Wikipedia

Kanpezu

Kanpezu (ofizialki Campezo / Kanpezu) Arabako ekialdeko udalerri bat da, Arabako Mendialdeko nagusia. Gasteiztik 38 bat kilometro hego-ekialdera dago.

Kanpezu
 Araba, Euskal Herria
SantikurutzeKanpezu.jpg

Kanpezuko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaAraba
EskualdeaMendialdea
Izen ofizialaEscudo de Campezo.svg Campezo / Kanpezu
AlkateaIbernalo Basterra Txasko (Ind)
Posta kodea01110
INE kodea01017
Herritarrakanpezuar
Kokapena
Koordenatuak42°41′12″N 2°22′12″W / 42.6868°N 2.3699°W / 42.6868; -2.3699
Map
Azalera85,02 km2
Garaiera600 - 1.414 metro
Distantzia38 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria1.094 (2022)
Green Arrow Up.svg13 (2021)
alt_left 494 (%45,2) (%49,9) 546 alt_right
Dentsitatea12,37 biztanle/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		Green Arrow Up.svg% 6,02
Zahartze tasa[1]% 24,63
Ugalkortasun tasa[1]‰ 70,09
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 80 (2011)
Genero desoreka[1]% 11,32 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 12,61 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 21,14 (2010)
Kaleko erabilera [2]%  (2016)
Etxeko erabilera[3]% 11.2 (2016)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.campezo.org

IzenaAldatu

Udalerria oraingo lur-eremuarekin 1965ean sortu zen, Santa Cruz de Campezo izenez; Santikurutze bera beste hiru udalerrirekin fusionatu zen, Antoñana, Oteo eta Orbiso herriekin hain zuzen ere. Franco hil eta gero izen horren bertsio elebiduna zenbait urtetan erabili ostean 1996ko apirilaren 11n Kanpezu izena hartu zuen.

Jatorrizko toponimia ia guztiz erromantzea du eskualdeak, kontraste argia eginez ondo-ondoan dituen Arraia edo Haranarekin, non toponimia alderantziz den ia guztiz euskalduna. Haranari, Kanpezutik, El Valle esaten diote 21. mendean ere[4].

GeografiaAldatu

Arabako Mendialdeko eskualdean, Kanpezuk korridore baten lekua egiten du, Gaztelako eta Nafarroako lurren artean[4].

Ingurune naturala eta klimaAldatu

Erliebe menditsukoa da Kanpezuko udalerria, haren iparraldean Kodesko mendilerroa dagoela. Udalerriaren eremu txiki bat Izkiko Natura Parkearen zati da.

Ega ibaiak zeharkatzen du udalerria.

Udalerri mugakideakAldatu

HistoriaAldatu

 
Santikurutze Kanpezu 1956an

Kanpezu udalerriak garrantzi estrategiko militarra izan zuen, Nafarroako Erresumaren mugak defendatzen baitzituen Gaztelako Erresumaren erasoen aurrean. Hala erakusten du Antoñanako hiribildu harresidunaren sorrerak.

Santikurutze Kanpezun bazen judutegi bat, 1474ko zerga-agirietan jasoa.

Banaketa administratiboaAldatu

Bost herrik osatzen dute Kanpezuko udalerria:

 
Kanpezuko herriak

DemografiaAldatu

Kanpezuko biztanleria
1960 arteko datuak Santikurutze Kanpezukoak dira, udalerrien batuketa egin baino lehenagokoak.
Datu-iturria: INE

PolitikaAldatu

Kanpezuko udalbatza

Alderdia

2015eko maiatzaren 24

2011ko maiatzaren 22

Zinegotziak Boto kopurua Zinegotziak Boto kopurua
KAIXO
5 / 9
297 (% 47,29)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
4 / 9
255 (% 40,61)
4 / 9
264 (% 41,06)
Bildu
3 / 9
187 (% 29,08)
Alderdi Popularra (PP)
0 / 9
57 (% 9,08)
2 / 9
120 (% 18,66)
Ezker Batua - Berdeak (EB-B)
0 / 9
58 (% 9,02)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
0 / 9
11 (% 1,75)
0 / 9
14 (% 2,18)
Datuen iturria: Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean

AlkateakAldatu

Hauek izan dira Kanpezuko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[5]
Eduardo Quintana Saenz[5][6] 1979 1983 Zentro Demokratikoaren Batasuna
Francisco Javier Saenz de Ugarte Quintana[6] 1983 1987 Alianza Popular/Alderdi Demokrata Popularra/UL
1987 1991 Euzko Alderdi Jeltzalea
Joaquin Trespalacios Beiztegui[6] 1991 1995 Eusko Alkartasuna
1995 1999 Euzko Alderdi Jeltzalea
1999 2003 Euzko Alderdi Jeltzalea-Eusko Alkartasuna
2003 2007 Euzko Alderdi Jeltzalea-Eusko Alkartasuna
2007 2011 Euzko Alderdi Jeltzalea
Aitor Aginaga Legorburu 2011 2015 Euzko Alderdi Jeltzalea
Ibernalo Basterra Txasko[5][4] 2015 2019 Kaixo
Ibernalo Basterra Txasko[4][7] 2019 2023 Kaixo
Ibernalo Basterra Txasko[8][9] 2023 Jardunean Kaixo

GarraioaAldatu

Araba Bus sareko   lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

  Araba Bus
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
6 Gasteiz
(geltokia)		 Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Argandoña • Andollu • Trokoniz • Ixona • Egileta • Azazeta • Birgaragoien • Birgarabarren • Maeztu • Atauri • Antoñana • Santikurutze Kanpezu (gasolindegia) • Santikurutze Kanpezu (markesina) • Zuñiga • Azedu • Antzin • Mendilibarri • Murieta • Zufia • Zubielki • Lizarra (zezen-plaza) Lizarra
(geltokia)

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:

  Eskualdeko Garraioa
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
19a Alda
Santikurutze		 Kontrasta • Uribarri Harana • Done Bikendi Harana • Oteo • Orbiso • Bujanda • Antoñana Alda
Santikurutze⁠
19b Santikurutze Bernedo • Angostina • Kinta • Durruma Kanpezu • Bujanda Santikurutze

KulturaAldatu

JaiakAldatu

  • Bujandan:
    • Uztaileko lehen asteburuan, San Fausto erromeria.
  • Santikurutze Kanpezun:
    • Inauteri-asteartean, Toribioren epaiketa.
    • Iraileko lehen asteburuan, herriko jaiak.
  • Orbison:
    • Ekaineko lehen asteburuan, herriko jaiak.
    • Abuztuaren erdialdera, Orbisu Euskaraz jaia.

Ondasun nabarmenakAldatu

IruditegiaAldatu

  • Udaletxea, Santikurutzen.

  • Santikurutze Kanpezuko plaza.

  • Bujandako ikuspegia

  • Antoñana.

  • Jasokundearen elizako ataria, Santikurutzen.

Kanpezuar ospetsuakAldatu

ErreferentziakAldatu

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ a b c d Abaitua, Joseba; Fernandez, Luistxo. (2021-04-01). «Kanpezura bisita (eta Sabandora, bide batez)» Eibar.ORG | Eibarko peoria (Noiz kontsultatua: 2021-10-03). Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  5. ↑ a b c «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-03-21).
  6. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «CAMPEZO/KANPEZU - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
  7. ↑ «Udalerriak - web.araba.eus» web.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2020-03-31).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Amado Martínez de Iturrate gana en Erriberabeitia con Ribera Baja Bizirik» Gasteiz Hoy 2023-05-28 (Noiz kontsultatua: 2023-05-30).
  9. ↑ «EH Bilduk irabazi du Lagranen eta independenteek garaipena sendotu dute - Mendialdea» Alea.eus (Noiz kontsultatua: 2023-05-30).
  10. ↑ Antoñana hiribilduaren izendapena, EHAA.
  11. ↑ (Gaztelaniaz) San Joan de Pierola komentuari buruzko informazioa[Betiko hautsitako esteka], www.campezo.org webgunean.
  12. ↑ (Gaztelaniaz) España, Senado de. «Senado de España: home» www.senado.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).

Ikus, gaineraAldatu

Kanpo estekakAldatu

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Herriko Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanpezu&oldid=9305156"(e)tik eskuratuta