Odieta
Odieta[3] ([oðieta]) Nafarroako udalerria eta ibarra da, Iruñeko merinerrian kokatua. 24,12 kilometro koadroko azalera du, eta 364 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.
Odieta | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
![]() | |||
| |||
![]() | |||
Kokapena | |||
Herrialdea | ![]() | ||
Lurraldea | ![]() | ||
Merindadea | ![]() | ||
Eskualdea | Ultzamaldea | ||
Administrazioa | |||
Estatua | ![]() | ||
Erkidegoa | ![]() | ||
Izen ofiziala | ![]() | ||
Alkatea | Alberto José Urdanitz Elizondo (Odietako Elkarte Independentea) | ||
Posta kodea | 31799 | ||
INE kodea | 31186 | ||
Herritarra | odietar | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 42°56′23″N 1°38′17″W / 42.939722222222°N 1.6380555555556°W | ||
Azalera | 24 km² | ||
Garaiera | 519 metro | ||
Distantzia | 18,6 km (Iruñetik) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 367 (2022: ![]() | ||
Dentsitatea | 15,22 biztanle/km² | ||
Zahartzea[1] | % 18,08 | ||
Ugalkortasuna[1] | ‰ 48,78 | ||
Ekonomia | |||
Jarduera[1] | % 78,85 (2011) | ||
Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||
Langabezia[1] | % 8,18 (2013) | ||
Euskara | |||
Euskaldunak[1][2] | % 35,20 (2018: ![]() | ||
Datu gehigarriak | |||
Webgunea | http://www.odieta.es |
Iruñerriko Mankomunitatea zaborra bildu, ur-hornidura eta bestelako zerbitzuak eskaintzeaz arduratzen da, Iruñea inguruko gune metropolitarreko beste hainbat herritan bezala.
GeografiaAldatu
Inguru naturala eta kokapenaAldatu
Odieta Iruñeko merindadearen iparraldean kokatzen da, Iruñerriko gune metropolitarraren iparraldean, eta Nafarroako hiriburutik 18,6 kilometrora. Herrira heltzeko N-121A errepidea hartu behar da Frantziako norabidean, eta Ostizko gurutzabidean ezkerrera hartu NA-411 errepidetik.
Herriaren udalerri mugakideak honakoak dira: Ultzama (iparraldean); Anue eta Olaibar (ekialdean); Ezkabarte (hegoaldean); eta Txulapain eta Atetz (mendebaldean).
HerriakAldatu
Ondoko herri hauek osatzen dute Odieta udalerria: Anotzibar, Erripa (herriburua), Gaskue, Gelbentzu, Gendulain, Latasa, Ostitz eta Ziaurritz.
HistoriaAldatu
Odieta bailara izan zen XII. mendetik XIX. mendera, eta noblezia eta Elizaren jabetza izan zen. Herriaren sorrerari buruzko albisterik ez dago, baina Erdi Aroan baziren Iruñeko Jerusalengo San Joan eta katedraleko ospitale ordena erlijiosoen sailak Odietako kontzejuetan. 957. urtean Antso Gartzia I.a erregeak Ziaurrizko San Krutz eliza Donemiliaga Kukulako monasterioari eman zion eta 1071n Erripako San Migel monasterioa Leireko San Salbadorren jabetza bihurtu zen.
Odietak Antso Azkarraren eskutik jaso zuen forua, eta horrek erregeari ordaindu beharreko zergak ezarri zizkien odietarrei. Herriko ordezkariak herritarrek proposatzen zituzten baina erabakia erregeordearen eskuetan zegoen beti. Hala bada,halako batean, Gelbentzuko kontzejuko biztanleek, bi hautagai proposatu zituzten, Juan Erripakoa eta Juan Gaskuekoa. Erabakia hartzeko, elizbarrutiko epaimahai bat osatu zen. Eta bi hautagaiek elkar iraintzeari ekin zioten XVI. mende hasierako Gaztelaren inbasioaren inguruko gertakariak gogoraraziz.
Odieta bailararen gainean diputatu batek agintzen zuen, eta herri bakoitzean errejidore bat izendatzen zen. XX. mendearen hasieran, irina ehotzen zuten hiru errota zeuden herrian, Latasan, Erripa-Gendulainen eta Ziaurritzen.
DemografiaAldatu
Odietako biztanleria |
---|
![]() |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 17 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %5,01 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
EuskaraAldatu
Odietako euskara[6] Erdiguneko Nafarreraren[7] barnean kokatzen da, bertako hizkeren artean Ultzamako euskara[8] da bertan hitz egiten dena.
PolitikaAldatu
Udal hauteskundeakAldatu
Odietako alkatea Odietako Elkarte Independentea (AIO-OEI) herri ekimeneko Alberto José Urdanitz Elizondo da 2007ko udal hauteskundeez geroztik. Hauteskundeetara talde bakarra aurkeztu zen eta aukeratzen ziren zazpi zinegotziak lortu zituen hortaz. Zuri emandako botoak 27 izan ziren (emandako boto guztien %22,31). Eta baliogabeko botoak 10 izan ziren (emandako botoen %7,63)
Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
AIO-OEI | 96 | 7 |
2011ko udal hauteskundeetan ere Odietako Elkarte Independentea (5 zinegotzi) izan zen garaile eta Urdanitzek alkatetza gorde zuen. PPk ere zerrenda aurkeztu zuen eta 2 hautetsi erdietsi zituen.
Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
AIO-OEI | 149 | 5 |
PP | 61 | 2 |
UdaletxeaAldatu
- HELBIDEA: San Sebastian kalea, z/g (Erripa kontzejua)
Alkateen zerrendaAldatu
2007-2011 | Alberto José Urdanitz Elizondo | Odietako Elkarte Independentea |
2011-2015 | Alberto José Urdanitz Elizondo | Odietako Elkarte Independentea |
Azpiegitura eta garraioakAldatu
La Burundesa autobus konpainiaren Donostia eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka Odietako ostitz kontzejuan. Maiztasunak aldakorrak dira, baina gutxienez bi zerbitzu izaten dira norabide bakoitzean egunero. Lineak honako ibilbidea egiten du:
Ondasun nabarmenakAldatu
Odietak ondare oparoa dauka eta udalerria osatzen duten herrietako bakoitzak nabarmentzeko etxeak eta elizak dauzka. Elizen artean honakoak aipa daitezke:
- San Tomas Parrokia, Anotzibar kontzejuan.
- Alexandriako Santa Katalina parrokia, Ziaurritz kontzejuan.
- San Esteban parrokia eta Santurbe baseliza, biak Gaskue kontzejuan.
- San Joan Ebanjelistaren parrokia, Gelbentzu kontzejuan.
- San Martin Tourskoa parrokia, Latasa kontzejuan.
- San Joan Bataiatzaile parrokia, Ostitz kontzejuan.
- San Martin Tourskoa parrokia, Erripa-Gendulain kontzejuan.
- Santa Eulalia eliza, Gendulain kontzejuan.
Mendien artean dagoen Santurbe baseliza, Gaskueko lurretan baina ia Txulapaingo mugan eta bide batzuek Anotzibar eta Ziaurritzekin lotua, Odietako topagune historikoa da, eta maiatzaren azken igandean, ibar osoaren eguna ospatzeko erromeria jendetsua egiten da han.[9].
ErreferentziakAldatu
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ «Ziganda Ostitz, Mariano - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-02).
- ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-02).
- ↑ «Odieta - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-02).
- ↑ «Erdigunekoa (N) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-02).
- ↑ «Ultzamakoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-02).
- ↑ Iturria: baselizako panel informatiboak.
Ikus, gaineraAldatu
BibliografiaAldatu
- Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. L, Iruñea, 1998. ISBN 84-235-1138-3
Kanpo estekakAldatu
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- (Gaztelaniaz) Odietako udalaren webgunea.
- Ziaurritz kontzejua NA-411 errepidetik ikusia Google Street View-n.
- (Gaztelaniaz) Odietari buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
Odieta | ||
---|---|---|
Anotzibar | Erripa | Gaskue | Gelbentzu | Gendulain | Latasa | Ostitz | Ziaurritz |