Iruñerriko Ibarrak
Ibarrak[a] Nafarroa Garaiko azpieskualde bat da, Iruñerria eskualdean barruan, Euskal Herrian kokatuta. Iruñerriko landa eremua da, tradizioz ibarretan antolatzen dena, Metropolialdean ez bezala, bertan ohiko antolaketa zendeetan egiten baita. Dena den, egia da Itza Zendea azpieskualdekoa dela eta Eguesibar, Aranguren eta Elortzibar ibarrak Metropolialdean sartuta daudela, baina aldaketa horiek irizpide demografiko eta praktikoen ondorio dira batez ere.
| Ibarrak | |
|---|---|
 Euskal Herria | |
.svg)  | |
| Administrazioa | |
| Herrialdea |  Nafarroa Garaia |
| Udalerriak | 20 (lista ikusi) |
| Eskualdeburua | Zubiri (Esteribar) |
| Herri handiena | Zubiri (Esteribar) |
| Izen ofiziala | Ibarrak (eus.) Valles (cas.) |
| Geografia | |
| Koordenatuak | |
| Azalera | 688,06 km² |
| Garaiera | 360-1259 metro |
| Distantzia | 20,3 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Dentsitatea | ERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km² |
| Datu gehigarriak | |
| Sorrera | 2019ko otsailaren 6an |
20 udalerrik osatzen dute, eta biztanle eta 688,06 kilometro koadroko azalera zituen; horrek 19,53 biztanle kilometro koadroko biztanleria-dentsitatea sortzen zuen. Arga ibaia Beraskoainen dagoen itsas mailaren gaineko 360 metrotik Okoro mendiaren 1259 metrora arteko altuera du.
Izena aldatu
Ibarrak beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz: Valles
Izen ofiziala, Nafarroako Gobernuaren arabera, honako hau da: Valles / Ibarrak.[1]
Etimologia aldatu
Geografia aldatu
Mugakideak aldatu
Inguru naturala aldatu
Klima aldatu
Banaketa aldatu
Banaketa tradizionala aldatu
Udalerriak aldatu
Ibarrak azpieskualdea 19 udalerritan banatuta dago, honako hauek:
| Udalerria | Biztanleria (2023) | Azalera (km²) | Dentsitatea (bizt/km²) | Udalburua |
|---|---|---|---|---|
 Anue
|
491 | 61,4 | 8 | Olague |
 Atetz
|
214 | 17,1 | 12,51 | Eritze |
 Beraskoain
|
138 | 6 | 23 | Beraskoain |
 Bidaurreta
|
165 | 5 | 33 | Bidaurreta |
 Esteribar
|
2832 | 146,77 | 19,3 | Zubiri |
 Etxarri
|
75 | 2,2 | 34,09 | Etxarri |
 Etxauri
|
653 | 13,64 | 47,87 | Etxauri |
 Ezkabarte
|
1837 | 34 | 54,03 | Orikain |
 Goñerri
|
172 | 42,23 | 4,07 | Aizpun |
.svg){kind=small} Itza
|
1330 | 52,03 | 25,56 | Eritze |
 Lantz
|
150 | 16,94 | 8,85 | Lantz |
 Odieta
|
373 | 24 | 15,54 | Erripa |
 Olaibar
|
409 | 15,72 | 26,02 | Olabe |
| Ollaran
|
435 | 36,98 | 11,76 | Ollo |
.svg){kind=small} Oltza
|
1836 | 40,7 | 45,11 | Ororbia |
 Txulapain
|
564 | 31,51 | 17,9 | Markalain |
 Ultzama
|
1636 | 96,57 | 16,94 | Larraintzar |
 Zabaltza
|
289 | 14 | 20,64 | Arraitza |
 Ziritza
|
158 | 4 | 39,5 | Ziritza |
Herriak aldatu
Herri hustuak aldatu
Partzuergoak aldatu
Historia aldatu
Azpieskualdea 2019an sortu zen, Barkos gobernuak onartutako 04/2019 Foru Legearen arabera.[2] Nafarroa Garaiko eskualde berriak diseinatzeko prozesuan, 11 eskualde proposatu ziren lehen aldiz, eta horietako 3 bi azpieskualdetan banatu ziren. Azpieskualde hori Ibarrak izenarekin agertzen zen, eta 20 udalerrik osatzen zuten, azkenean kontserbatu zena.[3]
Urte bereko irailean legeak atxilotu zuen Maria Chivite lehendakari berriak, bere ustez aurreko legealdian gehiengo osoz baliatu zen legeak ez baitzuen behar besteko adostasunik. Horregatik, nahiago izan zuen sakonago landu hasi berri zen legegintzaldian, prozesuarekin bat egin aurretik. 2021eko urrian, aldi baterako neurri gisa, tokiko finantzaketa-eredu berri bat onartu zen, aurrekoan sortutako desberdintasunak konpontzeko, eskualde berriak garatzen diren bitartean; hala ere, Uxue Barkosek bere garaian baliatu zuen legeak aprobetxatuta eta ofizialki onartuta jarraitzen zuten.[4]
Demografia aldatu
Ekonomia aldatu
Politika aldatu
Ibarrak azpieskualdea, lege-eremuan garatuta egon arren, oraindik garatu gabe dagoen azpieskualdea da, arlo juridikoan edo eskumenetan. Horregatik, oraingoz ez dago lurralde osoa biltzen duen azpieskualde-erakunderik edo mankomunitaterik.
Azpiegiturak aldatu
Errepideak aldatu
Hezkuntza aldatu
Osasuna aldatu
Garraioa aldatu
Kultura aldatu
Euskara aldatu
Ondarea aldatu
Ondasun nabarmenak aldatu
Eremu naturalak aldatu
Irudiak aldatu
Oharrak aldatu
Erreferentziak aldatu
- «Nafarroako Eskualdeak» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Nafarroako Gobernua pozik Toki Administrazioaren Erreforma Legea Parlamentuan onartu ondoren» www.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
- ↑ «Nafarroako Gobernuak finantzaketa eredu berri bat adostu du PSN-PSOE, Geroa Bai, EH Bildu Nafarroa, Podemos Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerrarekin. Eredu bidezkoa, solidarioa eta nahikoa udalerri eta kontzejuetarako» nafarroa.eus (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q112613382
