Suediako Zientzien Errege Akademia

Suediako Zientzien Errege Akademia
Datuak
Izen laburra	KVA
Mota	zientzien akademia, Swedish Royal Academies (en) , eraikina eta akademia nazionala
Herrialdea	Suedia
Jarduera
Kidetza	Committee on Space Research (en) , International Science Council (en) , Association of Learned and Professional Society Publishers (en) , InterAcademy Partnership (en) eta All European Academies (en)
Eskumendekoak	Abisko research station (en)
Erabilitako hizkuntza	suediera
Agintea
Egoitza nagusi	Frescati; 59°21′59″N 18°03′06″E / 59.3664°N 18.0517°E;
Legezko forma	barruti akademikoa
Zeren jabe	Estokolmoko Behatokia
Ekonomia
Diru-sarrerak	15.232.777 € (2020)
Historia
Sorrera	1739ko ekainaren 2a
Sortzailea	Jonas Alströmer (en) ; Anders Johan von Höpken (en) ; Sten Carl Bielke (en) ; Lineo; Mårten Triewald (en) ; Carl Wilhelm Cederhielm (en)
	webgune ofiziala;

Suediako Zientzien Errege Akademia (suedieraz: Kungliga Vetenskapsakademien) Suediako errege akademietako bat da, 1739an Frederiko I.a Suediakoa erregeak sortua, ondorengo hauek proposatuta: Carl von Linné Lineo taxonomoak, Jonas Alströmer enpresaburuak, Mårten Triewald ingeniariak, Sten Carl Bielke eta Carl Wilhelm Cederhielm funtzionarioek, eta Anders Johan von Höpken politikariak. Suediako kultura erakunde nagusietarikoa da.^[1]

Helburuak aldatu

Erakunde independentea da eta haren ekintzek zientziak zabaltzeko eta indartzeko asmoa dute, bereziki Biologia eta Matematika. Akademiaren batzordeek Nobel Sariak emateko balorazioak eta aukeraketak egiten dituzte.^[2]

Partaideak aldatu

Akademiak 1.700 partaide suediarrak eta 1.200 kanpoko partaideak zituen 1739an, sortu zutenean. Gaur egun gutxiagoak dira: 450 suediarrak eta 175 kanpokoak, arlo desberdinetako zientzialarien ordezkariak:

Idazkari iraunkorren zerrenda aldatu

Pertsona hauek Akademiaren idazkariak izan dira:

Anders Johan von Höpken, 1739–1740, 1740–1741
Augustin Ehrensvärd, April – June 1740
Jacob Faggot, 1741–1744
Pehr Elvius, 1744–1749
Pehr Wilhelm Wargentin, 1749–1783
Johan Carl Wilcke eta Henrik Nicander, 1784–1796
Daniel Melanderhjelm eta Henrik Nicander, 1796–1803
Jöns Svanberg eta Carl Gustaf Sjöstén 1803–1808; Sjöstén 1808an kargutik kendu zuten.
Jöns Svanberg, 1809–1811
Olof Swartz, 1811–1818
Jöns Jacob Berzelius, 1818–1848
Peter Fredrik Wahlberg, 1848–1866
Georg Lindhagen, 1866–1901
Christopher Aurivillius, 1901–1923
Henrik Gustaf Söderbaum, 1923–1933
Henning Pleijel, 1933–1943
Arne Westgren, 1943–1959
Erik Rudberg, 1959–1972
Carl Gustaf Bernhard, 1973–1981
Tord Ganelius, 1981–1989
Carl-Olof Jacobson, 1989–1997
Erling Norrby, 1997 – 2003ko ekainaren 30
Gunnar Öquist, 2003ko uztailaren 1. – 2010eko ekainaren 30
Staffan Normark, 2010eko uztailaren 1. – 2015eko ekainaren 30
Göran K. Hansson, 2015eko uztailaren 1.tik^[3]

Publikazioak aldatu

Kongl. Svenska Vetenskaps-Academiens handlingar, XI. liburukia (1750).

Publikazio historikoak aldatu

Vetenskapsakademiens handlingar 1739tik 1974ra. Aldi berean:
Öfversigt af Kungl. Vetenskapsakademiens förhandlingar (1844–1903)
Bihang till Vetenskapsakademiens Handlingar (1872–1902)
Vetenskapsakademiens årsbok (1903–1969)
Arkiv för matematik, astronomi och fysik (1903–1949).

Egungo publikazioak aldatu

AMBIO (1972-)
Acta Mathematica (1882-)
Arkiv för matematik
Acta Zoologica (1920-)
Levnadsteckningar över Vetenskapsakademiens ledamöter (1869-), biografiak eta partaideen obituarioak
Physica Scripta (1970-). Norwegian Academy of Science and Letters erakundearekin batera.
Porträttmatrikel (1971-), partaideen erretratuak
Zoologica Scripta (1972-). Norwegian Academy of Science and Letters erakundearekin batera.