Bilboko Renfe Aldiriak

Bizkaiko eta Arabako aldiriko trenen sarea

Bilboko Renfe Aldiriak Euskal Herriko Bizkaia eta Araba lurraldetan dagoen aldiriko tren sarea da. Sarea lau lineak osatzen dute, guztira geltoki bakarra partekatzen dituzte Bilbon.

Bilboko Renfe Aldiriak
Renfe Aldiriak.svg
Bilbao - Estacion de Abando 09.jpg
Sareko hiru trenak Abandoko Indalecio Prieto geltokian
Datu orokorrak
Garraio motaAldiriko trena
EskualdeakBizkaia eta Araba,
 Euskal Herria
LineakC-1 red.svg C-2 green.svg C-3 light blue.svg C-4f cercanías bilbao logo.svg 
Geltokiak65
Bidaiariak6 349 000 (2020)[1]
JabeaBizkaiko Garraio Partzuergoa
Webguneawww.renfe.com
Ustiapena
Hasiera1989[2]
EragileaRenfe Operadora
Renfe Feve
Ibilgailuak16
Datu teknikoak
Luzera108,1 km
Abiadura maximoa120 km/h
 Mapa
Bilboko Renfe Aldiriak sare osoa.svg

Aldiriko trena 1989. urtean inauguratu zen C-1 red.svg , C-2 green.svg eta C-3 light blue.svg linetarekin, egungoaren antzeko egoeran,[2] eta 2013ko urtarrilaren 1an C-4f cercanías bilbao logo.svg linea inauguratu zen.[3]

Renfe Aldiriak eta Renfe Feve marka komertzialen pean jarduten du, Iberiar Penintsulako hiri nagusietako garraiobide guztiak biltzen dituen Renfe Operadoraren barruan.

HistoriaAldatu

1980an, "Trenbide Aldirien Plana" onartu zen, Renfe Aldiriaken lehen 12 sareak garatzeko, horien artean Bilbo dagoelarik. 1989an, Javier Bustunduy RENFEko "aldiriko" unitate operatiboko lehen zuzendari bihurtu zen, sare horien sorrera sustatuz. Asmoa zen egungo trenbide-zerbitzuak birmoldatzea eta hiri handien inguruan beste zerbitzu berri batzuk sortzea, metropoli-garraio erakargarri eta moderno bat sortuz. Beste helburu bat zen herritarrek autoa etxean uztea eta, horren ordez, trenez joatea. Izan ere, lehen uste zen trenak erdiguneraino baino ez zirela iritsi behar, eta asmoa zen erabiltzaileek "nahierara" aukeratu ahal izatea trenetik jaitsiko ziren tokia, haien helmugaren arabera, eta beste garraiobide batzuk hartu ahal izatea, hala nola metroa.[4]

Orduan, hiru linea inauguratu ziren:   ,    eta   linea. Linea horrek, zehazki, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta Urduña geltokiak arteko ibilbidea egiten zuen.

Trenbidearen Hegoaldeko SaihesbideaAldatu

1999 urtera arte,   eta   lineen helmuga, Santurtzi eta Muskizetik abiatuta hurrenez hurren, Bilbo–Naxa geltokia izan zen. Bilboko erdigunean ibiltzen ziren trenek, Olabeagako geltokia pasatu ondoren, gaur egungo Abandoibarra gunea zeharkatzen zuten, eta itsasadarrari jarraituz, Bilbo–Parke/Guggenheim geltokian geldialdia egiten zuten. Handik Uribitarte eta Erripa kaiak igaro eta Naxako geltokira heltzen ziren. Aldiz,   linearen zerbitzuek Abandoko geltokia zuten helmugatzat.

Aurreikusi bezala, Bilbo–Naxa geltokia, Abandotik metro gutxira dagoena, desegin egin zuten, baina ez Bilbo–Parke/Guggenheim geltokia, besteak beste Guggenheim Museotik gertu zerbitzua ematen jarraitu zuena. Horregatik, linea berri bat sortu zen,   linea, Olabeaga eta Bilbo–Parke/Guggenheim arteko anezka gisa jarduten zuena, lehen   eta   lineek egiten zuten ibilbide berari jarraituz, baina amaierara iritsi gabe.

Urte gutxi pasata, 2003an,   linea itxi zen, Bilboko tranbiaren luzapenari pausu emanez.[5]

Geltoki berriak irekitzeaAldatu

2004an Santimamiko geltoki intermodala eraiki zuten   eta   linetako ibilbidean, trenbidea Bilboko metroa, Bilboko tranbia eta Bilbao Intermodalekin lotzen dituena.[6]

2005eko urtarrilaren 25ean la Peñako geralekua inauguratu zen   lineko ibilbidean, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta Ollargan geltokien artean. Geltokia, mendi-mazela baten gainean dago. Geltokia eraikitzeko lanek eremua berrurbanizatzea ere ekarri zuten, baita geltokiaren ondoan plaza berri bat jartzea ere. Gainera, paisaia berroneratzeko hainbat lan egin dira.[7]

2008ko abenduaren 18an Miribillako geltokia inauguratu zen   lineko ibilbidean, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta la Peña geltokien artean. Igogailu handi batzuek Bilboko auzo berria RENFEk operatutako aldiriko sarearekin lotzea ahalbidetzen dute, geltokia Abandoko terminalarekin bi minututan inguratuz.[8]

2009ko azaroaren 19an Amurrio–Iparraldeko geralekua inauguratu zen   lineko ibilbidean, Salbio eta Amurrioko geltokien artean. Alkinar eta San Jose auzoen artean dago.[9]

2009an Desertu–Barakaldo geltokia eta Arrontegi zubiaren arteko trenbidearen estalketa-lanei amaiera eman zitzaion.[6]

2010eko urtarrilaren 25ean inauguratu zen Basurto–Ospitalea geltokia,   linearen ibilbidean eta Basurtuko Unibertsitate Ospitalearen inguruan.[6]

Renfe Feveko lineaAldatu

2009ko apirilaren 22an, Galtzarako geralekuaren inaugurazioarekin, FEVEk Bizkaian ematen duen zerbitzua hobetzeko aprobetxatu zen. Orduan erabaki zuen FEVEk Bilbo-Balmaseda korridoreko eskualde-zerbitzuak osatuko zituen aldiriko linea bat sortzea, baliabideak modu eraginkorragoan banatu ahal izateko; izan ere, tarte horretako bidaiari gehienak Bilbotik edo Bilborantz joaten dira, eta geltoki batzuetan hori da erreklamo bakarra.[10]

2013ko urtarrilaren 1ean, Ferrocarriles de Via Estrecha enpresa desagertu egin zen Renfe Operadora eta Administrador de Infraestructuras Ferroviarias konpainietan sartzeko. Horrela, lineak Renfe Feve markaren eta bigarrenaren azpiegituraren esku geratu ziren. Horrela,   linea Bilboko Renfe Aldiriak sarean sartu zen, Renfe enpresaren menpe.[11]

SareaAldatu

Sareak lau linea ditu, guztira 22 udalerri, 65 geltoki eta 108,1 kilometro egiten dituzte.

Linea Ibilbidea Inaugurazioa Luzera (km) Geltokiak Azken luzapena Ibilgailuak
    Bilbo–Abando ↔ Santurtzi 1989 13,6 14 2004 Renfe 446
    Bilbo–Abando ↔ Muskiz 1989 21,1 18 2021 Renfe 446
    Bilbo–Abando ↔ Urduña 1989 40,2 22 2009 Renfe 446
    Bilbo–Concordia ↔ Galtzara 2013 33,5 22 - Renfe 2700

  ,   eta   lineek Renfe Aldiriak irudiaren azpian funtzionatzen dute eta   lineak Renfe Feve markaren azpian.

GeltokiakAldatu

Dauden 65 geltokiak hurbileko erreferentzia herri edo auzo baten izena jasotzen dute. Hala, Arrigorriaga udalerrian ondoan dagoen geltokiak Arrigorriaga du izena, eta Zorrotza auzoan dagoen tokian dagoenak, Zorrotza.

UstiapenaAldatu

Sarea Renfe Operadorak eta Renfe Fevek ustiatzen du ADIFek kudeatutako trenbide eta geltokietan.

MaitasunakAldatu

Pasatzeko maiztasunak trena hartzen den linearen, egunaren eta egunaren araberakoak dira.

C-1 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[12]
Astelehendik Ostiralera Larunbatak Igandeak
05:00 06:00 09:00 13:00 16:00 18:00 21:00 23:00 05:30 07:30 23:00 05:30 07:30 23:00
30' 20' 30' 20' 30' 20' 30' 60' 30' 60' 30'
C-2 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[13]
Astelehendik Ostiralera Larunbatak Igandeak
05:00 06:00 09:00 13:00 16:00 18:00 21:00 23:00 05:30 07:30 23:00 05:30 07:30 23:00
30' 20' 30' 20' 30' 20' 30' 60' 30' 60' 30'
C-3 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[14]
Astelehendik Ostiralera Larunbatak Igandeak
05:00 06:00 07:00 09:00 12:30 20:30 23:00 04:00 06:00 23:00 04:00 06:00 23:00
Bilbotik Laudiora 30' 15' 10' 15' 10' 15' 60' 30' 60' 30'
Laudiotik Urduñara 30' 15' 30' 15' 30' 60' 60'
C-4f lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[15]
Astelehendik Ostiralera Larunbatak Igandeak
06:30 09:30 11:30 15:30 17:30 23:00 07:00 22:00 07:00 22:00
30' 60' 30' 60' 30' 60' 60'

FlotaAldatu

Sarean 16 ibilgailuk egiten dute lan guztira.[16]

Eraikitzailea Eredua Zenbakia Urtea Luzera (m) Garaiera (m) Edukiera Ateak Lineak
CAF Renfe 446 12 1989 75,93 4,185 759 9       
CAF Renfe 2700 4 2010 35,00 4,185 90 2   

TarifakAldatu

Sareak tarifa propioak ditu,   ,  eta   lineei aplikatzekoak.[17]

2020ko Bilboko Renfe Aldirietako tarifak
Txartela 1 gune 2 gune 3 gune 4 gune 5 gune
Joango txartela 1,80 € 1,95 € 2,05 € 2,60 € 3,35 €
BARIK edo Credirenfe 1,06 € 1,41 € 1,56 € 1,92 € 2,46 €
Hileko abonamendu mugatua 32,40 € 35,20 € 39,60 € 57,10 € 67,55 €
Hileko abonamendu mugagabea 49,10 € 53,30 € 55,65 € 65,30 € 74,40 €
Deskontuak:
  • haurrak (6 urtetik beherakoak, plaza bete gabe) – doan
  • taldeak (10 pertsona baino gehiago, ibilbide bera) – 30% (joan) / 40% (joan-etorri)
  • Dorada Txartela – 40%
  • Familia ugaria – 20% (kategoria orokorra) / 50% (kategoria berezia)

Gainera,   lineak tarifikazio berezia du:[18]

2020ko Bilboko Renfe Feveko tarifak
Txartela 1 gune 2 gune 3 gune 4 gune
Joango txartela 1,65 € 1,95 € 2,65 € 2,95 €
BARIK edo Credirenfe 1,06 € 1,41 € 1,56 € 1,92 €
Joan-etorriko txartela 3,30 € 3,90 € 5,30 € 5,90 €
Bonotrena (10 bidaiak) 10,65 € 13,15 € 19,05 € 21,80 €
Hileko abonamendua 54,50 € 60,40 € 65,65 € 74,10 €
Deskontuak:
  • haurrak (6 urtetik beherakoak, plaza bete gabe) – doan
  • eskola taldeak (10 pertsona baino gehiago, ibilbide bera) – 30% (joan) / 40% (joan-etorri)
  • Dorada Txartela – 50%
  • Familia ugaria – 20% (kategoria orokorra) / 50% (kategoria berezia)

BidaiariakAldatu

Linea 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
C-1 9 900 000 12 930 000 13 280 000 13 480 000 11 030 000 10 140 000 10 800 000 10 100 000 8 670 000 7 810 000
C-2 3 230 000 4 590 000 5 680 000 5 050 000 5 100 000 5 130 000 3 980 000 3 690 000 3 690 000 3 230 000
C-3 8 340 000 7 670 000 8 470 000 8 100 000 8 210 000 8 130 000 7 220 000 8 720 000 8 720 000 7 690 000
C-4f 2 000 000 2 000 000 1 870 000 1 840 000 1 900 000 1 840 000 1 900 000 1 810 000 1 870 000 1 810 000
GUZTIRA 27 470 000 27 190 000 29 300 000 28 470 000 26 240 000 25 240 000 23 900 000 24 320 000 22 950 000 20 540 000
Linea 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
C-1 7 640 000 6 770 000 3 600 000 2 930 000 2 590 000 2 400 000 2 260 000 2 270 000 2 310 000 2 590 000
C-2 3 100 000 3 090 000 2 910 000 2 890 000 2 940 000 2 960 000 2 560 000 2 600 000 2 620 000 2 930 000
C-3 7 380 000 6 260 000 5 420 000 5 460 000 4 580 000 3 960 000 4 080 000 4 210 000 4 080 000 4 550 000
C-4f 1 540 000 1 370 000 1 380 000 1 340 000 1 270 000 1 170 000 1 100 000 1 040 000 970 000 850 000
GUZTIRA 19 660 000 17 490 000 13 310 000 12 260 000 11 380 000 10 490 000 10 000 000 10 120 000 9 980 000 10 920 000
Linea 2018 2019 2020
C-1 2 650 000 2 690 000 -
C-2 3 160 000 3 210 000 -
C-3 4 620 000 4 670 000 -
C-4f 890 000 850 000 563 000
GUZTIRA 11 320 000 11 420 000 6 349 000

1990ko hamarkadaren amaierara arte beherako joera eman zen Renfeko Aldirien trenetan.[19]

1999tik 2001era, ordea, igoera nabaria gertatu zen Trenbidearen Hegoaldeko Saihesbidea ireki zelako, Bilbo erdigunean geltoki berriak martxan jartzearekin batera. Hala, hiru urtetan 7 milioi bidaiari irabazi ziren. Urte horietan, gainera, trenen maiztasunak handitu ziren, 4 minuturo tren bat zegoela.[20]

2002an Bilboko metroaren   linea martxan jarri zen, eta horrekin batera tren bidaiari kopuruaren beherakada. Bestalde, 2001ean Creditrans garraio-txartel bakarra jaio zen Bizkaiko Garraio Partzuergoaren eskutik, Bizkaiko garraio publikoko eragile nagusiek, Renfeko Aldiriak salbu, txartel berria onartzen hasi zutela. Bere aldetik, Renfe ez zen 2010era arte Creditrans sarean sartu. Ordutik eta azken aldian trenaren erabilpena urtez urte jeitsiz joan da, batez ere   lineako bidaiarien galeraren ondorioz, tartean metroaren luzapenek bidaiariak metrora bideratu dituztela.[21]

Bereziki aipagarriak dira 2004, 2007 eta 2010 urteetako beherakadak. 2004an 3 milioi bidaiari galdu ziren, aurreko urteko azaroan C-4 linea itxi zen eta. 2007an ia 3 milioi lagun galdu zituen sareak, urte horretan metroa Abatxolo eta Portugaletera heldu zela. 2010ean trenak 4 milioi bidaiari baino gehiago galdu zituen, 2009ko bigarren seihilekoan metroaren Peñota eta Santurtziko geltokiak inauguratu ziren bitartean.[22]

Beherakada urtez urte mantendu da, eta 2013an Renfeko Aldiriak lehen aldiz 10 milioi bidaiari baino gutxiago garraiatu zituen. Hala, hamar urtetan bidaiarien erdia baino gehiago galdu dira.[23][24]

2015ean igoera txiki bat jazo zen sarean, 200.000 bidaiari ingurukoa,   linean izandako bidaiari igoeragatik batik bat. Hurrengo urtean igoera horren ia erdia berriro ere galdu zen.[25][26]

2020an, COVID-19 pandemiaren ondorioz, bidaiari kopurua 11 420 000 bidaiaritik (2019) 6 349 000 bidaiarira (2020) jaitsi zen.[1]

IrudiakAldatu

ErreferentziakAldatu

  1. ↑ a b Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko garraio publikoaren mugikortasunaren datuak 2021eko otsailaren» (Noiz kontsultatua: 2021-05-21).
  2. ↑ a b Javier Bustunduy hil da
  3. ↑ 22/2012 Errege Lege Dekretua
  4. ↑ (Gaztelaniaz) País, El. (1980-01-17). «Trena eta metroa lotzen dituen aldiriko plan bat» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
  5. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Herrigarraio Txostena 2001» (PDF), 5 or. (Noiz kontsultatua: 2017-08-05).
  6. ↑ a b c (Gaztelaniaz) Vía Libre. «Bilbao Ría 2000, 20 urte da» (Noiz kontsultatua: 2014-08-26).
  7. ↑ Bilboko la Peñako tren geltokia inauguratu dute, 4 minututan - tranbia.org
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Miribillako tren geltokia inauguratu dute» El Correo 2008-12-18 (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Zaraobe Digital - Tu web de noticias y anuncios de negocios. (Noiz kontsultatua: 2020-05-04).
  10. ↑ Treneando. «Fevek geraleku berri bat inauguratu zen Balmasedan» (Noiz kontsultatua: 2013-04-07).
  11. ↑ 22/2012 Errege Lege Dekretua
  12. ↑ C-1 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
  13. ↑ C-2 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
  14. ↑ C-3 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
  15. ↑ C-1 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
  16. ↑ «Trenen zerrenda» www.listadotren.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-21).
  17. ↑ «Bilbo – Tarifak» www.renfe.com (Noiz kontsultatua: 2020-05-25).
  18. ↑ «FEVE | bizkaiko garraio partzuergoa» www.ctb.eus (Noiz kontsultatua: 2021-05-22).
  19. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko garraio publikoaren mugikortasunaren datuak, 2014ko abendua» (Noiz kontsultatua: 2015-02-19).
  20. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Mugikortasunaren Azterketa. 1998» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
  21. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Hirigarraio Txostena 2001» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
  22. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena 2004» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
  23. ↑ El Correo. «Renfe perdió 300.000 viajeros en 2006 con respecto al año anterior» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
  24. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena», 62 or. (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).
  25. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena 2011» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
  26. ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena», 26 or. (Noiz kontsultatua: 2016-08-05).

Ikus, gaineraAldatu

Kanpo estekakAldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Bilboko_Renfe_Aldiriak&oldid=8569287"(e)tik eskuratuta