Bilboko Renfe Aldiriak
Bilboko Renfe Aldiriak Euskal Herriko Bizkaia eta Araba lurraldetan dagoen aldiriko tren sarea da. Sarea lau lineak osatzen dute, guztira geltoki bakarra partekatzen dituzte Bilbon.
| Bilboko Renfe Aldiriak | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
 Sareko hiru tren Abandoko Indalecio Prieto geltokian | ||||
| Datu orokorrak | ||||
| Garraio mota | Aldiriko trena | |||
| Eskualdeak | Bizkaia eta Araba, Euskal Herria | |||
| Lineak |     | |||
| Geltokiak | 65 | |||
| Bidaiariak | 6 349 000 (2020)[1] | |||
| Jabea | Bizkaiko Garraio Partzuergoa | |||
| Webgunea | www.renfe.com | |||
| Ustiapena | ||||
| Hasiera | 1989[2] | |||
| Eragilea | Renfe Operadora Renfe Feve | |||
| Ibilgailuak | 16 | |||
| Datu teknikoak | ||||
| Luzera | 108,1 km | |||
| Abiadura maximoa | 120 km/h | |||
| ||||
Aldiriko trena 1989. urtean inauguratu zen 
, 
eta 
linetarekin, egungoaren antzeko egoeran,[2] eta 2013ko urtarrilaren 1an 
linea inauguratu zen.[3]
Renfe Aldiriak eta Renfe Feve marka komertzialen pean jarduten du, Espainia hiri nagusietako garraiobide guztiak biltzen dituen Renfe Operadoraren barruan.
HistoriaAldatu
1980an, "Trenbide Aldirien Plana" onartu zen, Renfe Aldiriaken lehen 12 sareak garatzeko, horien artean Bilbo dagoelarik. 1989an, Javier Bustunduy RENFEko "aldiriko" unitate operatiboko lehen zuzendari bihurtu zen, sare horien sorrera sustatuz. Asmoa zen egungo trenbide-zerbitzuak birmoldatzea eta hiri handien inguruan beste zerbitzu berri batzuk sortzea, metropoli-garraio erakargarri eta moderno bat sortuz. Beste helburu bat zen herritarrek autoa etxean uztea eta, horren ordez, trenez joatea. Izan ere, lehen uste zen trenak erdiguneraino baino ez zirela iritsi behar, eta asmoa zen erabiltzaileek "nahierara" aukeratu ahal izatea trenetik jaitsiko ziren tokia, haien helmugaren arabera, eta beste garraiobide batzuk hartu ahal izatea, hala nola metroa.[4]
Orduan, hiru linea inauguratu ziren: , eta linea. Linea horrek, zehazki, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta Urduña geltokiak arteko ibilbidea egiten zuen.
Trenbidearen Hegoaldeko SaihesbideaAldatu
1999 urtera arte, eta lineen helmuga, Santurtzi eta Muskizetik abiatuta hurrenez hurren, Bilbo–Naxa geltokia izan zen. Bilboko erdigunean ibiltzen ziren trenek, Olabeagako geltokia pasatu ondoren, gaur egungo Abandoibarra gunea zeharkatzen zuten, eta itsasadarrari jarraituz, Bilbo–Parke/Guggenheim geltokian geldialdia egiten zuten. Handik Uribitarte eta Erripa kaiak igaro eta Naxako geltokira heltzen ziren. Aldiz, linearen zerbitzuek Abandoko geltokia zuten helmugatzat.
Aurreikusi bezala, Bilbo–Naxa geltokia, Abandotik metro gutxira dagoena, desegin egin zuten, baina ez Bilbo–Parke/Guggenheim geltokia, besteak beste Guggenheim Museotik gertu zerbitzua ematen jarraitu zuena. Horregatik, linea berri bat sortu zen, 
linea, Olabeaga eta Bilbo–Parke/Guggenheim arteko anezka gisa jarduten zuena, lehen eta lineek egiten zuten ibilbide berari jarraituz, baina amaierara iritsi gabe.
Urte gutxi pasata, 2003an, linea itxi zen, Bilboko tranbiaren luzapenari pausu emanez.[5]
Geltoki berriak irekitzeaAldatu
2004an Santimamiko geltoki intermodala eraiki zuten eta linetako ibilbidean, trenbidea Bilboko metroa, Bilboko tranbia eta Bilbao Intermodalekin lotzen dituena.[6]
2005eko urtarrilaren 25ean la Peñako geralekua inauguratu zen lineko ibilbidean, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta Ollargan geltokien artean. Geltokia, mendi-mazela baten gainean dago. Geltokia eraikitzeko lanek eremua berrurbanizatzea ere ekarri zuten, baita geltokiaren ondoan plaza berri bat jartzea ere. Gainera, paisaia berroneratzeko hainbat lan egin dira.[7]
2008ko abenduaren 18an Miribillako geltokia inauguratu zen lineko ibilbidean, Bilbo–Abando Indalecio Prieto eta la Peña geltokien artean. Igogailu handi batzuek Bilboko auzo berria RENFEk operatutako aldiriko sarearekin lotzea ahalbidetzen dute, geltokia Abandoko terminalarekin bi minututan inguratuz.[8]
2009ko azaroaren 19an Amurrio–Iparraldeko geralekua inauguratu zen lineko ibilbidean, Salbio eta Amurrioko geltokien artean. Alkinar eta San Jose auzoen artean dago.[9]
2009an Desertu–Barakaldo geltokia eta Arrontegi zubiaren arteko trenbidearen estalketa-lanei amaiera eman zitzaion.[6]
2010eko urtarrilaren 25ean inauguratu zen Basurto–Ospitalea geltokia, linearen ibilbidean eta Basurtuko Unibertsitate Ospitalearen inguruan.[6]
Renfe Feveko lineaAldatu
2009ko apirilaren 22an, Galtzarako geralekuaren inaugurazioarekin, FEVEk Bizkaian ematen duen zerbitzua hobetzeko aprobetxatu zen. Orduan erabaki zuen FEVEk Bilbo-Balmaseda korridoreko eskualde-zerbitzuak osatuko zituen aldiriko linea bat sortzea, baliabideak modu eraginkorragoan banatu ahal izateko; izan ere, tarte horretako bidaiari gehienak Bilbotik edo Bilborantz joaten dira, eta geltoki batzuetan hori da erreklamo bakarra.[10]
2013ko urtarrilaren 1ean, Ferrocarriles de Via Estrecha enpresa desagertu egin zen Renfe Operadora eta Administrador de Infraestructuras Ferroviarias konpainietan sartzeko. Horrela, lineak Renfe Feve markaren eta bigarrenaren azpiegituraren esku geratu ziren. Horrela, linea Bilboko Renfe Aldiriak sarean sartu zen, Renfe enpresaren menpe.[3]
SareaAldatu
Sareak lau linea ditu, guztira 22 udalerri, 65 geltoki eta 108,1 kilometro egiten dituzte.
| Linea | Ibilbidea | Inaugurazioa | Luzera (km) | Geltokiak | Azken luzapena | Ibilgailuak |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Bilbo–Abando ↔ Santurtzi | 1989 | 13,6 | 14 | 2004 | Renfe 446 |
|
Bilbo–Abando ↔ Muskiz | 1989 | 21,1 | 18 | 2021 | Renfe 446 |
|
Bilbo–Abando ↔ Urduña | 1989 | 40,2 | 22 | 2009 | Renfe 446 |
|
Bilbo–Concordia ↔ Galtzara | 2013 | 33,5 | 22 | - | Renfe 2700 |
, eta lineek Renfe Aldiriak irudiaren azpian funtzionatzen dute eta lineak Renfe Feve markaren azpian.
GeltokiakAldatu
Dauden 65 geltokiak hurbileko erreferentzia herri edo auzo baten izena jasotzen dute. Hala, Arrigorriaga udalerrian ondoan dagoen geltokiak Arrigorriaga du izena, eta Zorrotza auzoan dagoen tokian dagoenak, Zorrotza.
UstiapenaAldatu
Sarea Renfe Operadorak eta Renfe Fevek ustiatzen du ADIFek kudeatutako trenbide eta geltokietan.
MaitasunakAldatu
Pasatzeko maiztasunak trena hartzen den linearen, egunaren eta egunaren araberakoak dira.
| C-1 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[11] | |||||||||||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Larunbatak | Igandeak | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 05:00 | 06:00 | 09:00 | 13:00 | 16:00 | 18:00 | 21:00 | 23:00 | 05:30 | 07:30 | 23:00 | 05:30 | 07:30 | 23:00 | ||||||||
| 30' | 20' | 30' | 20' | 30' | 20' | 30' | 60' | 30' | 60' | 30' | |||||||||||
| C-2 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[12] | |||||||||||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Larunbatak | Igandeak | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 05:00 | 06:00 | 09:00 | 13:00 | 16:00 | 18:00 | 21:00 | 23:00 | 05:30 | 07:30 | 23:00 | 05:30 | 07:30 | 23:00 | ||||||||
| 30' | 20' | 30' | 20' | 30' | 20' | 30' | 60' | 30' | 60' | 30' | |||||||||||
| C-3 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[13] | ||||||||||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Larunbatak | Igandeak | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 05:00 | 06:00 | 07:00 | 09:00 | 12:30 | 20:30 | 23:00 | 04:00 | 06:00 | 23:00 | 04:00 | 06:00 | 23:00 | ||||||||
| Bilbotik Laudiora | 30' | 15' | 10' | 15' | 10' | 15' | 60' | 30' | 60' | 30' | ||||||||||
| Laudiotik Urduñara | 30' | 15' | 30' | 15' | 30' | 60' | 60' | |||||||||||||
| C-4f lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an[11] | |||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Larunbatak | Igandeak | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 06:30 | 09:30 | 11:30 | 15:30 | 17:30 | 23:00 | 07:00 | 22:00 | 07:00 | 22:00 | ||||
| 30' | 60' | 30' | 60' | 30' | 60' | 60' | |||||||
FlotaAldatu
Sarean 16 ibilgailuk egiten dute lan guztira.[14]
| Eraikitzailea | Eredua | Zenbakia | Urtea | Luzera (m) | Garaiera (m) | Edukiera | Ateak | Lineak |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| CAF | Renfe 446 | 12 | 1989 | 75,93 | 4,185 | 759 | 9 |
|
| CAF | Renfe 2700 | 4 | 2010 | 35,00 | 4,185 | 90 | 2 |
|
TarifakAldatu
Sareak tarifa propioak ditu, , eta lineei aplikatzekoak.[15]
| 2020ko Bilboko Renfe Aldirietako tarifak | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Txartela | 1 gune | 2 gune | 3 gune | 4 gune | 5 gune |
| Joango txartela | 1,80 € | 1,95 € | 2,05 € | 2,60 € | 3,35 € |
| BARIK edo Credirenfe | 1,06 € | 1,41 € | 1,56 € | 1,92 € | 2,46 € |
| Hileko abonamendu mugatua | 32,40 € | 35,20 € | 39,60 € | 57,10 € | 67,55 € |
| Hileko abonamendu mugagabea | 49,10 € | 53,30 € | 55,65 € | 65,30 € | 74,40 € |
Deskontuak:
| |||||
Gainera, lineak tarifikazio berezia du:[16]
| 2020ko Bilboko Renfe Feveko tarifak | ||||
|---|---|---|---|---|
| Txartela | 1 gune | 2 gune | 3 gune | 4 gune |
| Joango txartela | 1,65 € | 1,95 € | 2,65 € | 2,95 € |
| BARIK edo Credirenfe | 1,06 € | 1,41 € | 1,56 € | 1,92 € |
| Joan-etorriko txartela | 3,30 € | 3,90 € | 5,30 € | 5,90 € |
| Bonotrena (10 bidaiak) | 10,65 € | 13,15 € | 19,05 € | 21,80 € |
| Hileko abonamendua | 54,50 € | 60,40 € | 65,65 € | 74,10 € |
Deskontuak:
| ||||
BidaiariakAldatu
| Linea | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| C-1 | 9 900 000 | 12 930 000 | 13 280 000 | 13 480 000 | 11 030 000 | 10 140 000 | 10 800 000 | 10 100 000 | 8 670 000 | 7 810 000 |
| C-2 | 3 230 000 | 4 590 000 | 5 680 000 | 5 050 000 | 5 100 000 | 5 130 000 | 3 980 000 | 3 690 000 | 3 690 000 | 3 230 000 |
| C-3 | 8 340 000 | 7 670 000 | 8 470 000 | 8 100 000 | 8 210 000 | 8 130 000 | 7 220 000 | 8 720 000 | 8 720 000 | 7 690 000 |
| C-4f | 2 000 000 | 2 000 000 | 1 870 000 | 1 840 000 | 1 900 000 | 1 840 000 | 1 900 000 | 1 810 000 | 1 870 000 | 1 810 000 |
| GUZTIRA | 27 470 000 | 27 190 000 | 29 300 000 | 28 470 000 | 26 240 000 | 25 240 000 | 23 900 000 | 24 320 000 | 22 950 000 | 20 540 000 |
| Linea | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
| C-1 | 7 640 000 | 6 770 000 | 3 600 000 | 2 930 000 | 2 590 000 | 2 400 000 | 2 260 000 | 2 270 000 | 2 310 000 | 2 590 000 |
| C-2 | 3 100 000 | 3 090 000 | 2 910 000 | 2 890 000 | 2 940 000 | 2 960 000 | 2 560 000 | 2 600 000 | 2 620 000 | 2 930 000 |
| C-3 | 7 380 000 | 6 260 000 | 5 420 000 | 5 460 000 | 4 580 000 | 3 960 000 | 4 080 000 | 4 210 000 | 4 080 000 | 4 550 000 |
| C-4f | 1 540 000 | 1 370 000 | 1 380 000 | 1 340 000 | 1 270 000 | 1 170 000 | 1 100 000 | 1 040 000 | 970 000 | 850 000 |
| GUZTIRA | 19 660 000 | 17 490 000 | 13 310 000 | 12 260 000 | 11 380 000 | 10 490 000 | 10 000 000 | 10 120 000 | 9 980 000 | 10 920 000 |
| Linea | 2018 | 2019 | 2020 | |||||||
| C-1 | 2 650 000 | 2 690 000 | - | |||||||
| C-2 | 3 160 000 | 3 210 000 | - | |||||||
| C-3 | 4 620 000 | 4 670 000 | - | |||||||
| C-4f | 890 000 | 850 000 | 563 000 | |||||||
| GUZTIRA | 11 320 000 | 11 420 000 | 6 349 000 | |||||||
1990ko hamarkadaren amaierara arte beherako joera eman zen Renfeko Aldirien trenetan.[17]
1999tik 2001era, ordea, igoera nabaria gertatu zen Trenbidearen Hegoaldeko Saihesbidea ireki zelako, Bilbo erdigunean geltoki berriak martxan jartzearekin batera. Hala, hiru urtetan 7 milioi bidaiari irabazi ziren. Urte horietan, gainera, trenen maiztasunak handitu ziren, 4 minuturo tren bat zegoela.[18]
2002an Bilboko metroaren 
linea martxan jarri zen, eta horrekin batera tren bidaiari kopuruaren beherakada. Bestalde, 2001ean Creditrans garraio-txartel bakarra jaio zen Bizkaiko Garraio Partzuergoaren eskutik, Bizkaiko garraio publikoko eragile nagusiek, Renfeko Aldiriak salbu, txartel berria onartzen hasi zutela. Bere aldetik, Renfe ez zen 2010era arte Creditrans sarean sartu. Ordutik eta azken aldian trenaren erabilpena urtez urte jeitsiz joan da, batez ere lineako bidaiarien galeraren ondorioz, tartean metroaren luzapenek bidaiariak metrora bideratu dituztela.[19]
Bereziki aipagarriak dira 2004, 2007 eta 2010 urteetako beherakadak. 2004an 3 milioi bidaiari galdu ziren, aurreko urteko azaroan C-4 linea itxi zen eta. 2007an ia 3 milioi lagun galdu zituen sareak, urte horretan metroa Abatxolo eta Portugaletera heldu zela. 2010ean trenak 4 milioi bidaiari baino gehiago galdu zituen, 2009ko bigarren seihilekoan metroaren Peñota eta Santurtziko geltokiak inauguratu ziren bitartean.[20]
Beherakada urtez urte mantendu da, eta 2013an Renfeko Aldiriak lehen aldiz 10 milioi bidaiari baino gutxiago garraiatu zituen. Hala, hamar urtetan bidaiarien erdia baino gehiago galdu dira.[21][22]
2015ean igoera txiki bat jazo zen sarean, 200.000 bidaiari ingurukoa, linean izandako bidaiari igoeragatik batik bat. Hurrengo urtean igoera horren ia erdia berriro ere galdu zen.[23][24]
2020an, COVID-19 pandemiaren ondorioz, bidaiari kopurua 11 420 000 bidaiaritik (2019) 6 349 000 bidaiarira (2020) jaitsi zen.[1]
IrudiakAldatu
Tren bat Arrankudiagako geltokian
Tren bat Olabeagatik irtetzen
Tren bat la Iberiara sartzen
ErreferentziakAldatu
- ↑ a b Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko garraio publikoaren mugikortasunaren datuak 2021eko otsailaren» (Noiz kontsultatua: 2021-05-21).
- ↑ a b Javier Bustunduy hil da
- ↑ a b 22/2012 Errege Lege Dekretua
- ↑ (Gaztelaniaz) País, El. (1980-01-17). «Trena eta metroa lotzen dituen aldiriko plan bat» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Herrigarraio Txostena 2001» (PDF), 5 or. (Noiz kontsultatua: 2017-08-05).
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) Vía Libre. «Bilbao Ría 2000, 20 urte da» (Noiz kontsultatua: 2014-08-26).
- ↑ Bilboko la Peñako tren geltokia inauguratu dute, 4 minututan - tranbia.org
- ↑ (Gaztelaniaz) «Miribillako tren geltokia inauguratu dute» El Correo 2008-12-18 (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) Zaraobe Digital - Tu web de noticias y anuncios de negocios. (Noiz kontsultatua: 2020-05-04).
- ↑ Treneando. «Fevek geraleku berri bat inauguratu zen Balmasedan» (Noiz kontsultatua: 2013-04-07).
- ↑ a b C-1 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
- ↑ C-2 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
- ↑ C-3 lineko maiztasunak, 2021eko maiatzaren 18an
- ↑ «Trenen zerrenda» www.listadotren.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-21).
- ↑ «Bilbo – Tarifak» www.renfe.com (Noiz kontsultatua: 2020-05-25).
- ↑ «FEVE | bizkaiko garraio partzuergoa» www.ctb.eus (Noiz kontsultatua: 2021-05-22).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko garraio publikoaren mugikortasunaren datuak, 2014ko abendua» (Noiz kontsultatua: 2015-02-19).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Mugikortasunaren Azterketa. 1998» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Hirigarraio Txostena 2001» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena 2004» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
- ↑ El Correo. «Renfe perdió 300.000 viajeros en 2006 con respecto al año anterior» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena», 62 or. (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena 2011» (Noiz kontsultatua: 2014-08-10).
- ↑ Bizkaiko Garraio Partzuergoa. «Bizkaiko Garraio Publikoaren Txostena», 26 or. (Noiz kontsultatua: 2016-08-05).
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q685485
Multimedia: Cercanías Bilbao
