Arangurengo geltokia

Aranguren–Geltokia
Lineak
Kokapena
Helbidea	Geltoki bidea, 48840
Udalerria	Zalla, Bizkaia
Geltokiaren datuak
Kodea	05473
Gunea	3. gunea 4. gunea
Irekiera	1890eko abenduaren 5a
Irisgarria
Zerbitzuak
Aldageltokia
Nasak	2
Trenbideak	5
Jabea	Trenen Azpiegituren Administratzailea
Eragilea	Renfe Feve
Garraio zerbitzuak
Renfe Aldiriak	Bilbo ↔ Balmaseda
Renfe Feve	Bilbo ↔ Santander; Bilbo ↔ Leon
Eskema

Artikulu hau Arangurengo geltokiari, Zallako industrialdean kokatuta buruzkoa da; Aranguren herriko geralekua gaitzat duena beste hau da: «Arangurengo geralekua»

Arangurengo geltokia edo Aranguren–Geltokia Euskal Herriko Bizkaiko tren geltoki bat da, Zalla udalerriko Aranguren auzoan kokatuta dagoena.

Geltokia 1890eko abenduaren 5an ireki zen.

Egoera aldatu

Geltokia honako burdinbide hauen ibilbidearen zati da:^[1]

Bilbo — Leon: 24,693 kilometro-puntua
Bilbo — Santander: 24,693 kilometro-puntua

Sarbideak aldatu

Geltoki bidea

Historia aldatu

Kadagua ibaiaren arroan trenaren behin betiko proiektua Victor Txabarri, Manuel Allendesalazar, Enrique Aresti eta Ramón Bergé ingeniariek aurkeztu zuten 1888ko maiatzean. Urte bereko uztailean onartu zen. Burdinbidea onura publikokotzat jo zen, 99 urterako ustiapen batekin. Kadaguako Trenbidearen Konpainia 1888ko uztailaren 2an eratu zen kudeatzeko. Linea Zorrotzan abiatu behar zen, Bilbotik Portugaleterako burdinbideak auzo horretan zuen geltokian.^[2]

Burdinbidea 1890eko abenduaren 5an inauguratu zen. Urtean gutxienez 96 000 bidaiari garraiatzeko asmoa zuten, eta jarduerak hasi eta lau urte eskasera 219 504 bidaiari mugitzen zituzten. Geltoki hori burdinbidearen gainerakoarekin batera inauguratu zen 1890eko abenduaren 5an.^[3]

1898an sortu zen Bilbo-Santander burdinbidea, Zorrotza-Balmaseda trenbidea Santander-Solares eta Zalla-Solares burdinbidetarekin lotu ondoren, Bilbo eta Santander arteko ibilbideak ahalbidetuz.^[4]

1972an FEVE eragileak trenbideen ustiapena bere esku hartu ondoren, 1975ean Bilbo-Leon eta Bilbo-Santander burdinbideak lotu zituen Arangurengo geltokian. Handik aurrera bai Santanderretik bai Leonetik zetozen trenek trenbide beretik heltzen dira Irauregira. Lutxanako eta Roblako saihesbideak zama-garraiorako trenentzako besterik ez ziren mantendu.

1994an Bilbo-Leon burdinbidea itxi ostean, trenek Balmasedako geltokira baino ez ziren heltzen.^[5] 2003an berriro ireki zen Bilbo-Leon burdinbidea, batipat Robla kotren turistiko zerbitzua ezartzeko, eta baita egunean zentzu bakoitzeko tren bat jartzeko. Bere aldetik, Bilbo-Santander burdinbidea irekita mantendu zen, gaur egun egunean zentzu bakoitzeko hiru tren daudelarik.^[6]

Bilbo-Leon burdinbideari dagokionez, 2009an Galtzarako geralekura luzatuta, trenek aldiriko zerbitzua egiten dute Bilbora arte, eta tren bat ibiltzen da 30 minutuko maiztasunaz. Burdinbide hau, aipatutakoen artean guztiz elektrifikatuta dagoen bakarra da.^[7]

Geltokia aldatu

Geltoki honetan bi trenbide adarkatzen dira, alde batetik Karrantza eta Santanderrera jotzen duena, eta beste alde batetik Balmaseda eta Leonera doana.

Geltokiak sarbide bakarra du. Nasa aldaketa pasonibela gurutzatuz egiten da. Kanpoaldean doako aparkalekua dago.

Zerbitzuak aldatu

Eskualdeko trenak aldatu

Renfe Feve

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
R3	Bilbo Concordia	Ametzola • Basurto–Ospitalea • Zorrotza–Zorrozgoiti • Irauregi • Zaramillo • Sodupe • Aranguren–Geltokia • Mimetiz • Traslaviña • Artzentales • Villaverde Turtzioz • Karrantza • Gibaja • Udalla • Marron • Limpias • Treto • Cicero • Gama • Beranga • Hoz de Anero • Villaverde de Pontones • Puente Aguero • Orejo • Heras • Astillero • Maliaño • Valle Real • Nueva Montaña • Valdecilla	Santander⁠
R3b	Bilbo Concordia	Ametzola • Basurto–Ospitalea • Zorrotza–Zorrozgoiti • Irauregi • Zaramillo • Sodupe • Gueñes • Aranguren–Geltokia • Mimetiz • Traslaviña • Artzentales • Villaverde Turtzioz	Karrantza⁠
R4	Bilbo Concordia	Ametzola • Basurto–Ospitalea • Zorrotza–Zorrozgoiti • Irauregi • Zaramillo • Sodupe • Aranguren–Geltokia • Aranguren–Geralekua • Zalla • Balmaseda • Arla–Berron • Ungo–Nava • Mercadillo • Cadagua • Bercedo • Quintana • Espinosa de los Monteros • Redondo • Sotoscueva • Pedrosa • Dosante–Cidad • Robredo–Ahedo • Soncillo • Arija • Llano • las Rozas • Montes Claros • los Carabeos • Mataporquera • Cillamayor • Salinas de Pisuerga • Vado–Cervera • Castrejon de la Peña • Villaverde–Tarilonte • Santibañez de la Peña • Guardo–Geralekua • Guardo–Geltokia • la Espina • Valcuende • Puente Almuhey • Cerezal de la Guzpeña • Prau de la Guzpeña • Llama de la Guzpeña • Valle de las Casas • Sorriba • Cistierna • la Ercina • Boñare • la Veciella • Matallana de Toriu • San Feliz • Asuncion/Universidad	Leon Matallana

Aldiriko trenak aldatu

Bilboko Renfe Aldiriak

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
C-4f	Bilbo Concordia	Ametzola • Basurto–Ospitalea • Zorrotza–Zorrozgoiti • Santa Ageda • Kastrexana • Irauregi • Zaramillo • Quadra • Sodupe • Artxube • Lanbarri • Gueñes • Aranguren–Geltokia • Aranguren–Geralekua • Zalla • Colegio • Ibarra • Bolunburu • Herrera • Balmaseda	Galtzara

Erreferentziak aldatu

↑ EuroFerroviarios. «Aranguren (geltokia)» euroferroviarios.net (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
↑ Iberiar Penintsulako trenbide txikietako historia. Fundación de los Ferrocarriles Españoles DL 2005 ISBN 84-88675-97-6. PMC 804307216. (Noiz kontsultatua: 2021-05-23).
↑ Roblatik Balmasedarako trenaren kronologia. Via Libre aldizkaria, 465. zenbakia. 2003ko ekaina.
↑ «Santaderretik Bilbora Trenbidearen Konpainia» web.archive.org 2016-02-03 (Noiz kontsultatua: 2021-05-23).
↑ (Gaztelaniaz) Asociación Burgalesa de Amigos del Ferrocarril. «Bilbo-Robla burdinbidea: geltokiak» (Noiz kontsultatua: 2014-08-31).
↑ (Gaztelaniaz) Asociación Burgalesa de Amigos del Ferrocarril. «Bilbo-Robla burdinbidea: ibilbidea» (Noiz kontsultatua: 2014-08-31).
↑ Treneando. «Fevek geraleku berri bat inauguratu zen Balmasedan» (Noiz kontsultatua: 2013-04-07).

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q12253834


	Aranguren–Geralekua	Aranguren–Geltokia	Gueñes
Leon–Matallana				Bilbo–Concordia

[1] EuroFerroviarios. «Aranguren (geltokia)» euroferroviarios.net (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).

[2] Iberiar Penintsulako trenbide txikietako historia. Fundación de los Ferrocarriles Españoles DL 2005 ISBN 84-88675-97-6. PMC 804307216. (Noiz kontsultatua: 2021-05-23).

[3] Roblatik Balmasedarako trenaren kronologia. Via Libre aldizkaria, 465. zenbakia. 2003ko ekaina.

[4] «Santaderretik Bilbora Trenbidearen Konpainia» web.archive.org 2016-02-03 (Noiz kontsultatua: 2021-05-23).

[5] (Gaztelaniaz) Asociación Burgalesa de Amigos del Ferrocarril. «Bilbo-Robla burdinbidea: geltokiak» (Noiz kontsultatua: 2014-08-31).

[6] (Gaztelaniaz) Asociación Burgalesa de Amigos del Ferrocarril. «Bilbo-Robla burdinbidea: ibilbidea» (Noiz kontsultatua: 2014-08-31).

[7] Treneando. «Fevek geraleku berri bat inauguratu zen Balmasedan» (Noiz kontsultatua: 2013-04-07).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]