Carlos Garaikoetxea

Carlos Garaikoetxea Urriza (Iruñea, Nafarroa Garaia, 1938ko ekainaren 2a) euskal herritar abokatu eta politikaria da, Euskal Autonomia Erkidegoko lehendakari izana.

Carlos Garaikoetxea
(2011) Irudi gehiago
Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1998ko azaroaren 25a - 2001eko martxoaren 20a Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko VI. legealdia Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1994ko azaroaren 30a - 1998ko irailaren 1a Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko V. legealdia Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1990eko abenduaren 18a - 1994ko abuztuaren 30a Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko IV. legealdia Europarlamentaria 1989ko uztailaren 25a - 1991ko martxoaren 14a Barrutia: Espainia Hautetsia: 1989 European Parliament election (en) Europarlamentaria 1987ko uztailaren 6a - 1991ko martxoaren 14a - Heribert Barrera → Europarlamentaria 1987ko uztailaren 6a - 1989ko uztailaren 24a Barrutia: Espainia Hautetsia: Second European Parliament (en) Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1987ko urtarrilaren 8a - 1987ko uztailaren 24a - Miren Agurne Irusta Estala → Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko III. legealdia Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1984ko martxoaren 22a - 1986ko irailaren 21a Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko II. legealdia 3. Eusko Jaurlaritzako lehendakaria 1980ko apirilaren 9a - 1985eko martxoaren 2a ← Jesus Maria Leizaola - Jose Antonio Ardanza → Diputatua Eusko Legebiltzarrean 1980ko martxoaren 31 - 1984ko urtarrilaren 19a Barrutia: Gipuzkoa Hautetsia: Eusko Legebiltzarreko I. legealdia 2. Eusko Kontseilu Nagusiko lehendakaria 1979ko ekainaren 9a - 1980ko apirilaren 9a ← Ramón Rubial - baliorik ez →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Carlos Garaikoetxea Urriza
Jaiotza	Iruñea, 1938ko ekainaren 2a (86 urte)
Herrialdea	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Hezkuntza
Heziketa	Deustuko Unibertsitatea
Hizkuntzak	gaztelania euskara
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, ekonomialaria eta abokatua
Lantokia(k)	Estrasburgo Brusela eta Gasteiz
Jasotako sariak	ikusi Gernikako Arbolaren Gurutzea  (2011)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Eusko Alderdi Jeltzalea Eusko Alkartasuna Eusko Alderdi Jeltzalea

1975-1980. urteen artean, Euzko Alderdi Jeltzaleko (EAJ) agintari izan zen. Nafarroako Legebiltzarraren partaide 1979tik, eta 1980tik 1985era Euskal Autonomia Erkidegoko lehendakari izan zen. 1986an, EAJtik baztertu eta Eusko Alkartasuna (EA) alderdi politiko berria sortu zuen. Alderdi horren buru izan zen 1999 arte. Eusko Alkartasunaren ordezkaritzat Eusko Legebiltzarreko kide izan zen 1986tik 2001era.

2011n Amaiur koalizioko zerrendetan agertu zen, Espainiako Senaturako ordezko gisa.

Biografia

1979an Oñatiko Batzokian.

Carlos Garaikoetxea Iruñean jaio zen 1938an, nekazaritzan lan egiten zuen emigrante familia batean. Iruñeko Eskolapiotan ikasi zuen lehenengo eta, gero, Zuzenbide eta ekonomiako ikasketak egin zituen Deustuko unibertsitatean, eta Londres eta Parisen segitu. Euskara ama hizkuntza ez bazuen ere, ikasi egin zuen.

Etxera itzuli zenean, sektore pribatuan egin zuen lan eta zuzendari karguak izan zituen Nafarroako zenbait enpresatan. Nafarroako Komertzio eta Industria Ganberako buru izatera iritsi zen eta, erakunde horren ordezkari, Nafarroako Foru Batzordeko kide izan zen.

Abokatu lanetan segitu zuen 1979ra arte, baina 1975ean Eusko Alderdi Jeltzaleko kide egin zen eta 1977an alderdi horretako buru nagusi izendatu zuten, Euskadi Buru Batzarreko lehendakari hain zuzen. 1978an Euskadiko Autonomia Estatutua moldatu zuen batzordeko kide izendatu zuten eta Nafarroako parlamentuko kide aukeratu zuten 1979ko apirileko hauteskundeetan. Urte bereko uztailean aritu zen, Espainiako gobernuburu Adolfo Suárezekin estatutuaren aldeko negoziazioetan. 1980 eta 1984ko legegintzaldietan Euskal Autonomia Erkidegoko Lehendakari hautatua izan ondoren, orduan bere alderdi EAJrekin liskar larriak izan eta alderdia zein lehendakaritza utzi zituen 1986an; urte berean, Eusko Alkartasuna alderdia sortu zuen.

1987ko apirilaz geroztik, EAko lehendakari izan zen, 1999 arte. Apurka-apurka goi mailako politikagintza utzi zuen, bai alderdi barruan, baita erakundeetan ere. Izan ere, EAk 1999ko azaroan Iruñean egin zuen kongresuan kargura berriz aurkezteko asmorik ez zuela adierazi zuen, eta Begoña Errazti hautatu zuen EAk haren ordezko. Alderdiaren ardura utzi arren, EAko legebiltzarkide eta alderdiaren talde parlamentarioaren bozeramaile izaten segitu zuen Gasteizko Legebiltzarrean bost legegintzaldi egin zituen legebiltzarkide gisa, baina adierazia zuen 1998an legegintzaldi hura amaitutakoan ez zuela inolako kargu publikorik hartuko, eta 2001ean Legebiltzarrerako hauteskundeak deitu zirenean berretsi egin zuen ez zela hautagaien zerrendan agertuko.

Lehendakaritza

Agintean izan zen bitartean, gobernua eta autonomiako erakunde gehienak eraikitzen joan ziren eta Euskadiko 1979ko Autonomia Estatutua ere orduan garatu zen. Gernikako Estatutuaren onarpenaren ondoren, 1980an, Euskal Gobernuaren lehendakari aukeratu zuten, eta 1984an, berriro, 32 parlamentarirekin. Urtebete geroago, alderdiko zuzendaritzarekin sortutako desadostasunak medio, Jose Antonio Ardanzak hartu zuen haren ordea.

Garai hartan hartutako konpetentzien arabera, 1981ean Osakidetza sortu zen, 1982an, Ertzaintza eta, urte hartako abenduaren 27an, EiTBk lehen emisioa egin zuen. 1981ean, Kontzertu Ekonomikoa ere lotu zen. Beste gertakizun ezagunen artean, hurrengoak daude: Joan Paulo II.aren bisita, 1983ko uholdeak, 1980ko Ortuellako leherketa eta 1985eko Oiz mendiko hegazkin istripua...

EA

1986an, Lurralde Historikoen Legeak Eusko Jaurlaritza eta hiru lurralde historikoen Foru diputazioen artean banandu nahi zituen konpententziak zirela-eta, EAJrekin ezadostasun franko izan ondoren, EAJtik aldendu eta, irailaren 17an, Eusko Alkartasuna alderdia sortu zuen, 1999ra arte gidatu zuena. Eusko Legebiltzarreko diputatu izan zen 1986, 1990, 1994 eta 1998an (hautesle izan zen azken autonomia hauteskundeak)

1987 eta 1991 bitartean, Europar Parlamentuko diputatu izan zen (1987 eta 1989 artean, Herrien Europa Koalizioko zerrendaburu, Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) eta BNGrekin; 1989tik 1991ra kide berak izan zituen, baina eserlekua utzi zuen, akordioetan erabaki bezala). 1990 eta 1991 artean, Europar Batasun Librearen presidente ere izan zen. 1994ko europar hauteskundeetan, berriz zerrendaburu izan zen ERCrekiko koalizioan, baina porrotaren ondorioz, dimisioa aurkeztu zuen Eusko Alkartasunako lehendakari gisa eta, 1999ko azaroan, politika aktiboa utzi.

2009ko azaroaren 21ean, indar abertzale eta EAko zuzendariek aurkeztutako dokumentuan parte hartu zuen, Herri Batasunako Tasio Erkiziak egin zuen bezala.

Bildu

Dokumetu horretatik abiatuta, EA, Alternatiba eta Ezker Abertzaleari atxikitako independienteak koalizio ezkertiar bat sortu zuten, soberanista, independentista, progresista eta Giza Eskubideak oinarri dituena.

Testuinguru horretan jaio zen Bildu, udal hauteskundeetara, Batzarretara eta Nafarroako Legebiltzarrera aurkeztu zena 2011n. Garaikoetxeak koalizio kanpainan parte hartu zuen eta bigarrenak izan ziren boto kopuruan, baina lehena Hego Euskal Herriko zinegotzi kopuruan; Nafarroan, berriz, laugarren indarra izan zen botoetan eta hirugarrena zinegotzi kopuruan.

Toki izenak

Okondoko (Araba) Udalak herriko kale bati Garaikoetxea Lehendakaria izena ipini dio.

Ikus, gainera

• Espainiako Trantsizio Demokratikoa

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Carlos Garaikoetxea

• Carlos Garaikoetxea, Eusko Jaurlaritzako lehendakarien zerrendan, Eusko Jaurlaritzaren webgunean.
• Sustrai COLINA: «Carlos Garaikoetxea: "Hau bezalako uneetan, gauza asko ahaztu behar da"», Argia, 2269. zenbakia, 2011-03-20.

• Datuak: Q541562
• Multimedia: Carlos Garaikoetxea Urriza / Q541562