Wikipedia

Apustu

joko mota bat non galtzaileek dirua edo aurretik erabakitako beste zerbait eman beharko dieten irabazleei

Apustua, trabesa, postura, desafioa, jokoa edo, batez ere, animaliak tartean daudenean, dema joko mota bat da: hor, galtzaileek dirua edo aurretik erabakitako beste zerbait eman beharko diete irabazleei. Apustu-jokoak hainbat jarduera dira, eta parte-hartzaileek diru edo ondasun kopuru jakin bat arriskatzen dute, emaitza jokalariak aurreikusi duenarekin bat etorriko delakoan. Kontua da balio duen zerbaiten ("jokoan dagoena") apustu egitea zalantzazko emaitza duen ekitaldi batean eta irabazteko asmoarekin. Jokoak, beraz, hiru elementu eskatzen ditu: ordaina (apustu kopuru bat), arriskua (zoria) eta sari bat[1]. Apustuaren emaitza berehalakoa izaten da, hala nola dado-biribilki bakar bat, erruleta-gurpil baten biraketa bat, edo helmuga zeharkatzen duen zaldi bat, baina denbora luzeagoak ere ohikoak izaten dira, etorkizuneko kirol-lehiaketa baten edo are kirol denboraldi oso baten emaitzari buruz apustu egiteko aukera ematen dutenak. Ezin albora utzi Euskal Herrian herri kirol jokoetan, pilotan edota estropadetan ikusleen artean tartekatzen diren apustuak.

Herri kiroletan apustuak ohikoak dira. Kirolarien eta ikuslen artean, postura egotea ohikoa da.

Joko terminoak[2] bi adiera ditu: bat, apustua dei dezakeguna, dirua tartean dagoela egiten dena, non irabazleak jokoan jarritakoa eramango duen; bi, lehiakide bi edo gehiagoren edo talde biren artean jokatutako lehia, non sari bat dagoen irabazlearentzako.

Legezko alderdiak

aldatu

Herrialde eta estatu askok, lizentzien bidez, zorrozki debekatzen edo kontrolatzen dituzte partikularren apustu-jokoak[3][4]. Hala ere, apustu-joko asko, loteriak edo kinielak esaterako, erabat legezkoak dira eta gobernu horiek beraiek sustatzen dituzte, azken kudeatzaile eta onuraduna herrialdea bera baita[5].

Beste batzuetan, gobernuak horrenbeste inplikatzen dira[6] zerga eta arauketen bidez, ezen, azkenean, jarduera horietatik sortzen dute diru-sarrera iturririk handiena.6 Egoera horren muturreko adibideak Monakon edo Makaon ditugu[7]. Egoera horren muturreko adibideak Monakon edo Macaon ditugu[8][9][7]

Apustu-jokoei buruzko legeria dagoenean, normalean, asmatzeko aukerak estatistikoki onargarriak izan behar dira, apustu-etxeak neurrigabeko onurarik izan ez dezan.

Historia

aldatu

Jarduera mota hori Paleolitikoan hasi zen, historia idatziaren aurretik. Mesopotamian, sei aurpegiko lehen dadoak K.a. 3000 ingurukoak dira. Hala ere, milaka urte lehenagoko astragaloan oinarritu ziren. Txinan, joko-etxeak oso zabalduta zeuden K.a. lehen milurtekoan, eta ohikoa zen animalien aldeko apustuak egitea. Loteria eta domino jokoak (Pai Gowren aitzindariak) Txinan X. mendean agertu ziren[10].

Kartak IX. mendean agertu ziren Txinan. Erregistroek Japoniako jokoa arakatzen dute gutxienez XIV. menderarte[11].

Pokerra, ausazko jokoekin lotutako Estatu Batuetako karta-jokorik ezagunena, As-Nas joko persiarretik dator, eta XVII. mendera jotzen du atzera[12].

Lehen kasino ezaguna, Ridotto izenekoa, 1638an hasi zen lanean Venezian, Italia[13].

Antzinaroa

aldatu
 
Soldaduak Kristoren arropak jokatzen bere pasioan

Apustu-jokoen ohitura antzinarotik dator, eta herri guztietan agertu zen[14][15]. Itxuraz, juduek ez zuten halako ohiturarik sakabanatu aurretik, baina greziarren (Troiako setioa baino lehen jokatzen zutenak) eta erromatarren bidez lortu zuten (beren errepublika suntsitu baino askoz lehenago jokalari bihurtu zirenak)[15][14]. Nahiz eta erromatar legeek diru kopuru bat baino ez zuten onartzen, Juvenalek, dadoetan jokatzeko, urrezko kaxak zeramatzatenak estigmatizatu egin zituela, jokoak gogor egin zuen aurrera Erroman, non hiritar guztiak, klase bereizketarik gabe, amorruz aritzen baitziren jokoan[15], erromatarrak, Kartago suntsitu ondoren, beren bizioekin bakarrik aberastu zirenean.

Tazitoren arabera, germaniarrek ere parte hartzen zuten jarduera mota horretan, baina hainbesteko gehiegikeriaz, ezen dadoen jokoan dena galdua zutenean beren burua jokatzen baitzuten apustu batean[16]. Hala ere, porrotaren aurrean, beren borondatez jartzen ziren haren aginduetara, eta atzerritarrei, eskuak loturik, saltzen uzten zieten. Germaniarrek horrelako konpromisoak zorrotz betetzetik iritsi da gaur egunera, ziur aski, jokoaren zorrei buruzko kezka ohorezko zor gisa.

Hunoei buruz antzeko kontakizun bat dago. San Anbrosioren arabera, jokoan beren ondasunik preziatuenak (armak) galtzen bazituzten, beren bizitza jartzen zuten apustuan, eta garaileak eskatzen ez bazuen ere, hitzartutakoa betetzen zuten beren buruaz beste eginez[17]. Garai modernoetan ere, antzeko jokabideak izan dira. Napolin eta Italiako beste hiri askotan, denbora jakin baterako askatasunaren alde jokatzen zen.

Moskun eta San Petersburgon, apustu-jokoetan, dirua eta ondasunak ez ezik, lurrak lantzen zituzten langileak ere eskaintzen ziren, eta, beraz, familia osoak ugazaba desberdin askoren mendera igaro zitezkeen egun bakar batean.

Bretainia Handia

aldatu

Jokoa aisialdi-jarduera garrantzitsu bat izan da Britainia Handian mendeetan zehar[18]. Zaldi-lasterketak ere gai gogokoena izan dira hiru mende baino gehiago[19]. Baina oso araututako jarduera ere izan da[20]. Historikoki, oposizioaren zati bat protestante ebanjelikoengandik dator eta erreformatzaile sozialengandik[21][22].

Frantzia

aldatu

Frantzian, hasieran, jokoetarako zaletasuna noblezian bakarrik agertu zen; denbora luzez, herriak ez zuen beste entretenimendurik ezagutzen arkua, balezta edo boloa baino. Karlos VI.aren gortean erabili zen karta jokoa; gero, beheko klaseetara pasatu zen, eta, horrela, erregeen jauregitik eta handikien aretoetatik Parisera eta probintzietara transmititu zen zaletasun hori. Hainbat garaitan, Frantzisko I.aren aurretik, errege-dekretuak eman ziren ausazko jokoak debekatzeko herriari; baina, bultzada emanda zegoenez, kutsadura hedatuz joan zen. Henrike II.a, Frantzisko II.a, Karlos IX.a eta Henrike III.aren garaian, jokalariak ia inoiz ez ziren jazarriak izan; Henrike IV.aren garaian askatasun osoa izan zuten. Frantzian, inoiz ez zen printze haren gortean bezain grinaz jokatu; edonon kokatu ziren jokorako akademiak, eta ergelak piloka agertzen ziren; lukurreria bere nazkagarritasun guztiarekin agertzen zen; prozesuak amaigabeki ugaldu ziren, eta izurritea orokortu egin zen. Luis XIII.ak apur bat erreprimitu zuen. Printze horrek, xake-jokoarekiko benetako grina zuenak, jokoen zinpeko etsaitzat jo zuen bere burua, eta gogor debekatu zituen. Mazarte kardinalak bere erabilera berrezarri zuen Luis XIV.aren gortean, eta jokoaren izurritea bigarren aldiz hedatu Frantziako leku guztietara, non bertakotu eta hondamena eragin baitzuen, zirkunstantziek gehiago edo gutxiago laguntzen ziotelarik. XVII. eta XVIII. mendeetan, jokozale izatea lanbide bat zen, eta titulu horrek jaiotzagatik, aberastasunagatik, zintzotasunagatik eta edozergatik lortutakoa ordezten zuen. Hala, mahai berean eserita eta elkarrekin afaltzen ikusten ziren printzea eta abenturazalea, dukesa eta gortesaua, gizon ona eta bilaua; garai hartan, baldintza guztiak berdintzeko pribilegioa zuen bakarra jokoa zen.

 
Apostuak Palais Royalen, XIX. mendearen hasiera

Montesquieuk dio:

« Jokoa gustatzen zaigu gure zikoizkeria lausengatzen duelako, hau da, gehiago edukitzeko itxaropena; gure harrokeria balakatzen du zoriak ematen digun lehentasunaren eta besteek gure zorionaz duten begirunearen ideiarekin, gure jakin-mina asetzen du, eta, finean, ezustearen atsegin desberdinak ematen dizkigu. »

Nahiz eta zorizko jokoetarako zaletasuna beti sexu bientzat ohikoa izan den, hala ere, Frantzian ez zen orokortu emakumeen artean kartak asmatu eta handik denbora askora arte, eta haietariko asko, jolas mota harekiko zaletasuna amorratzeraino makurrarazi bazuten ere, kontuan hartzekoa da haien kopurua gizonena baino askoz txikiagoa izan ela beti, eta emakume oparoen edo ohitura deseginen artean bakarrik izan zela nagusi.

Persiar gutunaken egileak ere badio:

« Emakumeek, gazteak direnean, nekez jokatzen dute pasio atseginago bat sustatzeko izan ezik; baina, adinean aurrera egin ahala, badirudi jokoarekiko duten grina gaztetu eta gainontzeko pasio guztien hutsunea betetzen diela. »

1838ko urtarrilean, Parisen baimendutako zazpi joko-etxeak itxi ziren, jokalarien eta errentamenduko langileen etsipen handiarekin. Etxe horiek, udal-agintarien zaintzapean jarriak, Palais-Royalen, Frascalin, Saloian eta Mariveauxen zeuden. Boladan gehien zeuden jokoak ziren: hogeita hamaika; gorria edo beltza; erruleta, eta krapsa eta krepa, ingelesen dado-joko gogokoenak. Langile kopuru handia jolas txikiak egiten ziren etxe horietako batera joaten ziren, errazago erakartzen baitziren, non zoritxarreko pertsona haiek astekoa edo hamabostaldikoa galtzen zuten istantean, errege-baimena galtzearen arrazoi nagusietako bat izan zen, zeina gorde baitzen, esan zuten, Kontsulatuaren, Inperioaren eta Errestaurazioaren garaian beharrezko gaitz gisa[23].

Estatu Batuak

aldatu

Estatu Batuetan, apustu jokoak jarduera herrikoia izan dira mendeetan zehar[24]. XX. mendearen hasieran, horrelako jarduerak ia erabat debekatuta zeuden Ipar Amerikako herrialde osoan, eta, beraz, neurri handi batean, legez kanpoko jarduera bihurtu ziren; horrek mafiaren eta beste erakunde kriminal batzuen hazkundea sustatzen lagundu zuen[25][26]. XX. mendearen amaieran, jokoarekiko jarrerak bigundu egin ziren, eta legeak erlaxatu.

Iritzi erlijiosoa

aldatu

Antzinako poema hinduek, hala nola Jokalariaren Aienak eta Mahabharatak, antzinako indiarren artean horrelako jokoak ospetsuak zirela erakusten dute. Hala ere, Arthashastra testuak (K.a. IV. mendea) zerga eta kontrola gomendatzen ditu horientzako[27].

Judaismoa

aldatu

Antzinako agintari juduek ez zuten jokoa onartzen, eta jokalari profesionalak epaitegietan lekukotasuna ematetik ere deskalifikatzen zituzten[28].

Kristautasuna

aldatu

Katolizismoa

aldatu

Eliza katolikoak jokorako inolako eragozpen moralik ez dagoelako jarrerari eusten dio, beti ere zuzena bada; apustulari guztiek irabazteko aukera badute; tartean iruzurrik ez badago, parte hartzen duten alderdiek apustuaren emaitzaren berri ez badute (ezagutza hori erakutsi ez badute behintzat)[29], eta baldintza hauek betetzen badira: jokalariak apustua galtzeko moduan dago, eta gelditu egiten da muga lortzen denean; motibazioa entretenimendua da eta ez diruaren maitasunera[30] eramaten duen irabazi pertsonala edo bizibide izatea[31]. Oro har, apezpiku katolikoak kasino-jokoaren aurka agertu izan dira, argudiatuz, maizegi, joko edo menpekotasun arazoak sortuz, jendea jokatzera bultzatzen duela eta jende pobrearengan eragin bereziki negatiboak dituela; batzuetan, bigarren mailako ondorioak ere aipatzen dituzte, hala nola maileguak handitzea, prostituzioa, ustelkeria eta moraltasun publiko eza orokorrean[32][33][34]. Erretore batzuk ere kasinoen aurka agertu izan dira arrazoi gehigarri batengatik, bezeroak elizako bingotik eta urteroko jaialdietatik aldenduko lituzketelako, non blackjack, erruleta, dadoak poker eta antzeko jokoak erabiltzen diren dirua biltzeko[35]. Tomas Akinokoak idatzi zuen jokoek bereziki debekatuta egon beharko luketela apustulari galtzailea adingabea denean edo transakziorako baimenik eman ezin duenean[36]. Sarritan, jokoak ondorio sozialak dituela uste izan da, Balzacek satirizatu zuenez. Arrazoi sozial eta erlijioso horiengatik, legezko jurisdikzio gehienek jokoa mugatzen dute; Pascalek aldarrikatzen duen moduan[37].

Protestantismoa

aldatu

Protestanteen artean, jokoari buruzko iritziak desberdinak dira, eta batzuek gogogabetu edo debekatu egiten diete beren kideei parte hartzea. Metodistak, kanpoko santutasunaren doktrinaren arabera, jokoaren aurka daude, gutiziatik elikatzen den bekatua dela uste baitute; adibide dira: Eliza Metodista Batua[38], Eliza Metodista Askea[39], Eliza Ebanjeliko Wesleyarra[40], Salbazio-armada[41] eta Eliza nazaretarra[42]. Jokoaren aurka dauden beste protestante batzuk dira, besteak beste, menonitak, kuakeroak[43], Ipar Amerikako Eliza Kristau Erreformatua[44], Aitormen Luteranoaren Eliza[45], Hegoaldeko Konbentzio Baptista[46], Jainkoaren Batzarrak[47] eta Zazpigarren Eguneko Eliza Adbentista.

Beste kristau elizak

aldatu

Jokoaren aurka dauden beste eliza batzuk dira: Jehovaren Lekukoak, Azken Egunetako Santuen Jesu Kristoren Eliza[48], Eliza ni Kristo (tagaloz ni -ren esan nahi du)[49] eta Nazioarteko Jainkoaren Elizako Kideak.

Islama

aldatu

Mundu musulmanean Xariaren (Lege Islamikoa) interpretazio desberdinak dauden arren, adostasun bat dago ulema ikasleen artean (arabieraz: عُـلـمـاء‎‎ ikasleak (Islamarenak)), ausazko jokoak haraam direla (arabieraz حَـرام‎, bekatuzkoa edo debekatua). Debeku garaian egindako baieztapenetan, legelari musulmanek ez-koranikotzat jotzen dituzte, eta, oro har, Umma musulmanarentzat kaltegarriak (arabieraz أُمَّـة‎, Komunitatea). Jarduera horretarako terminologia arabiarra Maisir da[50].

Xaria osoa ezartzen duten munduko eskualdeetan, hala nola Aceh-en, jokozale musulmanentzako zigorrak joan daitezke 12 zartadatik edo urtebeteko espetxealdia eta isuna praktika horietarako lekua eskaintzen dutenentzat[51]. Nazio eta estatu islamiko batzuek jokoa debekatuta dute; beste gehienek araututa mantentzen dute[52].

Jokoa Euskal Herrian

aldatu
 
Idoia Etxeberria Ikutza harria jasotzen
 
Laia Salsamendi eta Oihana Orbegozo esku-huskako pilotariak

Euskal Herrian, tradizio luzeko ohitura da; dokumentu-lekukorik zaharrenak XVI. mendekoak dira[53]. Munduko beste edozein lekutan egiten diren joko jarduera asko Euskal Herrian ere praktikatzen dira, hala nola erruleta, karta-jokoak, zaldi-lasterketak, eta abar. Hala ere, badira jarduera batzuk Euskal Herrian baino praktikatzen ez direnak. Horientzako herri kirolak terminoa erabiltzen da, gehienbat.

 
Herri kirolak Santamaña jaietan

Dena den, herri kiroletan bereizi behar da apustua eta lehiaketa. Gauza bat da apustua edo jokoa, normalean, bi lagun edo bi talde elkarren aurka egiten dena (harri-jasotze apustua, aizkora-jokoa, idi-proba, gizon-proba eta abar), berek antolatuta eta, eskuarki erronka baten ondoren; bestea, berriz erakunde batek antolatutako lehiaketak edo txapelketak dira (futbola, txirrindularitza, eskubaloia...), kirola izena hartzen du.

Apustu edo jokoan, aldez aurretik, bi lagunen edo bi taldeen arteko erronka dago. Askotan, alde batek, hedabideen bitartez, erronka bota, eta zenbait diru eskaintzen du lan zehatz batean jokatzeko. Norbaitek erronka hartuz gero, nonbait elkartu, eta adostasun batera iritsiko dira lanaren balditzetan, jokatuko duten dirutan eta apustua jokatzeko epeetan. Euskal Herrian fama handia hartu duten apustuak jokatu izan dira, hala nola 1903an Santageda aizkolariak Jose Martin Goenaga «Atxumarria»ren aurka egindakoa; 1927an, Jose Inazio Iriarte «Igartza» eta Jose Aranburu «Keixeta»ren artekoa, eta abar[54].

Lehiaketa edo txapelketak, berriz, erakunde batek antolatutako jarduerak dira, eta zenbait lagun edo talde parte har dezakete, batera. Azken urteetan, Munduko Aizkolarien txapelketak, Euskal Herriko Aizkolarien txapelketak, segalarien txapelketak, harri-jasotzaileen txapelketak edo pilota txapelketak.

Pilotak aparteko aipamena merezi du Euskal Herriko kirolen artean, noski, gainerako guztiak gutxietsi gabe.

« Antzina-antzinatik jokatu zen pilotan Euskal Herrian. Eta hori egiaztatzeko aski dugu garai batetako «pilota soroak» gogoratzea, ezaguna denez. Hantxe praktikatu ohi zuten gure artzainek. Historiak kontatzen duenez, zelai laun eta errektangular batetan aurrez-aurre jartzen ziren bi pilotari taldeak, txandan aurkalariari pilota indartsu bidaliz, norbaitek hutsegiten zuen artekoan. Zelai hori bitan banatzen zuen marraren gainetik pilota pasatze zen arau eta baldintza nagusia, arkalariaren zelaian sartuz. »
Joxe Mari Iriondo[55]

Pilotak hainbat modalitate ditu, hala nola Esku-huskako pilota, Pala, Erremontea, Zesta-punta, Joko-garbia (Errebotea), Xarea...

Orain dela urte batzuk arte, batez ere gizonen kirola zen, emakumeak Xaren aritzen ziren, baina XX. mendeko bukaera aldera emakumeak ere hasi ziren, eta astero jokatzen dute partidak eta txapelketak.

Artekariak

aldatu

Apustuak kudeatu eta ordainketak bideratzen dituztenei apustu-artekari (edo artekari) deritze: joko edo apustuaren gaiarekiko neutralak behar dute izan, eta emaitzan eragiteko gaitasunik gabeak, teorian.

Apustuak artekaridunak izan daitezke, joko-etxe eta kirol-apustuetan, adibidez. Lagunarteko apustuak artekaririk gabeak izan ohi dira, eta galtzaileak zuzenean ordaintzen dio irabazleari.

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Rose, I. Nelson; Loeb, Robert A. (1998). Blackjack and the Law (1st ed.). Oakland, CA: RGE Pub. p. 109. ISBN 978-0-910575-08-9
  2. ↑ Jokoa, Euskaltzaindiaren Hiztegia Euskaltzaindia
  3. ↑ Mundial, Politica (29 de enero de 2021). «Estos son los países que prohíben los juegos de apuesta». Política En El Mundo. Consultado el 12 de julio de 2021
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno aprueba la prohibición de más del 90% de los anuncios de casas de apuestas» Diario ABC 2020-11-03 (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  5. ↑ «Juegos y Sorteos:Prohibiciones».
  6. ↑ «Situación legal del juego en América Latina - Legislaciones y estadísticas sobre casinos y apuestas». Situación legal del juego en América Latina (en inglés británico). Consultado el 13 de julio de 2021.
  7. ↑ a b Santirso, Jaime (3 de julio de 2020). «El casino del mundo está en horas bajas». EL PAÍS. Consultado el 13 de julio de 2021
  8. ↑ «¿Qué países prohíben las loterías, apuestas y juegos de azar?». Blog Lotería Manises. 1 de octubre de 2017. Consultado el 13 de julio de 2021
  9. ↑ «5 curiosidades que quizás no sabías de Mónaco, el país con más millonarios del mundo». BBC News Mundo. 12 de enero de 2018. Consultado el 13 de julio de 2021
  10. ↑ Schwartz, David (2013). Roll The Bones: The History of Gambling. Winchester Books. ISBN 978-0-615-84778-8
  11. ↑ Murdoch, James (1926). A History of Japan 3 (reprint edición). London: Psychology Press (publicado el 1903). pp. 325-326. ISBN 978-0-415-15417-8. Consultado el 6 de abril de 2018. «Japoniar askok, berez, jokorako joera dute; Kyotoko gorte zaharrean, bizioa zen nagusi, eta XIV eta XV. mendeetan samuraiek beren armak, armadurak eta zaldi-apaingarriak dado-jaurtiketan jokatzen zituzten, baita bataila baten bezperan ere, eta, beraz, ekintzara panoplia osatugabeetan eta, batzuetan, armadurarik gabe joan behar izaten zuten. Tokugawa garaian, bizioak ez zuen maila hori lortu samuraien artean, baina ohikoa bihurtu zen Yedon, eta hala izaten jarraitu zuen hiriaren historian zehar».
  12. ↑ Wilkins, Sally (2002). Sports and Games of Medieval Cultures. Greenwood. ISBN 978-0-313-36079-4
  13. ↑ (Ingelesez) Thomassen, Professor Bjørn. (2014-08-28). Liminality and the Modern: Living Through the In-Between. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1-4094-6080-0. (Noiz kontsultatua: 2024-02-05).
  14. ↑ a b Pinnacle. «Un viaje por la historia de las apuestas». Pinnacle. Consultado el 13 de julio de 2021
  15. ↑ a b c Google, Sobre el autor Javier Sanz (21 de febrero de 2021). «Las porras y las apuestas, desde la Antigüedad hasta nuestros días». Historias de la Historia. Consultado el 13 de julio de 2021
  16. ↑ «¿Sabe usted la sorprendente historia detrás de los populares juegos de apuestas?». www.larepublica.net. Consultado el 13 de julio de 2021.
  17. ↑ Zaro, Julián de (1872). Cartilla del juego del tresillo y sus leyes penales mas constantemente admitidas. J. Velada. Consultado el 13 de julio de 2021
  18. ↑ Roger Munting, An economic and social history of gambling in Britain and the USA. (Manchester UP, 1996).
  19. ↑ Mike Huggins, Flat racing and British society, 1790-1914: A social and economic history (Routledge, 2014)
  20. ↑ David Forrest, "An economic and social review of gambling in Great Britain." Journal of Gambling Business and Economics 7.3 (2013): 1-33
  21. ↑ Roger Munting, "Social opposition to gambling in Britain: a historical overview." International Journal of the History of Sport 10.3 (1993): 295-312
  22. ↑ Mike Huggins, "Betting, sport and the British, 1918-1939." Journal of Social History (2007): 283-306. en línea[Betiko hautsitako esteka]
  23. ↑ (Gaztelaniaz) Mellado, Francisco de Paula. (1853). Enciclopedia moderna: diccionario universal de literatura, ciencias, artes, agricultura, industria y comercio. Establecimiento Tipográfico de Mellado (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  24. ↑ Roger Munting, An economic and social history of gambling in Britain and the USA. (Manchester U. Press, 1996).
  25. ↑ «History of Gambling in the United States». Gambling in California. California State Library. March 1997. Archivado desde el original el 8 de octubre de 2009. Consultado el 13 de julio de 2021.
  26. ↑ E.g., Constitution of Louisiana, 1974, Art. VII, Sec. 6(B).
  27. ↑ (Ingelesez) Bose, Manilal. (1998). Social and Cultural History of Ancient India. Concept Publishing Company ISBN 978-81-7022-598-0. (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  28. ↑ «Gambling - Torah.org». web.archive.org. 16 de junio de 2010. Archivado desde el original el 16 de junio de 2010. Consultado el 13 de julio de 2021.
  29. ↑ Kucharek, Casimir A.. (1974). To settle your conscience. Huntington, IN, Our Sunday Visitor, inc ISBN 978-0-87973-877-8. (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  30. ↑ «Is Gambling a Mortal Sin in the Bible? | tech-life-game-news» web.archive.org 2016-05-26 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  31. ↑ (Ingelesez) «Is Gambling a Sin?» Catholic Exchange 2013-01-02 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  32. ↑ «ADOM :: Florida bishops oppose expanding casino gambling» www.miamiarch.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  33. ↑ «State's bishops oppose casino expansion - Catholic Courier» web.archive.org 2016-06-11 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  34. ↑ «Catholic bishops oppose casino idea». Consultado el 5 de septiembre de 2016.
  35. ↑ (Ingelesez) «Cincinnati News, Sports and Things to Do | Cincinnati Enquirer» The Enquirer (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  36. ↑ (Ingelesez) Poitras, Geoffrey. (2016-04-20). Equity Capital: From Ancient Partnerships to Modern Exchange Traded Funds. Routledge ISBN 978-1-317-59103-0. (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  37. ↑ (Ingelesez) «Palgrave Macmillan» www.palgrave.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  38. ↑ (Ingelesez) «Book of Resolutions: Gambling» The United Methodist Church (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  39. ↑ «The Free Methodist Church (UK) | Why we don't encourage gambling» web.archive.org 2018-06-18 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  40. ↑ The Discipline of the Evangelical Wesleyan Church (en inglés). Evangelical Wesleyan Church. 2015. pp. 60-61
  41. ↑ «Salvation Army | Why don't Salvationists drink, smoke or gamble?» web.archive.org 2016-02-13 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  42. ↑ «The Church of the Nazarene, Doctrinal and Ethical Positions» www.crivoice.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  43. ↑ (Ingelesez) «Quaker View of Gambling» World Spirituality (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  44. ↑ (Ingelesez) «Gambling | Christian Reformed Church» www.crcna.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  45. ↑ «Gambling» Lutheran Missions (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  46. ↑ «Southern Baptist Convention > Resolution on Gambling». Archivado desde el original el 18 de junio de 2018. Consultado el 13 de julio de 2021
  47. ↑ «Gambling and Lotteries».
  48. ↑ (Ingelesez) «Gambling» www.churchofjesuschrist.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  49. ↑ «The Unofficial Site of the Iglesia ni Cristo» incworld.faithweb.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  50. ↑ Morrison, Rod (2012). The Principles of Project Finance. p. 50
  51. ↑ Feener, Michael (2013). Sharia and Social Engineering. p. 145.
  52. ↑ «IAGR – Leading the World in Gaming Regulation » Gaming Regulators» web.archive.org 2012-11-16 (Noiz kontsultatua: 2024-02-06).
  53. ↑ Garralda Zubimendi, Kerman. (2018). «Apustuen herria» aldizkaria.berria.eus.
  54. ↑ Joxe Mari Iriondo, Euskal Herri-Kirolak, Euskal Herria, Historia eta Gizartea, 1. liburukia 507-525 or.
  55. ↑ Joxe Mari Iriondo, Euskal Herri-Kirolak, Euskal Herria, Historia eta Gizartea, 1. liburukia 519-522 or.

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Apustu&oldid=10230412"(e)tik eskuratuta