Jacques Chirac

Wikialbisteakeko artikulua

Jacques René Chirac (ʒak ʃi.ʁak ahoskatua; Paris, 1932ko azaroaren 29 - Paris, 2019ko irailaren 26a)[1] frantziar politikaria izan zen. Frantziako Errepublikako presidente izan zen 1995-2007 bitartean, lehen ministro 1974-1976 eta 1986-1988 bitartean, eta Parisko alkate 1977tik -1995era, beste hainbat arduren artean.

Jacques Chirac

(1997)

Frantziako Errepublikako presidente

1995eko maiatzaren 17a - 2007ko maiatzaren 16a
François Mitterrand - Nicolas Sarkozy

Andorrako Printzekide Frantsesa

1995eko maiatzaren 17a - 2007ko maiatzaren 16a
François Mitterrand - Nicolas Sarkozy

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1993ko apirilaren 2a - 1995eko maiatzaren 16a - Jean-Pierre Dupont (en) Itzuli
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: Frantziako Bostgarren Errepublikako 10. legegintzaldia

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1988ko ekainaren 23a - 1993ko apirilaren 1a
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: Frantziako Bostgarren Errepublikako 9. legegintzaldia

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1986ko apirilaren 2a - 1986ko apirilaren 3a - Jean-Pierre Bechter (en) Itzuli
Barrutia: Q24026644 Itzuli
Hautetsia: 8th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli
Frantziako lehen ministro

1986ko martxoaren 20a - 1988ko maiatzaren 10a
Laurent Fabius - Michel Rocard

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1981eko uztailaren 2a - 1986ko apirilaren 1a
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 7th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli

Europarlamentaria

1979ko uztailaren 17a - 1980ko apirilaren 28a
Barrutia: Frantzia
Hautetsia: 1979ko Europako Parlamenturako hauteskundea

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1978ko apirilaren 3a - 1981eko maiatzaren 22a
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 6th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli

Parisko alkate

1977ko martxoaren 20a - 1995eko maiatzaren 16a
Jules Ferry - Jean Tiberi (en) Itzuli
Errepublikaren Aldeko Batasunako Alderdiko burua

1976ko abenduaren 5a - 1994ko azaroaren 4a
← baliorik ez - Alain Juppé

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1976ko azaroaren 15a - 1978ko apirilaren 2a
Henri Belcour (en) Itzuli
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 5th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli
Frantziako lehen ministro

1974ko maiatzaren 27a - 1976ko abuztuaren 25a
Pierre Messmer - Raymond Barre
Barne Arazoetako ministroa

1974ko otsailaren 27a - 1974ko maiatzaren 28a
Raymond Marcellin (en) Itzuli - Michel Poniatowski (en) Itzuli
Minister of Agriculture and Rural Development (en) Itzuli

1973ko apirilaren 5a - 1974ko martxoaren 1a
Jacques Chirac - Raymond Marcellin (en) Itzuli

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1973ko apirilaren 2a - 1973ko maiatzaren 6a
Henri Belcour (en) Itzuli - Henri Belcour (en) Itzuli
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 5th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli
Minister of Agriculture and Rural Development (en) Itzuli

1972ko uztailaren 7a - 1973ko martxoaren 28a
Michel Cointat (en) Itzuli - Jacques Chirac
Minister Delegate for Relations with Parliament (en) Itzuli

1971ko urtarrilaren 7a - 1972ko uztailaren 5a
Roger Frey - Robert Boulin (en) Itzuli
president of the general council (en) Itzuli

1970eko martxoaren 15a - 1979ko martxoaren 25a

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1968ko uztailaren 11 - 1968ko abuztuaren 12a
Henri Belcour (en) Itzuli - Henri Belcour (en) Itzuli
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 4th legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli
Conseiller général de la Corrèze (en) Itzuli

1968 - 1988
Marcel Audy (en) Itzuli - Georges Pérol (en) Itzuli
Barrutia: canton of Meymac (en) Itzuli

Frantziako Nazio Biltzarreko kidea

1967ko apirilaren 3a - 1967ko maiatzaren 7a
François Var (en) Itzuli - Henri Belcour (en) Itzuli
Barrutia: Corrèze's 3rd constituency (en) Itzuli
Hautetsia: 3rd legislature of the Fifth French Republic (en) Itzuli
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJacques René Chirac
JaiotzaParisko 5. barrutia eta Paris1932ko azaroaren 29a
Herrialdea Frantzia
BizilekuaHôtel Matignon
Eliseo jauregia
Hôtel de Montmorency-Fosseux (en) Itzuli
HeriotzaParisko 6. barrutia eta Paris2019ko irailaren 26a (86 urte)
Hobiratze lekuaMontparnasseko hilerria
Heriotza moduaberezko heriotza: giltzurruneko gutxiegitasuna
Familia
AitaAbel François Marie Chirac
AmaMarie-Louise Valette
Ezkontidea(k)Bernadette Chirac  (1956ko martxoaren 16a -  2019ko irailaren 26a)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaHarvard Summer School (en) Itzuli
Lycée Carnot (en) Itzuli
Lycée Louis-le-Grand (en) Itzuli 1950)
Cours Hattemer (en) Itzuli
Parisko Ikasketa Politikoetako Institutua
(1951 - 1953)
École nationale d'administration
(1957 - 1959)
Hizkuntzakfrantsesa
ingelesa
errusiera
Irakaslea(k)Vladimir Belanovich (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakgoi-funtzionarioa eta politikaria
Lantokia(k)Estrasburgo eta Brusela
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkakAljeriako Independentzia Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakatolizismoa
Alderdi politikoaUnion pour un Mouvement Populaire
Errepublikaren Aldeko Batasuna
Errepublikaren Aldeko Demokraten Batasuna
Errepublika Berrirako Batasuna
Errepublikanoak (Frantzia)
Frantziako Alderdi Komunista

IMDB: nm0158105 Allocine: 36202 Rottentomatoes: celebrity/jacques_chirac Allmovie: p579961 Metacritic: person/jacques-chirac
Last fm: Jacques+Chirac Discogs: 431966 Find a Grave: 203312671 Edit the value on Wikidata

Ibilbide politikoa

aldatu

Diputatua (1967), Nekazaritzako ministroa (1972) eta Barne Arazoetako ministroa (1974) izan zen Jacques Chirac Giscard d'Estaingek lehen ministro izendatu aurretik (1974-1976). Parisko alkate izan zen urte askoan (1977tik 1995era), eta lehenbiziko bizikidetasun aroan lehen ministro izan zen (1986-1988). Bizikidetasun aroa esaten zaio gobernua indar politiko baten esku dagoenean baina presidentea beste joera politikokoa denean (eskuineko gobernua, ezkerreko presidentea).

Bere alderdiak 1993ko hauteskunde legegileak irabazi ostean, errepublikako presidente hautatu zuten 1995ean. Ezinegon sozialak, langabe kopuru handiak eta Europari buruzko desadostasunek Frantziako Biltzar Nazionala sakabanatu eta hauteskundeak aurreratzera (1997) behartu zuten. Hauteskunde haiek galdu egin zituen eskuinak, eta bigarren bizikidetasun aroari (eskuineko presidentea, ezkerreko gobernua) ekin zion, Lionel Jospin lehen ministro sozialistarekin batera.

2002ko hauteskundeetan berriro hautatu zuten presidente. Neogaullistak nagusi ziren gobernu bat osatu eta Jean-Pierre Raffarin liberala izendatu zuen lehen ministro (2005ean Dominique de Villepinek hartu zuen haren tokia), eta bertan behera gelditu zen bizikidetasun aroa. 2007an berriro hauteskundeetara aurkezteari uko egin zion.

Elkarlana Espainiarekin

aldatu

Jose Maria Aznar Espainiako gobernuburu zela, 2003ko azaroan, Carcassoneko batzarra egin zuten bi herrialdeetako ordezkariek eta elkarlan polizial eta judizialerako akordioa sinatu zuten, ETAren aurkako jarduera sendotzeko.[2] Akordio honen bidez, estatu bateko zein besteko poliziei mugaren edozein aldetan jarduteko aukera aitortzen zitzaien.[1]

Erreferentziak

aldatu
  1. a b Berria. «Jaques Chirac Frantziako presidente ohia hil da» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-09-26).
  2. Berria. «"Elkarlan polizial eta judiziala" indartuko dute Parisek eta Madrilek Carcassoneko batzarrean» Berria (Noiz kontsultatua: 2019-09-26).

Kanpo estekak

aldatu
Nicolas SarkozyJacques ChiracFrançois MitterrandValery Giscard d'EstaingGeorges PompidouCharles de Gaulle