Erdialdeko ardatza
Erdialdeko ardatza Iberiar Penintsulako erdialdeko lurraldetan garatzen den abiadura handiko eta prestazio handien burdinbide-ardatza da. Gibraltarko Zelaia Katalan Herrietarekin lotzen du Andaluzia, Gaztela-Mantxa, Madril, Aragoi eta Katalunia zeharkatuz.
| Erdialdeko ardatza | |
|---|---|
| Mediterraneoko korridorea | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdeak |  Espainia Katalan Herriak |
| Deskribapena | |
| Mota | Burdinbide ardatza |
| Hasiera | Algeciras, Espainia |
| Amaiera | Perpinyà, Katalan Herriak |
| TEN-T sarea | 03 | Mediterraneo |
| Ezaugarri teknikoak | |
| Luzera | 1 000 km |
| Elektrifikazioa | 3 kV cc / 25 kV ca |
| Bidearen zabalera | 1 435 mm / 1 668 mm |
| Ustiapena | |
| Egoera | Zerbitzu partzialean |
| Jabeak | ADIF SNCF |
| Operadoreak | Renfe Operadora SNCF |
| Burdinbidez osatua | |
| Madril-Perpinyà burdinbidea Zaragoza-Canfranc burdinbidea Madril-Sevilla burdinbidea Kordoba-Malaga burdinbidea Sevilla-Cadiz burdinbidea Madril-Jaen burdinbidea | |
Europa Barneko Garraio Sarean sartuta dago, Mediterraneoko korridorearen barrua.
Historia
aldatuEuropa Barneko Garraio Sarearen oinarrizko sarean sartu da Erdialdeko ardatza, bai 2004ko proposamenean, bai 2011koan, baina ibilbide desberdinekin. 2004an, Zaragozan hasi eta Sines eta Algecirasko portuetan amaitzen zen, korridorea Manzanaresen banatuz. Batez ere merkantzietara bideratua zegoen, eta abiadura handiko burdinbide bat eraikitzea Aragoiko Pirinioetan barrenari buruzko ikerketak barne hartzen zituen. 2011ko proposamenean, Portugalgo zatia Atlantiko/Mediterraneo ardatzara pasatzen da, eta Frantziarekiko lotura Mediterraneoko kostaldean egiten da, eta ez Pirinioetan zehar.[1][2][3]
Alde batetik, Madril-Sevilla abiadura handiko burdinbidea 1992ko apirilaren 14an inauguratu zen, Sevillan ospatu zen 1992ko Sevillako nazioarteko erakusketa inauguratu eta astebetera, apirilaren 21ean, Madril, Sevilla, Kordoba, Puertollano eta Ciudad Real hirietara egunero sei ibilbide eginez estalitako ustiapen komertziala hasi zen. Urte bereko urrian "AVE Lanzadera" produktua ustiatzeari ekin zitzaion, Madril eta Mantxako bi hiriak (Ciudad Real eta Puertollano) lotuko zituena. Bere lehen garaietan arrakasta handia lortu zuen: zerbitzuaren lehen urtean 1,3 milioi bidaiari garraiatu bazituen ere, 1999an kopuru hori 5 milioi bidaiariraino igo zen.[4]
Kordoba-Malaga abiadura handiko burdinbidea Madril-Sevilla burdinbidearen zatitzat har daiteke, eta Espainiako Sustapen Ministerioaren Azpiegituren Plan Estrategikoaren barruan dago (2005-2020), 2 100 milioi euroko inbertsioarekin. Bere eraikuntza eta ustiapena Administrador de Infraestructuras Ferroviariasen esku utzi zen. Lehen tartea, Almodovar Ibaiakoa-Antequera, 100 kilometro inguruko luzera zuena, inauguratu zen lehena izan zen. Zati horretako lanak 2001eko ekainean hasi ziren, eta 2006ko abenduaren 16tik dago martxan, Puente Genil–Herrera eta Antequera–Santa Ana geltoki berriekin. Bigarrena Antequera-Malaga tartea da, 55 kilometro luze. Lanak 2002ko martxoan hasi ziren eta 2007ko abenduaren 23tik dago martxan, Madrildik Malagara doan zuzeneko tren geltokirik gabeko ibilbidea 2 ordu eta 30 minututan osa daitekeelarik.[5][6]
Bestalde, Madril-Perpinyà abiadura handiko burdinbidea Madriletik Lleidara 2003ko urrian inauguratu zen.[7] 2006ko abenduan, burdinbidea Camp de Tarragonako geltokira iritsi zen, Tarragonatik 15 kilometrora eta Reustik 25ra.[8][9] 2008ko martxoan gauza bera egin zen Tarragona eta Bartzelona arteko zatiarekin, zehazkiago Bartzelona–Sants geltokiarekin.[10][11] Azkenean, Figueres eta Perpinyà arteko tartea 2010eko abenduaren 19an ireki zen, baina trenak dabiltza soilik 2013ko apiriletik.[12]
Nodo logistikoak eraikitzea aurreikusten da El Far d'Empordá, Vallès, el Prat de Llobregat, Vilafranca del Penedès, Zaragoza, Madril, Alcazar de San Juan, Linares, Antequera, Sevilla eta San Roque hirietan.[13]
Ibilbidea
aldatuTarteak
aldatu| Tartea | Egoera | ||
|---|---|---|---|
| Gaur egun[a] | Hartutako konpromisoak[b] | 2025 helburua[c] | |
| Perpinyà ↔ Figueres |  
|
|
|
| Portbou ↔ Figueres | 
|
|
|
| Figueres ↔ Girona | 
|
|
|
| Girona ↔ Mollet del Vallès |
|
|
|
| Mollet del Vallès ↔ Bartzelona |
|
|
|
| Bartzelona ↔ Martorell |
|
|
|
| Mollet del Vallès ↔ Martorell | 
|
|
|
| Martorell ↔ Tarragona |
|
|
|
| Tarragona ↔ Valls |
|
|
|
| Valls ↔ Lleida | 
|
|
|
| Lleida ↔ Zaragoza |
|
|
|
| Zaragoza ↔ Calatayud |
|
|
|
| Calatayud ↔ Guadalajara |
|
|
|
| Guadalajara ↔ Madril |
|
|
|
| Madril ↔ Valdemoro |
|
|
|
| Valdemoro ↔ Ciudad Real |
|
|
|
| Ciudad Real ↔ Puertollano |
|
|
|
| Puertollano ↔ Kordoba |
|
|
|
| Madril ↔ Aranjuez |
|
|
|
| Aranjuez ↔ Manzanares |
|
|
|
| Manzanares ↔ Santikurutze Mudelakoa |
|
|
|
| Santikurutze Mudelakoa ↔ Linares |
|
|
|
| Linares ↔ Kordoba |
|
|
|
| Kordoba ↔ Lora Ibaiakoa |
|
|
|
| Lora Ibaiakoa ↔ Sevilla |
|
|
|
| Kordoba ↔ Antequera |
|
|
|
| Antequera ↔ Malaga |
|
|
|
| Antequera ↔ Ronda |
|
|
|
| Ronda ↔ Algeciras |
|
|
|
| LEGENDA: |  Nazioarteko zabalera
|
Iberiar zabalera
|
Hirugarren trenbidea
|
Egungo egoera
aldatu
Kontrakotasuna
aldatuHau, Mediterraneoko ardatzaren alternatiba bezala proposatu zen, eta, beraz, gogor kritikatu dute Espainiar Estatuaren erradialtasunaren beste adibide bat izateagatik, guztia Madriletik pasa dadin. Kritika batzuen arabera, Mediterraneoko ardatzak Iberiar Penintsulako BPGren% 50 baino gehiago lotuko luke, eta Erdialdeko ardatzak, berriz, ia biztanlerik gabeko landa-eremuak zeharkatuko lituzke bere ibilbide gehienetan.[14][15]
Oharrak
aldatu- ↑ Tarteen egoera 2021eko urtarrilerako
- ↑ Espainiako Sustapen Ministerioak amaitzeko konpromisoa hartu duen zatiak (data finkorik gabe)
- ↑ 2025erako presio-taldeek eskatzen duten egoera
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Ingelesez) «EUR-Lex - 31996D1692 - EN» Official Journal L 228 , 09/09/1996 P. 0001 - 0104; (Noiz kontsultatua: 2021-02-19).
- ↑ Decision No 884/2004/EC
- ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2011-01-31 (Noiz kontsultatua: 2021-02-19).
- ↑ García Raya, Joaquín (2006). «Bide zabaleko Espainiako trenbidearen oinarrizko kronologia». IV Congreso Historia Ferroviaria: Malaga, 2006ko iraila (Andaluziako Juntako Herri Lan eta Garraio Saila).
- ↑ Fomento culmina las obras de integración del ferrocarril en la ciudad - El Mundo
- ↑ La Roja 'voló' en AVE hasta Málaga - Marca
- ↑ (Gaztelaniaz) «Errege-erreginek Lleidako hegaztia inauguratu dute lau orduko bidaia batekin» La Vanguardia 2003-10-10 (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Aymi, Oriol. (2006-12-18). «AVEk 200 kilometro orduko abiaduran ekingo dio gaur Lleidatik Tarragonarako ibilbideari» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «AVEa Tarragonara iritsi da» La Vanguardia 2006-12-18 (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ elmundo.es. «Madril eta Bartzelona arteko lehen bi AVEk lehen bidaia puntualtasunez osatzen dute.» www.elmundo.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ «Eta azkenean, AVEa Bartzelonara iritsi zen.» elviajero.elpais.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Bartzelonako portuak Europako zabaleran esportatzen du» El País 2010-12-22 ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) La Vanguardia. «Mediterraneoko ardatza vs. Erdialdeko ardatza» Corredor mediterráneo versus corredor central (Noiz kontsultatua: 2021-02-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) «EBk egiaztatu du Sustapen Ministerioak erdiko korridorea lehenesten duela Mediterraneokoaren aurretik» ElNacional.cat (Noiz kontsultatua: 2021-02-18).
- ↑ (Gaztelaniaz) Hoy, Granada. (2021-01-29). «Mediterraneoko ardatza edo Erdialdeko ardatza? Krisi politiko berria Granadan» Granada Hoy (Noiz kontsultatua: 2021-02-20).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu
Datuak: Q5789116
