Lleida

Kataluniako hiria

Lleida[1] Kataluniako mendebaldeko hiria da, Segrià eskualdeko eta Lleidako probintziako hiriburua dena. 2009ko urtarrilaren 1eko erroldan, 135.919 biztanle zituen hiriak, eta 200.000 bat biztanle metropoli eremuak. Katalunia osoko zazpigarren udalerririk populatuena da.

Lleida
Kataluniako udalerria
Lleida (40262867523).jpg
Flag of Lleida.svg Escudo de Lérida.svg
Administrazioa
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Katalunia
ProbintziaLleidako probintzia
Eremu funtzionalaPonent
EskualdeaSegrià
AlkateaMiquel Pueyo i París (en) Itzuli
Izen ofizialaLleida
Posta kodea25001–25008
INEk ezarritako kodea25120
HerriburuaLleida City (en) Itzuli
Geografia
Koordenatuak41°37′00″N 0°38′00″E / 41.6167°N 0.6333°E / 41.6167; 0.633341°37′00″N 0°38′00″E / 41.6167°N 0.6333°E / 41.6167; 0.6333
Map
Lérida OSM 01.png
Azalera212.3 km²
Altuera155 m
MugakideakAlmacelles, Torrefarrera, Alpicat, Torre-serona, Corbins, Alcoletge, Bell-lloc d'Urgell, Els Alamús, Torregrossa, Artesa de Lleida, Aspa, Alfés, Albatàrrec, Montoliu de Lleida, Sudanell, Alcarràs, Gimenells i el Pla de la Font eta Tamarite de Litera-Tamarit de Llitera
Demografia
Biztanleria140.797 (2022)
Green Arrow Up.svg717 (2021)
alt_left 70.299 (%49,9) (%48,8) 68.657 alt_right
Dentsitatea663,2 bizt/km²
Etxebizitzak1.180
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia973
Ordu eremuaUTC+01:00
Hiri senidetuakPerpinyà, Foix, Ferrara, Hefei eta Castelló de la Plana
MatrikulaL
Hizkuntza ofizialakatalan
paeria.cat

Lleida Segre ibaiaren ertzean dago, eskualde lau emankorraren (Pla de Lleida edo Segrià) erdian, muino baten oinetan (Seu Vella). Unibertsitatea eta apezpikutegia ditu.

Banaketa administratiboaAldatu

BarrutiakAldatu

HistoriaAldatu

K.a. III. mendean Iltirda izenaz ageri zen: ilergeteen hiriburu zen. K.a. 218. urtean suntsitu zuten hiria erromatarrek eta Lleidatik hurbil gudu latza gertatu zen Zesarren eta Ponpeioren artean (K.a. 49). IV. mendean zehar mertzenarioen erasoek hiriaren gainbehera ekarri zuten, eta sueboek 449. urtean guztiz birrindu zuten.

Musulmanen inbasioa gerrarik gabe gertatu zen. Bartzelonako konde Ramon Berenguer IV.ak konkistatu zuen 1149. urtean, eta ordutik XIV. mende arte ezagutu zuen hiriak oparotasun handiena, zuraren eta nekazaritzako produktuen merkataritzari esker. Ondorengo mendeetako izurriteek, goseteek (1333, 1348-1351, 1391, 1589, 1599-1600, 1834, 1854, 1865, 1885), eta gerrek (Joan II.a Aragoikoaren aurkakoa, 1464; Kataluniako Gerra, 1644, 1646 eta 1647; Kataluniako Gerra Zibila) hiriaren gainbehera ekarri zuten.

KlimaAldatu

      Datu klimatikoak (Lleidako aireportua)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.6 13.7 17.5 19.8 24 28.5 32.2 31.6 27.3 21.2 14.2 9.8 20.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.0 2.2 4.2 6.5 10.5 14.4 17.2 17.4 14.1 9.4 4.4 2.1 8.6
Pilatutako prezipitazioa (mm) 26 14 27 37 49 34 12 21 39 39 28 28 369
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 4 3 4 5 6 4 2 3 4 4 4 4 46
Hezetasuna (%) 81 70 61 58 58 54 51 56 63 71 79 83 66
[erreferentzia behar]

EkonomiaAldatu

Lleida da Kataluniako mendebaldeko eta, neurri handi batean, Aragoiko ekialdeko merkataritzagune nagusia. Oso garrantzitsua da bertako nekazaritzako produktuen azoka. Industria biziki hazi ez bada ere, azken urteotan gora egin du (janari industria, metalurgia, kimika, ehungintza, eraikuntzarako gaiak).

DemografiaAldatu

 
Katedraleko klaustroa

AlkatetzaAldatu

 
La Paeria jauregia, Lleidako udaletxea.

Ondasun nabarmenakAldatu

Arteari dagokionez aipagarri dira, besteak beste, XIII. mendearen hasierako katedral bizantziar-gotikoa (XIV. mendeko klaustroa, XV. mendeko kanpandorrea, ate erromaniko eta gotikoak), katedral berria (1761-1781), XIV. mendeko Laurendi santuaren eliza, La Paeria jauregi erromaniko berantiarra (XIII. mendeko fatxada), XV. mendeko Santa Maria erietxea, eta La Alcazaba gaztelua (XII. mendea).

GarraiobideakAldatu

Ondo lotuta dago errepide, autobide (A-2) eta AVE (Madril-Zaragoza-Bartzelona bidean) bidez. Hiriburuaren ondoko herri batean, Alguairen, Lleidatik 15 kilometrora kokatutako udalerrian, alhan da aireportu bat, 2008ko udatik.

KulturaAldatu

KirolakAldatu

Lleida hiriak dituen kirol elkarteen artean, aipatzekoak dira hauek:

HedabideakAldatu

ArgazkiakAldatu

Lleidatar ezagunakAldatu

ErreferentziakAldatu

Ikus, gaineraAldatu

Kanpo estekakAldatu