Bartzelona–Sants geltokia

Sants
	Hurrengo trenak
	Barcelona Sants geltokia
Lineak
Kokapena
Helbidea	Plaça dels Països Catalans, z/g; 08014
Udalerria	Bartzelona, Katalunia
Geltokiaren datuak
Kodea	71801
Gunea	1
Irekiera	1979
Bidaiariak	29,4 milioi (2010)
Irisgarria
Zerbitzuak
Nasak	7
Trenbideak	14
Jabea	Adif
Eragilea	Renfe Operadora, TMB; Société Nationale des Chemins de Fer
Garraio zerbitzuak
Abiadura handia	AVE, TGV, Alvia, Euromed
Distantzia luzea	Talgo, Estrella, Trenhotel
Distantzia ertaina	Rodalies de Catalunya, Renfe Distantzia Ertaina
Rodalies	Molins de Rei ↔ Maçanet-Mssn.; Maçanet-Massanes ↔ S. Vicenç; l'Hospitalet ↔ La Tor de Querol; S. Vicenç C. ↔ Manresa; Bartzelona-Sants ↔ Cervera; l'Hospitalet ↔ Lleida-Pirineus; Estació França ↔ Lleida-Pirineus; Estació França ↔ Lleida-Pirineus; Estació França ↔ Riba-roja E.; Estació França ↔ Tortosa; Estació França ↔ Port Aventura; l'Hospitalet ↔ Portbou
Metroa	Z. Universitària ↔ Trinitat Nova; Cornellà Centre ↔ Vall d'Hebron
Bestelakoak	TMB: 27, 30, 32, 43, 44, 78, 109, 115 ; Nitbus: N0 ; Hiri arteko autobusak: CJ ; Bicing ; Taxi

Barcelona Sants, Sants Estació edota Sants izenez ere ezaguna, Bartzelonako tren geltokirik garrantzitsuena da, eta Sants-Montjuïc barrutiko Sants auzoan kokatzen da. Eraikina 1979an inauguratu zuen RENFEk, eta gaur egun eraikinaren jabea Adif enpresa publikoa da. Madrilgo Atochako geltokiaren ondoren Espainian bidaiari gehien jasotzen dituen tren geltokia da, urtean 30 milioi lagun hartzen dituelarik, zeinetatik 18 milioi baino gehiagok aldirien zerbitzuak erabiltzen dituztela. Geltokiak Països Catalans eta Joan Peiró plazetatik sarbideak ditu, eta bi solairu ditu, behekoa eta sotokoa. Gainean Barceló Sants hotela dago, eta Joan Peiró plazaren ondoan autobus geltokia.

Geltokiak Renfe Operadora eragileak ustiatzen dituen aldirietako, distantzia ertaineko, distantzia luzeko eta abiadura handiko zerbitzuak biltzen ditu. Bestalde, Bartzelonako metroak badu sarrera bat geltokiaren barruan. Kanpoaldean autobus geltokia dago.

Aintzinean metro geltokiak Roma eta Roma Renfe izenak izan zituen.

Kokapena aldatu

Geltokia, itsas mailatik 30 metrora, hurrengo trenbideen barne dago:

Zabalera iberiarra duen Bartzelonako aireportua eta Bartzelona arteko trenbidea, 013,957. puntu kilometrikoa.^[2]
Zabalera iberiarra duen 200 linea (Madril - Bartzelona trenbidea), Zaragoza eta Lleidatik, 677,6. puntu kilometrikoa.^[3]
Zabalera iberiarra duen 220 linea (Lleida - L'Hospitalet de Llobregat trenbidea), Manresatik, 369,9. puntu kilometrikoa.^[3]
Zabalera internazionaleko eta abiadura handiko Madril-Zaragoza-Bartzelona-Frantziar Muga abiadura handiko linea, Zaragozatik eta Frantziarekin loturan, 621. puntu kilometrikoa.^[3]

Historia aldatu

Santsko geltokiaren lehenengo aurrekaria Vallsetik Vilanova eta Bartzelonarako Burdinbide Konpainiak sortutako La Bordeta eta Sants arteko trenbidea izan zen, 1881. urtekoa. Historian zehar izandako aldaketa eta enpresa arteko fusioen ondoren, trenbide gunea enpresa ezberdinen esku egon zen, horien artean aipagarrienak Tarragonatik Bartzelona eta Frantziarako Trenbideen Konpainia (TBF) eta Madrildik Zaragoza eta Alacanterako Trenbideen Konpainia (MZA).^[4] 1897an garaiko Sants udalerria Bartzelona hiriaren parte bihurtu zen.

1967ko martxoaren 15ean ministerio-ordena baten bitartez Bartzelonako trenbide lotura plan berria onartu zen, horren baitan Sants auzoan bidaiarientzako tren geltoki berri bat eraikitzeko plana zegoela, hiriko trenbide garraioa hobeto integratzeko asmoz.^[5] Plan honek 1944 urteko planaren aldaketa suposatzen zuen, eta garaiko 171 milioi pezetako aurrekontua zeukan.^[5] Hasiera batean geltoki terminal gisa planteatu bazen ere, Sants eta Kataluniako plazako geltokiaren arteko trenbide tunel bikoitza irekitzearekin batera geltokia pasokoa bihurtu zen. 70eko hamarkadan zehar Santsen lanak burutzen amaitu zen, eta era berean hiriko beste geltoki batzuk ixteari ekin zitzaion, hala nola Iparreko geltokia, 1972an itxita. Azkenik, 1979an geltokiko lanei amaiera eman zitzaion.

2007an geltokia abiadura handiko sarean sartu zen, Madril eta Bartzelona lotzen dituen abiadura handiko trenbidearen lanen bukaeraren ondoren.^[6] Honek ekarri zuen geltokiko trenbide eta nasen berregituraketa, hainbat trenbide zabalera internazionalera aldatuz, abiadura handian ibili ahal izateko. 2008ko hasieran Adifek Sants eta La Sagrera arteko abiadura handiko tunelaren lanak lizitatu zituen, bi geltokiak lotzeko eta azken hau AVE zerbitzuen helmuga izateko.^[7]

Geltokia aldatu

Sants geltokia 70eko hamarkadan eraikitakoa da, erabilitako materialak altzairua, hormigoia eta beira direla. Behe solairuan (0 solairua) geltokiko zerbitzu guztiak kokatzen dira, eta sotoko solairuan (-1 solairua) trenbideak eta nasak daude, zehazki hamalau trenbide eta zazpi nasa zentral.^[8] Nasetara sarbidea eskailera mekaniko zein igogailu bidez egin daiteke, irisgarritasuna bermatuz.

Geltokiko zerbitzuen artean Adifek txartela-salmenta, informazio puntuak, kontsignak eta komunak eskaintzen ditu. Gainera hainbat jatetxe, kafetegi, denda, eta kotxe-alokairu daude. Kanpoan aparkalekuak, taxi eta autobus geralekuak, eta autobus geltokia dago.

Trenbideen erabilerak aldatu

2003 eta 2007 arteko lanen ondoren geltokiak 14 trenbide ditu, horietatik 6 zabalera internazionalekoak, eta 8 iberiar zabaleradunak. Trenbideotan hurrengo zerbitzuak ematen dira:

1. - 6. trenbideak: AVE, TGV, Avant, Alvia eta distantzia luzeko trenak.
7. - 8. trenbideak: Aldiriko trenak.
9. - 10. trenbideak: Distantzia erdiko, eskualdeko eta aldiriko trenak.
11. - 12. trenbideak: Distantzia luzeko trenak
12. - 14. trenbideak: Distantzia erdiko, eskualdeko eta aldiriko trenak.

Zerbitzuak aldatu

Renfe Operadora

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
	Madril Atochako Atea	Guadalajara–Yebes • Calatayud • Zaragoza–Delicias • Lleida–Pirineus • Camp de Tarragona	Bartzelona Sants⁠
	Madril Atochako Atea	Guadalajara–Yebes • Calatayud • Zaragoza–Delicias • Lleida–Pirineus • Camp de Tarragona • Bartzelona–Sants • Girona	Figueres Vilafant⁠
	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Ciudad Real • Puertollano • Kordoba • Puente Genil–Herrera • Antequera–Santa Ana	Sevilla Santa Justa⁠
	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Ciudad Real • Puertollano • Kordoba	Malaga Maria Zambrano⁠
Alvia	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Tafalla • Iruña • Altsasu • Zumarraga • Donostia	Irun⁠
Alvia	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Alfaro • Kalagorri • Logroño • Haro • Miranda Ebro	Bilbo Abando⁠
Alvia	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Tafalla • Iruña • Gasteiz • Miranda Ebro • Burgos–Rosa Manzano • Palentzia • Leon • la Pola de Ḷḷena • Mieres–Ponte • Oviedo/Uviéu	Gijón/Xixón⁠
Alvia	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Tafalla • Iruña • Gasteiz • Miranda Ebro • Burgos–Rosa Manzano • Palentzia • Leon • Estorga • Ponferrada • O Barco de Valdeorras • A Rua–Petin • San Clodio–Quiroga • Monforte de Lemos • Ourense–Elkargunea • Santiago de Compostela	Coruña⁠
Alvia	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Tafalla • Iruña • Gasteiz • Miranda Ebro • Burgos–Rosa Manzano • Palentzia • Leon • Estorga • Ponferrada • O Barco de Valdeorras • A Rua–Petin • San Clodio–Quiroga • Monforte de Lemos • Ourense–Elkargunea • O Porriño • Redondela	Vigo Guixar⁠
Avant	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona	Lleida Pirineus⁠
Avant	Bartzelona Sants	Girona	Figueres Vilafant⁠
Avant	Bartzelona Sants	Camp de Tarragona • Cambrils • l'Hospitalet de l'Infant	Tortosa