A-15
- Artikulu hau Nafarroako eta Gipuzkoako autobia buruzkoa da; Nafarroako autobideari buruzkoa beste hau da: «AP-15».
Nafarroako autobia, Leitzarango autobia edo Urumeako autobia Nafarroa, Gipuzkoa eta Espainiako autobia bat da, Soriako Medinaceli eta Gipuzkoako Astigarraga lotzen dituena eta, bitartean, Soria, Tutera, Iruña, Irurtzun eta Leitzan zehar igarotzen dena. Tuteratik Irurtzunera, AP-15 autobidea tartekatzen da, bidesariduna.
Nafarroako autobia Leitzarango autobia Urumeako autobia | |
---|---|
Kokapena | |
Hasiera | Medinaceli |
Amaiera | Astigarraga |
Deskribapena | |
Luzera | 320 km |
Irurtzundik Leitzarainoko tartea Nafarroako Gobernuak eraiki zuen 1991 eta 1995 urteen artean N-130 errepidearen trazadura zaharraren gainean, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak Andoain artekoa. Bere izenak Nafarroatik, Nafarroako Leitzaran ibarretik eta Nafarroa eta Gipuzkoako Urumea ibaitik jasotzen du. A-15 du identifikatzailea.
1988tik 1992ra, ezagun egin zen Leitzaran ibarreko trazatu planari buruzko gatazka piztu zenean. Hasierako trazatuaren kontrako posizioak (Autobidearen Aurkako Koordinakundea, ondoren Lurraldea bihurturik) aurrez aurre izan zituen Gipuzkoako Foru Aldundia eta alderdi politiko gehienak, tentsioa areagotuz ETAk esku hartu zuenean. Egungo Gipuzkoako tartea Lurraldea koordinakundeak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak negoziatu zuten 1992an.
Izena
aldatuA-15 autobiak hainbat izen jasotzen ditu bere zatien arabera:
- Nafarroako autobia: Medinaceli eta Tutera artean, Espainiako Sustapen ministerioaren kontura
- Mendebaldeko ingurubidea: Noain eta Berriozar artean, Nafarroako Gobernuaren kontura
- Leitzarango autobia: Irurtzun eta Andoain artean, Nafarroako Gobernua eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontura
- Urumeako autobia: Andoain eta Donostia artean, Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontura
Tutera eta Noain arteko zatiak eta Berriozar eta Irurtzun artekoak Nafarroako autobideari dagozkio, AP-15 deitua, ordainlekua baita.
Historia
aldatuMendebaldeko ingurubidea
aldatu1991n Mendebaldeko ingurubidea edo Iruñeko mendebaldeko ingurubidea izeneko zatia ireki zuen. Noain eta Berriozar artean doa, AP-15 autobideari jarraipena emanez, baina A-15 da bere izena, Iruñeko ingurubideen osatzen duenez, ordainsaririk gabekoa baita. Ibilbide hori ireki zenean, hiria inguratzen duen trafikoak NA-20 errepidea zeharkatzeari utzi zion.
Leitzarango autobia
aldatu1995eko maiatzaren 5ean ireki zutenean, sei urte behar zituzten egiteko. Hasieratik proiektuak ingurumen arazoak zituen. Izan ere, alde batetik, Biaizpe izeneko haitzak desegiteko asmoa zuen; eta, bestetik, Leitzaran ibaian (biotopo babestua dena) triskantza sortuko zuela egotzi zitzaion.
Hasieran ingurumenari baizik lotuta ez zegoen gatazka hura, gero gizarte arlokoa eta azkenean politika arlokoa ere bihurtu zen. Lurraldea koordinadora izan zen mugimenduaren bultzatzaile nagusia 1985etik, horren buru Jonan Fernandez izan zelarik. Erakunde publikoekin izandako negoziazio luzeei esker, ikuspuntu ekologikoari jarraituz autobideak eduki zezaketen ibilbiderik egokiena adostu ahal izan zuten azkenean.
Bestela, Euskadi Ta Askatasunak bere aldetik lanak geldiarazi nahi zituenez, sabotajeak egiteaz gain lanekin lotura zuten lau pertsona hil zituen.
Azkenik, Nafarroako tartean egindako lanak ustelkeriak jo zituen,[1] eta orduko segurtasun zuzendari Luis Roldan kondenatua izan zen.[2]
Urumeako autobia
aldatuGipuzkoako Foru Aldundiak 2010ean Donostiako Bigarren Saihesbidea (gaur egungo AP-1 edo AP-8 ) ireki zela eta errepide-sarea berrantolatu ondoren, Andoain eta Donostia artean autobia bat eraikitzea erabaki zen, GI-131 errepideko zirkulazio-arazoak zirela eta. Urumeako autobia deituko litzaioke, izen bereko ibaiaren ibarretik igarotzen baita. 2011n Andoaingo saihesbidea inauguratu zen, eraikuntza berria amaitu zen azken zatia, eta 2013an Hernaniko saihesbidea bitan banatu zen, autobia osoa amaituz. Azken zati hori 2002an egin zen errepide arrunt gisa, eta 2011 eta 2013 artean bitan banatu zen, autobidea alternatiba gisa osatzeko.
Nafarroako autobia
aldatuAutobia Madril eta Iruñaren arteko komunikazio-ardatz berria da, eta A-15 autobiaren jarraipena da Espainian. Bere izena, Nafarroako autobia, AP-15 autobidetik hartzen da (Nafarroako autobidea), nahiz eta bidesaria ez izan, izen hori jasotzen duen. Lehenengo zatia, Almazan eta Cubo de la Solana artekoa, 2008an ireki zuten. 2009an beste bi tarte izan zituen, 2010ean beste bat eta 2015ean azken biak. Horrela osatzen zen Soriako probintziatik igaroko zen lehen autobia. Zehazki, Soria eta A-2 lotzen zituen Medinacelin, Zaragoza eta Madrilekin loturak ahalbidetuz.
Hala ere, 2007koa den Agredako saihesbidea izan ezik, Soria eta Euskal Herriarekiko mugaren arteko gainerako autobidea, Espainian beste asko bezala, ez zeuden ezta aztertzen ere, finantzazio edo akordio politiko faltagatik. Ondorioz, Nafarroako Gobernuak ezin zuen bere zatia egin, Mendikute eta Tutera artean. Azkenik, 2010eko hamarkadaren amaieran, Espainiako Gobernuak lanak esleitu zituen, eta 2020an gainerako zati guztiak lanen lizitazioaren zain zeuden.
Tarteunea
aldatuIzena | Tarteunea | Egoera (2023) | Luzera (km) |
---|---|---|---|
Medinaceli A-2 - N-111 | 2015[3] | 0,5 | |
N-111 - Radona | 2015[4] | 12,5 | |
Radona – Sauquillo del Campo | 2010[5] | 14 | |
Sauquillo del Campo – Almazán Hegoaldea | 2013[6] | 11,5 | |
Almazángo Saihesbidea | 2013[7] | 4,6 | |
Almazán Iparraldea – Cubo de la Solana | 2008[8] | 13,35 | |
Cubo de la Solana – Los Rábanos A-11 | 2009[9] | 8,5 | |
Los Rábanos A-11 – Fuensaúco | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[10] | 16,6 | |
Fuensaúco – Villar del Campo | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[11] | 15,5 | |
Villar del Campo – Ágreda Mendebaldea | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[11] | 18,7 | |
Ágredako Saihesbidea | 2007[12] | 8,9 | |
Ágreda Ekialdea – Tarazona | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[13] | 8,9 | |
Tarazona – Tutera AP-15 AP-68 | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[14] | 25,6 | |
Iruñeko Mendabaldeko Ingurabidea | 1991[15] | 9,3 | |
Irurtzun A-10 – Latasa | 1995[16] | 4,2 | |
Latasa – Lekunberri Hegoaldea | 1995[16] | 6,6 | |
Lekunberriko Saihesbidea | 1991[17] | 3,5 | |
Lekunberri Iparraldea – Azpirotzko Tunela | 1995[16] | 4,8 | |
Azpirotzko Tunela – Nafarroa/Gipuzkoako Muga | 1995[16] | 8,1 | |
Nafarroa/Gipuzkoako Muga – Andoain Hegoaldea N-I | 1995[16] | 16,7 | |
Andoaingo Mendebaldeko Saihesbidea N-I | Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[18] | 3,9 | |
Andoaingo Iparraldeko Saihesbidea | 2011[19] | 2,2 | |
Urnietako Saihesbidea | 2009[20] | 3,1 | |
Hernaniko Saihesbidea | 2013[21] | 2,4 | |
Astigarragako Saihesbidea | 2006[22] | 3,2 |
Ibilbidea
aldatuErreferentziak
aldatu- ↑ Nafarroako Legebiltzarraren txostena
- ↑ [1]
- ↑ https://www.20minutos.es/noticia/2525063/0/apertura-enlace-a-15-con-a-2-medinaceli-conecta-soria-red-autovias/.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160509091420/http://www.heraldodesoria.es/noticias/soria/2015/03/30/el_viaje_entre_soria_madrid_cuenta_desde_este_lunes_con_otros_diez_kilometros_autovia_348659_1521032.html.
- ↑ https://web.archive.org/web/20210506030206/https://www.fomento.gob.es/NR/rdonlyres/B6A52F14-6137-4C74-AAC8-6A7F18FC4862/97330/10121708.pdf.
- ↑ https://www.elnortedecastilla.es/20131128/local/soria/abre-kilometros-almazan-sauquillo-201311282000.html.
- ↑ http://www.heraldodiariodesoria.es/noticias/soria/fomento-abre-trafico-4-6-km-variante-almazan-a-15_21444.html[Betiko hautsitako esteka].
- ↑ https://www.20minutos.es/noticia/438140/0/infraestructuras/carreteras/soria/.
- ↑ https://web.archive.org/web/20210506024939/https://www.fomento.gob.es/NR/rdonlyres/72B374F7-7F3E-463E-9D56-5432FCF70AB9/67504/09122307.pdf.
- ↑ https://web.archive.org/web/20181121022218/http://www.heraldodiariodesoria.es/noticias/soria/fomento-lanza-soria-tudela-declaracion-impacto_108304.html.
- ↑ a b http://www.diariodeburgos.es/Noticia/Z24AC3EE7-AB5D-23A8-52AEDD3AAEA89490/Aprobado-el-nuevo-trazado-de-la-A-15-de-Fuentesauco-a-Agreda.
- ↑ http://www.plazanueva.com/articulo/actualidad/la-variante-de-agreda-se-pondra-en-marcha-a-final-de-mes/20070321000000081973.html.
- ↑ https://www.mitma.gob.es/el-ministerio/sala-de-prensa/noticias/mie-03082022-1435.
- ↑ https://www.mitma.es/el-ministerio/sala-de-prensa/noticias/jue-04062020-1641.
- ↑ http://camaradecomptos.navarra.es/imgx/informes/Todo9211.pdf.
- ↑ a b c d e https://elpais.com/diario/1995/05/06/espana/799711230_850215.html.
- ↑ https://elpais.com/diario/1991/03/18/espana/669250804_850215.html.
- ↑ https://www.europapress.es/euskadi/noticia-diputacion-gipuzkoa-invertira-120-millones-construccion-variante-15-autovia-urumea-20100318170528.html.
- ↑ https://web.archive.org/web/20170402081421/http://www.finanzas.com/noticias/empresas/2011-03-22/450895_inauguran-variante-andoain-enlaza-autovia.html.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160603060229/http://www.finanzas.com/noticias/vivienda/2009-09-01/195563_nueva-variante-libra-casco-urbano.html.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160304142343/http://www.obrasespeciales.com/actualidad/acudimos-la-inauguracion-y-puesta-en-servicio-de-la-variante-sur-de-hernani.
- ↑ https://elpais.com/diario/2006/12/12/paisvasco/1165956016_850215.html.