A-15

Medinacelitik Tuterarako autobia
Artikulu hau Nafarroako eta Gipuzkoako autobia buruzkoa da; Nafarroako autobideari buruzkoa beste hau da: «AP-15».

Nafarroako autobia, Leitzarango autobia edo Urumeako autobia Nafarroa, Gipuzkoa eta Espainiako autobia bat da, Soriako Medinaceli eta Gipuzkoako Astigarraga lotzen dituena eta, bitartean, Soria, Tutera, Iruña, Irurtzun eta Leitzan zehar igarotzen dena. Tuteratik Irurtzunera, AP-15 autobidea tartekatzen da, bidesariduna.

Nafarroako autobia
Leitzarango autobia
Urumeako autobia
Kokapena
HasieraMedinaceli
AmaieraAstigarraga
Deskribapena
Luzera320 km

Irurtzundik Leitzarainoko tartea Nafarroako Gobernuak eraiki zuen 1991 eta 1995 urteen artean  N-130  errepidearen trazadura zaharraren gainean, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak Andoain artekoa. Bere izenak Nafarroatik, Nafarroako Leitzaran ibarretik eta Nafarroa eta Gipuzkoako Urumea ibaitik jasotzen du.  A-15  du identifikatzailea.

1988tik 1992ra, ezagun egin zen Leitzaran ibarreko trazatu planari buruzko gatazka piztu zenean. Hasierako trazatuaren kontrako posizioak (Autobidearen Aurkako Koordinakundea, ondoren Lurraldea bihurturik) aurrez aurre izan zituen Gipuzkoako Foru Aldundia eta alderdi politiko gehienak, tentsioa areagotuz ETAk esku hartu zuenean. Egungo Gipuzkoako tartea Lurraldea koordinakundeak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak negoziatu zuten 1992an.

Izena aldatu

 A-15  autobiak hainbat izen jasotzen ditu bere zatien arabera:

Tutera eta Noain arteko zatiak eta Berriozar eta Irurtzun artekoak Nafarroako autobideari dagozkio,  AP-15  deitua, ordainlekua baita.

Historia aldatu

Mendebaldeko ingurubidea aldatu

Artikulu nagusia: «Iruñeko ingurubideak»

1991n Mendebaldeko ingurubidea edo Iruñeko mendebaldeko ingurubidea izeneko zatia ireki zuen. Noain eta Berriozar artean doa,  AP-15  autobideari jarraipena emanez, baina  A-15  da bere izena, Iruñeko ingurubideen osatzen duenez, ordainsaririk gabekoa baita. Ibilbide hori ireki zenean, hiria inguratzen duen trafikoak  NA-20  errepidea zeharkatzeari utzi zion.

Leitzarango autobia aldatu

1995eko maiatzaren 5ean ireki zutenean, sei urte behar zituzten egiteko. Hasieratik proiektuak ingurumen arazoak zituen. Izan ere, alde batetik, Biaizpe izeneko haitzak desegiteko asmoa zuen; eta, bestetik, Leitzaran ibaian (biotopo babestua dena) triskantza sortuko zuela egotzi zitzaion.

Hasieran ingurumenari baizik lotuta ez zegoen gatazka hura, gero gizarte arlokoa eta azkenean politika arlokoa ere bihurtu zen. Lurraldea koordinadora izan zen mugimenduaren bultzatzaile nagusia 1985etik, horren buru Jonan Fernandez izan zelarik. Erakunde publikoekin izandako negoziazio luzeei esker, ikuspuntu ekologikoari jarraituz autobideak eduki zezaketen ibilbiderik egokiena adostu ahal izan zuten azkenean.

Bestela, Euskadi Ta Askatasunak bere aldetik lanak geldiarazi nahi zituenez, sabotajeak egiteaz gain lanekin lotura zuten lau pertsona hil zituen.

Azkenik, Nafarroako tartean egindako lanak ustelkeriak jo zituen,[1] eta orduko segurtasun zuzendari Luis Roldan kondenatua izan zen.[2]

Urumeako autobia aldatu

Gipuzkoako Foru Aldundiak 2010ean Donostiako Bigarren Saihesbidea (gaur egungo  AP-1  edo  AP-8 ) ireki zela eta errepide-sarea berrantolatu ondoren, Andoain eta Donostia artean autobia bat eraikitzea erabaki zen,  GI-131  errepideko zirkulazio-arazoak zirela eta. Urumeako autobia deituko litzaioke, izen bereko ibaiaren ibarretik igarotzen baita. 2011n Andoaingo saihesbidea inauguratu zen, eraikuntza berria amaitu zen azken zatia, eta 2013an Hernaniko saihesbidea bitan banatu zen, autobia osoa amaituz. Azken zati hori 2002an egin zen errepide arrunt gisa, eta 2011 eta 2013 artean bitan banatu zen, autobidea alternatiba gisa osatzeko.

Nafarroako autobia aldatu

Autobia Madril eta Iruñaren arteko komunikazio-ardatz berria da, eta  A-15  autobiaren jarraipena da Espainian. Bere izena, Nafarroako autobia,  AP-15  autobidetik hartzen da (Nafarroako autobidea), nahiz eta bidesaria ez izan, izen hori jasotzen duen. Lehenengo zatia, Almazan eta Cubo de la Solana artekoa, 2008an ireki zuten. 2009an beste bi tarte izan zituen, 2010ean beste bat eta 2015ean azken biak. Horrela osatzen zen Soriako probintziatik igaroko zen lehen autobia. Zehazki, Soria eta  A-2  lotzen zituen Medinacelin, Zaragoza eta Madrilekin loturak ahalbidetuz.

Hala ere, 2007koa den Agredako saihesbidea izan ezik, Soria eta Euskal Herriarekiko mugaren arteko gainerako autobidea, Espainian beste asko bezala, ez zeuden ezta aztertzen ere, finantzazio edo akordio politiko faltagatik. Ondorioz, Nafarroako Gobernuak ezin zuen bere zatia egin, Mendikute eta Tutera artean. Azkenik, 2010eko hamarkadaren amaieran, Espainiako Gobernuak lanak esleitu zituen, eta 2020an gainerako zati guztiak lanen lizitazioaren zain zeuden.

Tarteunea aldatu

Izena Tarteunea Egoera (2023) Luzera (km)
  Medinaceli  A-2  -  N-111  2015[3] 0,5
   N-111  - Radona 2015[4] 12,5
  RadonaSauquillo del Campo 2010[5] 14
  Sauquillo del CampoAlmazán Hegoaldea 2013[6] 11,5
  Almazángo Saihesbidea 2013[7] 4,6
  Almazán Iparraldea – Cubo de la Solana 2008[8] 13,35
  Cubo de la SolanaLos Rábanos  A-11  2009[9] 8,5
  Los Rábanos  A-11 Fuensaúco Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[10] 16,6
  FuensaúcoVillar del Campo Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[11] 15,5
  Villar del CampoÁgreda Mendebaldea Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[11] 18,7
  Ágredako Saihesbidea 2007[12] 8,9
  Ágreda Ekialdea – Tarazona Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[13] 8,9
  TarazonaTutera  AP-15   AP-68  Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[14] 25,6
  Iruñeko Mendabaldeko Ingurabidea 1991[15] 9,3
  Irurtzun  A-10 Latasa 1995[16] 4,2
  LatasaLekunberri Hegoaldea 1995[16] 6,6
  Lekunberriko Saihesbidea 1991[17] 3,5
  Lekunberri Iparraldea – Azpirotzko Tunela 1995[16] 4,8
  Azpirotzko Tunela – Nafarroa/Gipuzkoako Muga 1995[16] 8,1
  Nafarroa/Gipuzkoako Muga – Andoain Hegoaldea  N-I  1995[16] 16,7
    Andoaingo Mendebaldeko Saihesbidea  N-I  Proiektua bukatuta (lanak lizitatzea falta da)[18] 3,9
  Andoaingo Iparraldeko Saihesbidea 2011[19] 2,2
  Urnietako Saihesbidea 2009[20] 3,1
  Hernaniko Saihesbidea 2013[21] 2,4
  Astigarragako Saihesbidea 2006[22] 3,2

Ibilbidea aldatu

Abiadura Ikurra Irteera Errailak Irteera izena (Donostiako norabidea) Irteera izena (Medinaceliko norabidea) Errailak Lotzen duen errepidea Oharrak
 
   
 
Nafarroako Autobiaren hasiera
Nafarroako Autobiaren amaiera
 
 A-2   E-90 
 
 
 
 1
 
Medinaceli
Medinaceli
 
 N-111   N-II 
 
 
 9
 
Beltejar
Yelo
Beltejar
Yelo
 
 SO-P-3045   SO-P-4059 
 
 
 13
 
Radona
Alcubilla de las Peñas
Radona
Alcubilla de las Peñas
 
 SO-P-3046   SO-P-4058 
 
 
 23
 
Adradas
Ontavilla de Almazán
Adradas
Ontavilla de Almazán
 
 N-111   SO-P-4055 
 
 
 28
 
Sauquillo del Campo
Taroda
Sauquillo del Campo
Taroda
 
 SO-P-4065   SO-P-3002 
 
 
 32
 
Coscurita
Centenaria del Campo
Coscurita
Centenaria del Campo
 
 SO-P-3052   SO-P-4066 
 
 
 36
 
Bordejé
La Miñosa
Frechilla de Almazán
Bordejé
La Miñosa
Frechilla de Almazán
 
 SO-P-3053   SO-P-4067 
 
 
 39
 
Almazán Hegoaldea
El Burgo de Osma
Moron de Almazán
Barahona
Almazán Hegoaldea
El Burgo de Osma
Moron de Almazán
Barahona
 
 N-111   CL-116   CL-101 
 
 
 41
 
Almazán Ekialdea
Gomara
Almazán Ekialdea
Gomara
 
 CL-101 
 
 
 44
 
Almazán Iparraldea
Fuentelcarro
Almazán Iparraldea
Fuentelcarro
 
 SO-P-4076 
 
 
 56
 
CE.D.E.R.
CE.D.E.R.
 
 N-111 
 
 
 62
 
Lubia
Lubia
 
 N-111 
 
 
 
 
 
Agreda jarraitzen du
 SO-20 
 SO-20 
 N-122 
 
 
 SO-20   SO-20   N-122 
 
 
 
 
 
 
 
Soria jarraitzen du
 N-122 
 SO-20 
 SO-20 
 
 N-122   SO-20   SO-20 
 
 
 
 106
 
Agreda
Industriagunea
Ólvega
Agreda
Industriagunea
Ólvega
 
 CL-101 
 
 
 101
 
Iruña
Agreda
Iruña
Agreda
 
 N-113   N-122 
 
 
 
 
 
Tutera jarraitzen du
 N-113 
 
 
 N-113 
 
 
 
 
 
 
 
Agreda jarraitzen du
 N-113 
 
 AP-15 
 
   
Nafarroako Autobiaren amaiera
Nafarroako Autobiaren hasiera
 
   
 
Iruñako Mendabaldeko
Ingurabidearen hasiera
Iruñako Mendabaldeko
Ingurabidearen amaiera
 
 AP-15 
 
 
 83 A
 
Noain
Uharte
Aireportua
 
 PA-30 
 
 
 83 B
 
Iruña
 
 PA-31 
 
 
 83
 
Uharte
Noain
Aireportua
 
 PA-30   PA-31 
 
 
 85
 
Iruña
Ezkirotz
Iruña
Ezkirotz
 
 
 
 88
 
Iruña
Zizur Nagusia
Lizarra
Logroño
Iruña
Zizur Nagusia
Lizarra
Logroño
 
 A-12 
 
 
 89
 
Landaben Industriagunea
Iparraldeko saihesbidea (  NA-30 )
Landaben Industriagunea
Iparraldeko saihesbidea(  NA-30 )
 
 NA-30 
 
 
 92
 
Orkoien
Arazuri
Orkoien
Arazuri
 
 
 
 97
 
Berriozar
Iruña
Gasteiz
Donostia
Frantzia
Iruña
Berriozar
 
 N-240-A   PA-34 
 
   
 
Iruñako Mendabaldeko
Ingurabidearen amaiera
Iruñako Mendabaldeko
Ingurabidearen hasiera
 
 AP-15 
 
   
 
Leitzarango Autobiaren hasiera
Leitzarango Autobiaren amaiera
 
 AP-15 
 
 
 112
 
Altsasu
Gasteiz
 
 A-10 
 
 
 
 113 A
 
Altsasu
Gasteiz
 
 A-10 
 
 
 
 113
 
Irurtzun
Irurtzun
 
 
 
 
La Ferreriako tunela 305m
La Ferreriako tunela 324m
 
 
 
 
Ergako tunela 251m
Ergako tunela 240m
 
 
 
 117
 
Latasa
Urritza
Goldaratz
Ostiz
Atsedengunea
 
 NA-411 
 
 
 
Urritzako tunela 250m
Urritzakoko tunela 250m
 
 
 
 118
 
Latasa
Urritza
Goldaratz
Ostiz
 
 NA-411 
 
 
 123
 
Aldatz
Mugiro
Arruitz
Aldatz
Mugiro
Arruitz
 
 
 
 
 124
 
Lekunberri
 Aralarko San Migel 
 
 
 
 127
 
Lekunberri
Betelu
Tolosa
Uitzi
Lekunberri
Betelu
Tolosa
Uitzi
 
 NA-1300   NA-1700 
 
 
 
Azpirozko tunela 250m
Azpirozko tunela 250m
 
 
 
 132
 
Gorriti
Gorriti
Uitzi
 
 NA-4011 
 
 
 
  
  
 
Pagozelaiko Zerbitzugunea
Pagozelaiko Zerbitzugunea
 
 
 
 138
 
Areso
Leitza
Areso
Leitza
 
 NA-4014   NA-170 
 
 
 
 
 
 
 
 
 141
 
Berastegi
Berastegi
 
 GI-2130 
 
 
   
 
Atsedengunea
 
 
 
 
Gorosmendiko tunela 554m
Gorosmendiko tunela 472m
 
 
 
 
San Lorentzoko tunela 785m
San Lorentzoko tunela 789m
 
 
 
 
Belabietako tunela 1836m
Belabietako tunela 1848m
 
 
 
 
Oindolarko tunela 550m
Oindolarko tunela 511m
 
 
 
 156
 
Andoain
Tolosa
 
 N-I 
 
 
 156
 
Tolosa
Gasteiz
 
 N-I 
 
 
   
 
Leitzarango Autobiaren amaiera
Leitzarango Autobiaren hasiera
 
 N-I 
 
   
 
Urumeako Autobiaren hasiera
Urumeako Autobiaren amaiera
 
 N-I 
 
 
 158
 
Andoain
 
 
 
 159
 
Andoain
Lasarte-Oria
Donostia
Bilbo
Gasteiz
 
 N-I   GI-11   AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80 
 
 
 
Atorrasagastiko tunela 300m
Atorrasagastiko tunela 300m
 
 
 
 160
 
Aranaztegi Industriagunea
Ergoien Industriagunea
Andoain
 
 GI-3722 
 
 
 162
 
Erratzu Industriagunea
Urnieta
Urnieta
 
 GI-3722 
 
 
 
Tunela
Tunela
 
 
 
 164
 
Hernani Erdialdea
(Galarreta)
Urnieta
Hernani Erdialdea
(Galarreta)
Urnieta
 
 GI-2132   GI-3722 
 
 
 
Tunela
Tunela
 
 
 
 166
 
Hernani Erdialdea
Industrialdea 1-2
Goizueta
Hernani Erdialdea
Industrialdea 1-2
Goizueta
 
 GI-3410 
 
 
 167
 
Hernani
Industrialdea 1
Martindegi
Astigarraga
 
 
 
 
Tunela
Tunela
 
 
 
 
Tunela
Tunela
 
 
 
 
Tunela
Tunela
 
 
 
 167
 
Errenteria
Pasaia
Irun
Bordele
 
 AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80 
 
 
 168
 
Astigarraga
Bilbo
Gasteiz
 
 AP-1   AP-8   E-05   E-70   E-80 
 
   
 
Urumeako Autobiaren amaiera
Urumeako Autobiaren hasiera
 
 GI-41 

Erreferentziak aldatu

  1. Nafarroako Legebiltzarraren txostena
  2. [1]
  3. https://www.20minutos.es/noticia/2525063/0/apertura-enlace-a-15-con-a-2-medinaceli-conecta-soria-red-autovias/.
  4. https://web.archive.org/web/20160509091420/http://www.heraldodesoria.es/noticias/soria/2015/03/30/el_viaje_entre_soria_madrid_cuenta_desde_este_lunes_con_otros_diez_kilometros_autovia_348659_1521032.html.
  5. https://web.archive.org/web/20210506030206/https://www.fomento.gob.es/NR/rdonlyres/B6A52F14-6137-4C74-AAC8-6A7F18FC4862/97330/10121708.pdf.
  6. https://www.elnortedecastilla.es/20131128/local/soria/abre-kilometros-almazan-sauquillo-201311282000.html.
  7. http://www.heraldodiariodesoria.es/noticias/soria/fomento-abre-trafico-4-6-km-variante-almazan-a-15_21444.html[Betiko hautsitako esteka].
  8. https://www.20minutos.es/noticia/438140/0/infraestructuras/carreteras/soria/.
  9. https://web.archive.org/web/20210506024939/https://www.fomento.gob.es/NR/rdonlyres/72B374F7-7F3E-463E-9D56-5432FCF70AB9/67504/09122307.pdf.
  10. https://web.archive.org/web/20181121022218/http://www.heraldodiariodesoria.es/noticias/soria/fomento-lanza-soria-tudela-declaracion-impacto_108304.html.
  11. a b http://www.diariodeburgos.es/Noticia/Z24AC3EE7-AB5D-23A8-52AEDD3AAEA89490/Aprobado-el-nuevo-trazado-de-la-A-15-de-Fuentesauco-a-Agreda.
  12. http://www.plazanueva.com/articulo/actualidad/la-variante-de-agreda-se-pondra-en-marcha-a-final-de-mes/20070321000000081973.html.
  13. https://www.mitma.gob.es/el-ministerio/sala-de-prensa/noticias/mie-03082022-1435.
  14. https://www.mitma.es/el-ministerio/sala-de-prensa/noticias/jue-04062020-1641.
  15. http://camaradecomptos.navarra.es/imgx/informes/Todo9211.pdf.
  16. a b c d e https://elpais.com/diario/1995/05/06/espana/799711230_850215.html.
  17. https://elpais.com/diario/1991/03/18/espana/669250804_850215.html.
  18. https://www.europapress.es/euskadi/noticia-diputacion-gipuzkoa-invertira-120-millones-construccion-variante-15-autovia-urumea-20100318170528.html.
  19. https://web.archive.org/web/20170402081421/http://www.finanzas.com/noticias/empresas/2011-03-22/450895_inauguran-variante-andoain-enlaza-autovia.html.
  20. https://web.archive.org/web/20160603060229/http://www.finanzas.com/noticias/vivienda/2009-09-01/195563_nueva-variante-libra-casco-urbano.html.
  21. https://web.archive.org/web/20160304142343/http://www.obrasespeciales.com/actualidad/acudimos-la-inauguracion-y-puesta-en-servicio-de-la-variante-sur-de-hernani.
  22. https://elpais.com/diario/2006/12/12/paisvasco/1165956016_850215.html.

Ikus, gainera aldatu

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu