Musika barroko

Musika barrokoa Mendebaldeko musika mota bat da, gutxi gorabehera 1600 eta 1750 artean konposatua. Barrokoaren aro horretan, musikan ez ezik, beste arte batzuetan ere nagusi zen apaingarrien ugaritasuna eta, maiz, nabarmenkeria ere. Musika barrokoa musika klasikoaren kanoneko parte da, eta oso ikasia, joa eta entzuna da gaur egun.

Frederiko II.a Handia flauta jotzen gortean.

Musikagile nabarmenen artekoak dira Johann Sebastian Bach, Antonio Vivaldi eta George Frideric Handel, baita Claudio Monteverdi, Domenico Scarlatti, Alessandro Scarlatti, Arcangelo Corelli, Tomaso Albinoni, Johann Pachelbel eta Georg Philipp Telemann ere.

Beste musikari ezagun batzuk Henry Purcell, Jean-Baptiste Lully, Jean-Philippe Rameau, Marc-Antoine Charpentier, François Couperin, Giuseppe Tartini, Heinrich Schütz eta Giovanni Battista Pergolesi dira.

Joan Frantzes Iribarren nafarra aipagarriena da Euskal Herriko musikagileen artean.

ItaliaAldatu

VeneziaAldatu

Vivaldi.

Antonio Vivaldi (1678-1741) musikagile barroko nagusien artean dugu. "Lau urtaroak" lan ezagunena musika instrumentalari dagokionez, 1725ean argitaratu zuena. Kontzertugile emankorra izateaz gain, operagile arrakastatsua izan zen.

Veneziako Errepublikan ere, nabarmendu ziren ondorengo egileak: Claudio Monteverdi (1567-1643), Pizkundea eta Barrokoaren arteko trantsizioan jardun zuen, eta aipatzekoak dira Il ritorno d'Ulisse in patria (1640) eta L'incoronazione di Poppea (1643), besteak beste. Tomaso Albinoni (1671-1751) opera eta musika instrumentalaren egilea izan zen. "Adagioa Sol minorrean" famatua berak baino XX. mendean egindako abestia da. Giuseppe Tartinik (1692-1770), bestela, "Bibolin sonata G minorrean" egin zuen.

Beste musikari aipagarri batzuk Antonio Caldara, Benedetto Marcello eta Giovanni Benedetto Platti izan ziren.

Elizako EstatuaAldatu

Aita Santuen Lurraldean, Arcangelo Corelli (1653-1713) concerto grossoen sortzailea izan zen ospetsuena, euren artean 12 oncerti grossi, op. 6 , 1714an argitaratuak. Giovanni Battista Pergolesi (1710-1736) ezaguna da bereziki Stabat Mater lanagatik, hil zen urtean egindakoa.

Gregorio Allegri, Giovanni Bononcini eta Giulio Caccini musikagileak ere lurralde honetakoak izan ziren.

NapoliAldatu

Napoliko Erresuman, Alessandro Scarlatti (1660-1725) operagile handia izateaz gain ganbera kantata ugari ere egin zituen. Domenico Scarlatti (1685-1757), aurrekoaren semea, nabarmendu zen 555 sonata egin zuelako klabikordio eta beste tekladun musika tresnetarako. Portugal eta Espainiako errege-erreginentzat lan egin zuen haren bizitzaren zati handian.

Beste batzukAldatu

Marco da Gagliano (1582-1643) Medicitarren gorteko musikari ofiziala zen, Florentzian.

Francesco Geminiani (1687-1762) Luccan ez ezik Londres, Paris eta Dublinen ere bizi izan zen.

Domenico Zipolik (1688-1726) Florentzian, Napolin eta Erroman egin zituen musika ikasketak.

AlemaniaAldatu

Bach.

Johann Sebastian Bach (1685-1750), bestela, aro honen musikagile handienetakoa da. "Brandeburgoko kontzertuak" (1721), "Nekaldia San Mateoren arabera" (1727) eta "Tocata eta fuga re minorren" dira haren lanik ezagunenetako batzuk.

Heinrich Schützek (1585-1672) "Dafne" konposatu zuen 1627an, Alemanian egindako lehenengo opera. Georg Philipp Telemannen (1681-1767) opera ezagunenen artea, bestela, "Sokrates egonarritsua" (1721) eta "Pimpinone" (1725) ditugu.

Johann Pachelbel (1653-1706) ospetsua da bereziki Kanonagatik, 1680 inguruan egindakoa.

Dieterich Buxtehude (1637?-1707), Wilhelm Friedemann Bach, Elixabete Sofia Mecklenburgekoa, Johann Jakob Froberger, Carl Heinrich Graun, Johann Georg Pisendel eta Johann Joachim Quantz ere gogoratzekoak dira.

IngalaterraAldatu

Handel.

George Frideric Handel (1685-1759) ere konpositore nagusien artean dugu, Alemanian jaioa eta Ingalaterran igaro izan zuena bere bizitza gehiena. "Mesias" (1742) haren maisu-lana izan zen, "Water Music" (1717) eta "Music for the Royal Fireworks" (1749) aipagarriak ere izanda.

Henry Purcellek (1659-1695), "Dido eta Eneas" opera 1689an konposatu zuen, beste batzuen artean.

Thomas Arne (1710-1778) ere aipatzekoa da.