Wikipedia

Lantz

Nafarroa Garaiko udalerria

Lantz[3] ([lants̻]) Nafarroa Garaiko iparraldeko udalerria da, Iruñeko merindadekoa eta Ultzamaldea eskualdekoa, horko herri guztien artean biztanle gutxien daukana. 149 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera, eta Iruñea hiriburutik 25 kilometrora dago. Iruñerriko Mankomunitatea arduratzen da zaborra biltzeaz, ur-horniduraz eta beste zenbait zerbitzuz, Iruñeko metropolitar gunearen inguruko beste hainbat herritan bezala.

Lantz
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Santa Kruz karrika

Bandera

Lantzeko armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Iruñea
EskualdeaUltzamaldea
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Lantz
AlkateaDavid Mariñelarena Saralegi
(AML, indep.)
Posta kodea31798
INE kodea31140
Herritarralanztar
Geografia
Koordenatuak42°59′56″N 1°37′10″W / 42.998888888889°N 1.6194444444444°W / 42.998888888889; -1.6194444444444
Azalera16,94 km²
Garaiera629 metro
Distantzia25 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria151 (2022:  0)
alt_left 60 (%39,7)(2019) (%58,3) 88 alt_right
Dentsitatea9 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 12,47
Ugalkortasuna[1]‰ 173,91
Ekonomia
Jarduera[1]% 0 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 4,17 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1][2]% 18,70 (2018:  %-1,47)

Geografia Aldatu

Lantz Nafarroa Garaiko iparraldean dago, NA-7200 errepidearen alboan.

Udalerri mugakideak Aldatu

Lantzek mugakide ditu Baztan iparraldean, Anue ekialdean, Ultzama mendebaldean, eta Anue eta Ultzama hegoaldean.

Biosfera Erreserba Aldatu

Herrian Biosfera Erreserba izendapena duen leizea dago: Basajaun Etxearen leizea.

Demografia Aldatu

Lantzeko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldan jasota dagoenez, ez da etorkinik bizi Lantzen.

Politika Aldatu

Udal hauteskundeak Aldatu

Lantzeko alkatea Agrupación Mixta de Lantz (AML) herri ekimeneko David Mariñelarena Saralegi da 2007ko udal hauteskundeez geroztik. Hauteskundeetara bi talde aurkeztu ziren, baina AMLk lortu zituen hautetsi guztiak. Zuri emandako boto 1 izan zen (emandako boto guztien %0,99). Eta baliogabeko botoak 2 izan ziren (emandako botoen %1,94)

Lantzeko Udala (2007)
Alderdia Botoak Aukeratua?
David Mariñelarena Saralegi (AML) 56 Bai
Jesus Maria Astitz Zia (AML) 56 Bai
Juan Miguel Eugi Ziga (AML) 49 Bai
Oscar Ziganda Etxenike (AML) 48 Bai
Maria Teresa Olague Ollobarren (AML) 47 Bai

2011n Agrupación Mixta de Lantz (AML) izan zen zerrenda bakarra eta Mariñelarenak kargua berretsi zuen[4].

Udaletxea Aldatu

Udaletxea elizaren ondoan dagoen harrizko eraikuntza da, bi solairu dauzka eta XX. mendearen amaieran hainbat berrikuntza egin zitzaizkion egiturari (Nafarroako Foru Erkidegoko Gobernuak diruz lagundu zituen lanak). Antzinako egoitza eskolen eraikinean egon zen.

  • HELBIDEA: Gurutze Santua kalea, z/g

Alkateak Aldatu

2007-2011 David Mariñelarena Saralegi AML
2011- David Mariñelarena Saralegi AML

Azpiegiturak Aldatu

Ultzamako Zerbitzu Sozialen Mankomunitateko kide da Lantz.

Iruditegia Aldatu

  •  

    Eliza.

  •  

    Pilotalekua.

  •  

    Etxea.

Kultura Aldatu

Euskara Aldatu

Lantzeko Julian Beunza[5] (Ahotsak[6][7] proiekturako)

Lantzen[8] herriak berezkoa duen euskara[6] mintzatzen da, nafarreraren aldaera bat.

Jose Maria San Sebastian "Latxaga" apaizak 1973ko abuztuan oinez joan zen Orexa herritik Jakaraino. Bidaia horren testigantza jasota utzi zuen liburu batean "Jaka´ra oñez Naparroan´n zear". Bertan kontatzen du Lantzetik pasatzean euskararen inguruko zenbait kontu:

"Emen erri ontan 55 urtean erretore bezala egondako apaiza, euskaldun idazlearen izena, aipatzea merezi du, Erasmo Garro, Lekunberri´ko semea. 60 urte apaiz bezala bete zituen eta Lantz´en. 1965 garren urtean il zan. Argia ta Zeruko argia aldizkarietan euskaraz idazten zuen. Iruña´ko apaiztegira euskara erakastera gerra aurretik eraman nai izan zuten. Bere etxeko atean Jesusen irudia euskarazko egurrakin egiña ipiñi zuen, oraindik antxen dagona. 1935 garren urtean elizkizunetan, goizean oraindik itzaldiak euskaraz egiten zituen; eltzetzo asko nola zeuden Meza nagusia erderaz izaten zan. Garizumako kristau-ikasbidea zarrei beti euskaraz ematen zien. Elizan euskaraz asko abestutzen zuten; aurrak berriz erdaraz. Azkozez geroago oraindik, Amabirjiñari euskaraz kantatzen zioten, baita gurutzbidea kalean; Egizu zuk Maria kanta, askok dakite gaur oraindik.

Eta euskara nola dago gaur? Urte txarrak nola izan ditugun, era bat makaldua. Emen, beti, 10 edo 12 eltzetzo zeuden ta aiek galdu dute euskara. Adiñako gizasemeak danak ba dakite. Zarrak musean euskara ibiltzen dute jolasten. Gazteak ikusten dituztenean, zerbait ulertzen dutenean, parra egiten diete. Principe de Biana aldizkaria batzuek artzen dute. Zarra oientzat euskarak indar aundia du. Pertikena etxeko Eusebio Inintak, bezperatara elizara joan ta lo artu ondorean, ametsetan ala omen zion: lau enbido. Ordago, iduki. Ondoan danak parrez, jakiña.

Aurrak ta gaztetxo geienak, euskaraz ez dakite ezertxorez. Gipuzkoar sendi gaztea bizi da ostatuan era bat euskaraz mintzatzen diranak. Gizona artzaia Egozkuen zegoen.

Bere iñauterik gordetzen ditula, erri onek, Olaguek ondoan egin duna, euskara berpiztutzen alegindu bear luke."

Jose Maria San Sebastian Zubillaga "Latxaga". 1973ko abuztuan

Lantzeko inauteriak Aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Lantzeko inauteria»
 
Miel Otxin.

Euskal Herriko inauteririk ezagunenak dira. Tradiziozko ospakizun hau Hauster egunaren aurreko egunetan ospatzen da. Gaua iristean, herriko kaleak askotariko pertsonaien jantziak daramatzaten herritarrez betetzen dira. Herritarrek Miel Otxin lapurra harrapatu behar dute. Pertsonaien artean, hauek nabarmentzen dira:

  • Miel Otxin: espiritu txarrak itxuratzen dituen lapur gaiztoa. Astelehenean atzeman ostean, herriko kaleetan zehar pasearazten dute, txistu eta danbor danbolin soinua lagun dutela. Asteartean, goizeko paseo baten ondoren, exekutatu eta sutan erretzen dute, herritarrek inguruan zortziko bat dantzatzen duten bitartean.
  • Ziripot: belarrez betetako zakua jantzita duen pertsonaia lodia. Kaleetan zehar dabilen bitartean Zaldiko izeneko pertsonaiak lurrera botatzen du beti.
  • Zaldiko: gizakiaren eta zaldiaren arteko nahastea, irritsu eta saltoka dabilena. Gerrian zaldi bat daramala, Ziripot lurrera botatzea du helburu.
  • Arotzak: Zaldikori ferrak jartzeko ardura dute.
  • Txatxoak: Lantzeko herritarren irudikapena dira, eta animalien azalez eta arropa zaharrez janzten dira.

Erreferentziak Aldatu

  1. ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
  3. ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  4. ↑ Emaitzak Berrian.
  5. ↑ «Beunza Illarregi, Julian - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-05).
  6. ↑ a b «Lantzekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-05).
  7. ↑ «Lehenagoko bizimodua nahiago - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-05).
  8. ↑ «Lantz - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-05).

Kanpo estekak Aldatu

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Nafarroa


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lantz&oldid=9357765"(e)tik eskuratuta