Wikipedia

Maria Angeles Mezkiritz

nafar arkeologo eta museologoa

Maria Angeles Mezkiritz Irujo de Catalan (Faltzes, Nafarroa, 1929ko otsailaren 1a) nafar arkeologo eta museologoa da, Nafarroako antzinako arkeologian espezializatua. Ezkondu ondoren, ohikoak dira María Ángeles Mezquíriz de Catalán izenarekin dituen argitalpenak.

Maria Angeles Mezkiritz

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaría Ángeles Mezquíriz Irujo
JaiotzaFaltzes, 1929ko otsailaren 1a (95 urte)
Herrialdea Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Hezkuntza
HeziketaZaragozako Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakarkeologoa, historialaria eta museologoa
Enplegatzailea(k)Nafarroako Unibertsitatea
Nafarroako museoa
Jasotako sariak

Biografia aldatu

María Ángeles Mezquíriz Irujo Faltzesen (Nafarroa) jaio zen 1929an. Espainiako Gerra Zibila amaitu ondoren, Iruñera joan zen Maria Sortzez Garbiaren Ikastetxean batxilergoa egitera. Familian unibertsitateko ikasketekin lotutako hainbat lagunekin batera, Zaragozan Filosofia eta Letrak ikastea erabaki zuen, eta Santa Marina Ikastetxe Nagusira joan zen.[1]

Zaragozako Unibertsitatean 1951n lizentziatu, eta bertan 1957an Filosofia eta Letretako doktoratu zen. Antonio Beltrán Martínez katedradunaren jarraitzailea izan zen.

Canfranc eta Jacako ikastaroa aldatu

Abuztuaren 6tik 1951ko irailaren 5era bitartean, une horretan Numismoko Katedrako[2] irakasle laguntzailea zelarik, Canfrancan parte hartu zuen Antonio Beltránek antolatutako Teknika Arkeologikoaren Ikastaro Praktiko batean. Espainiako zeramika prerromanikoari buruzko ikastaro hirretan, besteak beste, Nino Lamboglia irakaslea zegoen.[3]​[4] Bertan Italiara joateko bi ikasketa-beketako bat lortu zuen eta Glòria Trías Rubiés izan zuen lagun.[5]​ Arkeologia erromatarrean espezializatu zen Italiako Bordigherako Ligures Nazioarteko Institutuan. Aukera izan zuen, gainera, indusketetan parte hartzeko Albintimilium hiri erromatarrean (Ventimigintzan),[6] Bigarren Mundu Gerraren ondoren oso kaltetua izan zen hirian, baita Tindaris eta Sizilian ere.[1] Jacan egindako ikastaro honek «zirraragarria izan behar zuen harentzat», Ventimiglia, Tíndaris,Tetuán, Siracusa eta Lixus indusketak jarraitzean.[6] Ventimigliako indusketetan, bi bekadunek asko ikasi zuten zeramikari buruz, baita lan-metodo bat eta zeramika klasikoak ezagutzeko modu bat ere, etorkizuneko ikerketa-karreretan oso onuragarriak izan zituztenak. Gainera, biek gogoratzen dutenez, «gauez, Lamboglia irakasleak ez zekitela nahikoa latina eta hobetu egin behar zutela uste zuenean, Tazitora itzularazten zien».[5]

 
Ledea erromatar herria

1953an, Vázquez de Parga irakasleak eskatuta, Antonio Beltránen gomendioari esker, Nafarroako Foru Aldundiak bekadun izendatu zuen hiru urterako. Hiru urteak bukatuta, nahiz eta gaztea eta emakumea izan, garai hartan aipagarria zena, funtzionario izendatu zuten. Vianako Printzea Erakunde gazte batean sartu zen berehala. 1940tik aurrera, Nafarroako Monumentu Historiko eta Artistikoen Batzordearen lanaren jarraipena egin zuen. Batzorde hori 1860an sortu zen, baina ez zen ia interesik izan «ez zegoenean, nahiz eta uste zen zorupean egon zitekeela». Salbuespenak izan ziren, gerra amaitu ondoren Museo Arkeologiko Nazionaleko zuzendari eta zuzendariordeak, Blas Taracena Aguirre eta Luis Vázquez de Parga irakasleek Ledea hiri erromatarrean eta Tuterako Ramalete hiri erromatarrean egindako lanak.[6]

 
Andelos_aztarnategia

Maria Angeles Mezquíriz hispaniar zeramikaren aztertzaile handia da. [7] 1955etik, hamahiru indusketa zuzendu ditu, gehienak Nafarroan, eta horietako batzuk hainbat urtetan zehar, I. mendetik IV. mendera bitarteko mailak eta zeramika ugari lortuz. 2000 bitartean, Andelos hiri erromatarra (Mendigorria) argitara atera zituen indusketak zuzendu zituen.

1950etik 1958ra Nafarroako Unibertsitateko Arkeologiako irakasle laguna izan zen. Nafarroako Museoan kontserbadore hasi zen lanean 1953an, eta bertako zuzendaria izan zen 1957tik[7] 9 1998. abendura arte.[6]

Kultura Ministerioko Museoen Batzorde Nagusiko kide izan zen 1979 eta 1985 bitartean. Eta Museoen Nazioarteko Batzordeko (ICOM) kide eta lehendakariordea 1986tik 1998ra.[8]

Horrez gain, Santiago Catalán-ekin ezkonduta dago, eta sei seme-alabaren ama da.[6]

Karguak eta erantzukizunak aldatu

  • 1974tik 1985era Vianako Printzea Erakundeko Indusketa eta Arkeologia Batzordeko lehendakaria izan zen.
  • 1984tik 1989ra bitartean, Ikasketa Klasikoen Espainiako Elkartearen Nafarroako ordezkaritzako lehendakaria izan zen.
  • 1992tik 2001era Trabajos de Arqueología Navarra aldizkariaren zuzendaria izan zen.
  • 2000tik 2002ra Cuadernos de Etnología y Etnografía de Navarra erakundeko zuzendaria izan zen.[9]
  • 1999tik 2003ra Nafarroako Kulturaren Kontseiluko Arkeologia Batzordeko buru izan zen.[9]

Elkarte zientifikoak aldatu

  • Deustches Archäelogische Institut-eko kidea.
  • Rei Cretariae Romanae Favtores (Asociación Internacional de Estudios Cerámica) elkarteko kide arrunta.
  • Mosaikoaren Espainiako Elkarteko kidea.
  • Nafarroako Azterlan Historikoen Elkarteko kidea.
  • Museologiako Nazioarteko Batzordeko kidea I.C.O.F.O.M.
  • Bartzelonako Unibertsitateko Arkeologia eta Historiaurrea Institutuko kide arrunta.

Lanak aldatu

Artikulu ugari argitaratu ditu, bai aldizkari nazionaletan bai nazioartekoetan.[7] Nabarmentzekoak:

  • 1958an, Pompaeloko indusketa estratigrafikoa, 1956ko 1. kanpaina. (Nafarroako Foru Aldundia. Vianako Printzea Erakundea, Excavaciones en Navarra, VII. t., Iruña 1958).
  • 1961ean, Terra Sigillata Hispanica (Valentzia, The William L. Brynt Foundation, 1961) zeramika erromanikoari buruzkoa. Zenbait autoreren iritziz, «sigillata hispanikoaren azterketa lehen batek eta ondoren markaturiko batek mugatzen du» 1961eko lan monumentalaren bidez. Beste arkeologo batzuentzat, Manuel Sotayoren izen laburtua hartzen du. Izan ere, aitzindari izan zen infragorrien bidezko airetiko argazkigintzan..
  • 1968an Nafarroako Museoa obra argitaratu zuen (3. edizioa)
  • 1969an, Romanización, Pompaelo II, Nafarroan. Herri-kulturako gaiak, 37. zk., inst. Vianako Printzea, Iruña 1978.[7]
  • 1971n, La excavación de la «villa» romana de Falces (Nafarroa), Iruñea, 1971.

Sariak eta aintzatespenak aldatu

  • 1999 – Nafarroako Gobernuak Nafarroako Museoaren ohorezko zuzendari.[8]
  • 2000 – Espainiako Museologoen Elkarteak emandako Sari Berezia Ekoizpenean.[10]
  • 2001 – Francisco Jordá Arkeologia Saria Oviedon.[2]
  • 2001 – Trabajos de arqueología Navarra aldizkariaren 17. zenbakia Mezkirizi eskainita.[11]
  • 2005 – Iruñeko Napardi Elkartearen 2005eko Urrezko Sari Nagusia.[12]
  • 2010 – Karlos III.aren Gurutzea, Noblea.[6]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) María Ángeles Mezquíriz Irujo. 2021-03-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Alabanza de Mª Ángeles Mezquíriz, Premio Jordá 2001» Fco Javier Zubiaur Carreño 2001-04-01 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) V, V.. (1951). «Curso práctico de Técnica Arqueológica, en Canfranc y Jaca» Argensola: 201–202. ISSN 2445-0561. (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Beltrán, Antonio. (1951). «El Curso de Arqueología del Instituto de Estudios Oscenses» Argensola: 294–300. ISSN 2445-0561. (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  5. ↑ a b Pons, Margarita Orfila. (2017). «Glòria Trias Rubiés. Más que una biografía académica…» Homenaje a Glòria Trias Rubiés: cerámicas griegas de la Península Ibérica : cincuenta años después (1967-2017) = Homenatge a Glòria Trias Rubiés : cerámicas griegas de la Península Ibérica: cinquanta anys després (1967-2017), 2017, ISBN 978-84-393-9615-4, págs. 19-30 (Centro Iberia Graeca): 19–30. ISBN 978-84-393-9615-4. (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  6. ↑ a b c d e f (Gaztelaniaz) María Ángeles Mezquíriz Irujo. 2021-03-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  7. ↑ a b c d «Mezquíriz Irujo de Catalán, María Ángeles - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  8. ↑ a b (Gaztelaniaz) María Ángeles Mezquíriz Irujo. 2021-03-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  9. ↑ a b (Gaztelaniaz) María Ángeles Mezquíriz Irujo. 2021-03-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  10. ↑ «Asociación Profesional de Museólogos de España» web.archive.org 2017-06-27 (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  11. ↑ «La revista 'Trabajos de Arqueología Navarra' dedica su último número a la obra de Mª Ángeles Mezquíriz» www.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «2005. Mª Ángeles Mezquíriz» Napardi (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Angeles_Mezkiritz&oldid=9260803"(e)tik eskuratuta