Victorio Macho

Victorio Macho (Palentzia, 1887ko abenduaren 23an - Toledo, 1966ko uztailaren 13an), eskultore espainiar bat izan zen, espainiar eskultura garaikidearen aitzindaria. Donostiako SanTelmo Museoan dagoen Pío Barojaren bustoa egin zuen 1935ean, kopia bat dago Donostiako Victoria Eugenia antzokiaren atzealdeko lorategian 1972tik. Getarian dagoen Juan Sebastian Elkanori egindako monumentuko eskulturak ere Victorio Machorenak dira, Agustin Agirre eta Jose Azpiroz arkitektoek diseinatuta.

Victorio Macho
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Palentzia, 1887ko abenduaren 23a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Toledo, 1966ko uztailaren 13a (78 urte)
Hobiratze lekua	Oteroko Kristoa
Hezkuntza
Heziketa	San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademia
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	eskultorea
Lan nabarmenak	ikusi Oteroko Kristoa Cajal (en) Galdós (en)
Jasotako sariak	ikusi Elisabet Katolikoaren Ordenaren Gurutze Handia Commander of the Order of the Sun of Peru‎
Kidetza	San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademia

Bizitza

Monumentua Galdósi Retiron (Madril), Victorio Machoren lana 1919an inauguratua

Zurgin baten semea, Victorio Palentzian jaio zen 1887an familia apal batean. Bere gurasoek Arte Eder eta Lanbideak Eskolan matrikulatzea erabakitzen dute Santanderren, eta bertan zizelkatzen ikasten du. 1903an, 16 urterekin eta Palentziako Aldundikopentsio batekin, Madrilera doa bere ikerketei San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademian jarraipena emateko. Victorioren lana eta esfortzuak hiru bosturtekotan ezezezagunak dira, Llorente doktorearen hilobiko enkargu ofiziala jasotzen duen arte. Gero ospea lortzen du Galdós-en lehen monumentuarekin eta batez ere 1921ko Arte Modernoko Museoko erakusketan.

Espainiatik ateratzen da Primo De Riveraren diktaduran eta Hendaian instalatzen da; zizelkatzen du Unamuno eta Ramón y Cajal. 1936an San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademiako kide izendatzen dute. 1936an Gerra zibila lehertzean, Madriletik ateratzen da Valentziara Errepublikako Gobernuarekin batera. Gerra zibilaren bukaerak erbesteko 13 urtetara eraman zuen Frantzian, Errusian, eta gero Amerikan. Kolonbian sei hilabetez bizi izan ondoren, egonaldi luze bat egin zuen Liman, eta bertan ezkondu zen Zoila Barrós Contirekin. Espainiara itzuli zen 1952an, etxea eta tailerra Toledon hartu zuen, geroago 1967z geroztik Museo Victorio Macho (Roca Tarpeya) kokatu zen eraikin berean, berak Espainiako Estatuari utzi zion legatua ostatu emateko sortu zena.

1964an Isabel La Católicaren Ordenako kidea izendatua izan zen. Bi urte geroago Toledon hiltzen da, 1952an diagnostikatu zioten silikosi baten ondorioz; bere gorpua Palentziara eramaten dituzte, haren azken-nahia jarraituz, eta Oteroko Kristoren oinarrian hondeatutako ermitaren azpian lurperatuak.

Oteroko Kristoa (Palentzia)

Lana

Pio Barojaren eskultura Donostian

Erretratuak

• 1903 - Danielillo
• 1916 - Euskal marinela - Marinero Vasco. Toledo, Victorio Macho Museoa.
• 1920 - Martzelo anaiaren estatu etzana, Toledo, Museo Victorio Macho.
• 1929 – Valle Inclán-en burua Toledo, Museo Victorio Macho
• 1935 – Pío Barojaren bustoa Donostia, San Telmo Museoa.
• 1935 - Eskultorearen ama, Toledo, Museo Victorio Macho

Lan publikoa

Venezuelako Gobernuak emandako Simón Bolívarren bustoa (Bogotako Simón Bolívar parkea.

Santiago Ramón y Cajali monumentua, Madrileko Retiroko lorategietan

• 1918 – Benito Pérez Galdós monumentua, 1919ko urtarrilaren 20an inauguratua, idazlearen aitzinean, jadanik itsua, Madrileko Retiroko lorategietan.
• 1922 – Benito Pérez Galdós-en Bigarren Monumentua, Las Palmas Kanaria Handikoa, itsasoak apurka apurka jaten zuena, harik eta jatorrizko kokapen horretatik kendu zuten arte; Pérez Galdós Etxe Museoan kontserbatzen da.
• 1922 – Getarian Juan Sebastian Elkanori egindako monumentuko eskulturak, Agustin Agirre eta Jose Azpiroz arkitektoek diseinatuak.
• 1925-1927 - Concha Espinako iturria, Pereda-ren lorategiak, Santander
• 1926 - Santiago Ramón Y Cajali monumentua, Venezuela Pasealekua, Madrileko Retiroko lorategietan.
• 1930 - Migel Unamunoren bustoa, Salamancako Unibertsitatea, Salamanca
• 1930 - Romanoa, Madrileko Galtzada Nagusiaren 60ko zenbakiko eraikinean gailurrean
• 1931 - Oteroko Kristoa, Palentzia. Bertako kriptan dago lurperatuta eskultorea
• 1940 - Rafael Uribe Uriberi monumentua, Bogotako Parque Nacional Enrique Olaya Herrera, Kolonbia
• 1937 - Sebastián De Belalcázar-ri monumentua, Santiago de Cali, Kolonbia (beste bat dago Morro Del Tulcán-en, Popayán)
• 1946 - Miguel Grau Seminariori monumentua, Lima, Peru.
• 1962 – Jacinto Benaventeri monumentua, Madrileko Retiroko lorategietan.
• Alonso Berrugueteri monumentua, Palentziako Plaza Nagusian
• Simón Bolívar El Geniori monumentua, Caracaseko Caracas Plaza. Kopiak existitzen dira Bogotan eta Liman.

Erlijio lana

• Kristoa, Corrales De Buelna-ko eliza, Kantabria.

Ehorzketetxeetako lana

•  Dr. Llorente, San Justo hilerria, (1917) Madril.
•  Tomás Morales Castellanoren Hilobia, Las Palmas Kanaria Handikoa
•  Marcelino Menéndez Pelayo, Santanderreko katedralean.
•  Marcelo Macho, artistaren anaia, Victorio Macho Etxe Museoa, Toledo.
•  Simón Bolívarren familiaren Mausoleoa, Capilla De La Trinidad, Caracaseko katedrala (1930) Venezuela.

Kanpo loturak

• (Gaztelaniaz):Victorio Machori buruzko artikulua El Paísen.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Victorio Macho

• Datuak: Q3302484
• Multimedia: Victorio Macho / Q3302484