Quentin Tarantino
Quentin Jerome Tarantino (Knoxville, Tennessee, 1963ko martxoaren 27a -) zinema zuzendari, aktore eta gidoigile estatubatuarra da. Oscar saria eta Urrezko Palma sariak jaso ditu.
1990eko hamarkadan ospea lortu zuen bere istorio eta filmengatik. Haren estiloa argumentu eten, elkarrizketa original eta bortizkeria odoltsuan oinarritzen da. Aldi berean, ezaguna da haren maila guztietako zinemaren gaineko jakinduria entziklopedikoa.
Bizitza
aldatu1963ko martxoaren 27an jaio zen Knoxvillen, Tennessee.[1] Izena Gunsmoke telebistako telesaileko pertsonaia batetik atera zuten gurasoek, Burt Reynolds aktoreak interpretatzen zuen Quint izeneko errementariarenetik.
Bi urte zituela, ama South Bayra bizitzera joan zenean, Los Angeles hegoaldera, eta bertan bizi izan zen hogei urtez. Haren auzoan afroamerikarrak eta zuriak nonahi ziren eta zinemagintza eta kultura frankoren eraginak jaso zituen gaztaroan. Kung fuaren eztanda beste lekuetara zabaltzen ari zen unean, afroamerikarrak joaten ziren zine-aretoetan arte martzialek modan segitzen zuten. 1970eko hamarkadan, oraindik haien zalea zen.
Hamazazpi urterekin, ikasketak alboratu eta interpretazio klaseetara joaten hasi zen eta, ahal zuenean, lana ere tartekatzen zuen.
Hogeita bi urte zituenean, Video Archivesen (Manhattan Beach) maiz ibiltzen zen eta film zaharretan ikasitakoa erabilgarria izan zitzaion oso.
Roger Avary eta Jerry Martinezekin batera, Tarantinok Video Archives behin-behineko zine eskola bilakatu zuen. Interpretazio klaseetan, eszena praktikoak eskaini nahi zituen eta idazten hasi zen.
Avery eta beste kide batzuekin lan egin ondoren, Tarantinok idazten segitu zuen, zuzendari izateko grinan, baina ez ziren urte onak izan.
Reservoir Dogs
aldatu1991n, Reservoir Dogs idatzi zuen. Historia minimalista ondu zuen: lapurreta bat eta gehiena plato berean gertatzekoa. 16 mm-ko filma egiteko asmoa zuen, merke-merkea eta berak eta lagunek paper guztiak egin behar zituzten. Horretan zebilela, Lawrence Bender ekoizleak irakurri zuen gidoia eta harekin liluratuta geratu. Hilabeteko epea eskatu zion Tarantinori, egiazko filma egin nahi zuela-eta.
Benderrek Harvey Keitelen esku jarri zuen gidoia eta hura ere berehala zaletu zen istorioarekin: horrek ekoizpenaren aurrekontua ziurtatu zuen erabat. Hilabete eman zuten Los Angeleseko grabaketan eta aktore zerrenda ez zen batere makala izan: Keitel, Madsen, Steve Buscemi, Tim Roth, Lawrence Tierney, Chris Penn eta Tarantino bera.
Arrakasta itzela izan zuen Sundanceko Zinemaldian eta mundu guztira zabaldu zuten.[2]
Ospea
aldatuBat-batean, Tarantino ospetsu egin zen eta Reservoir Dogs baino lehen idatzita zeuzkan bi gidoiak ere di-da batean saldu zituen: True Romance eta Natural Born Killers. Azken film hori Oliver Stonek berridatzi eta zuzendu zuen 1993an.
1994an, Pulp Fiction egin zuen, John Travolta eta Uma Thurmanekin.
1997an, Jackie Brown idatzi eta zuzendu zuen. Samuel L. Jacksonek, Robert De Nirok, Bridget Fondak eta Michael Keatonek ere harekin egin zuten lan. Urrezko Globoetarako izendatuta egon zen, baita SAG sarietarako ere.
Jackie Brown eta Kill Bill filmen ekoizpenen artean lau urte pasatu ziren eta, bitarte horretan, Inglourious Basterds idazten aritu zen: 2009ko abuztuan estreinatu zen.
Tarantino ez da idaztearekin eta zuzentzearekin konformatzen: aktore ere izan nahi du. Horrela, bere filmetan eta beste batzuenetan ere azaldu da: Jackie Brown, Reservoir Dogs, Pulp Fiction, The Man From Hollywood, Four Rooms, From Dusk Till Dawn, Destiny Turns on the Radio, Girl 6, Django Unchained.
Bitxikeriak
aldatu- Kronologia atzekoz aurrera agertzen da maiz haren filmetan. Pulp Fiction, Reservoir Dogs edo Kill Bill-en askotan lehenago ikusten da ondoren gertatuko dena, horrexen ondoko ekintzen aurretik.
- Maiz agertu ohi du bere filmetan mexikar aurrez-aurreko bat, hiru pertsonaiak edo gehiagok une berean batak bestea pistolaz apuntatzen.
- Haren pertsonaiek ezizen bat izaten dute, Reservoir Dogs, Kill Bill edo Pulp Fiction filmek erakusten duten bezala.
- Big Kahuna Burger fikziozko jatetxea agertu du film askotan.
- Kamerak hartzen dituen angeluak ere haren estiloaren ezaugarri dira. Maiz ikusten dugu jendea ateak irekitzen edo ixten, aurpegiaren lehen planoak beste pertsonaia batek hitz egiten duen bitartean, aktoreak atzealdetik bistaratzen dira askotan, hainbat toma pertsonaiaren eskuetan hasten da...
- Film gehienetan txertatzen duen haren beste marka bat maletero barrutik hartutako planoa da (Inglourious Basterdsen gauza bera egiten du, kamioiaren kaxan).
- Kill Bill eta Pulp Fiction filmetan katana bera agertzen da.
- Emakumearen oinen fetitxismoa: oinak usu bilutsik agertzen dira, baita lehen planoan ere.
- Zippo bat (pizgailu modelo ezaguna) agertzen da haren film guztietan.
- Iraupen luzeko tomaren bat txertatu ohi du beti.
- Pertsonaiek Red Apple fikziozko markako zigarroak erretzen dituzte, edo iragarki batean agertzen dira.
- Playboy aldizkariari eskainitako elkarrizketa batean, Kill Bill egiten aritu ziren garaiko cannabis eta extasis kontsumoaz hitz egin zuen.
- Ohikoak ditu erdi planoko eszenak, bi pertsonaiaren arteko elkarrizketa luzeak, noizbehinkako kolaborazioak...
- Badirudi Video Archivesetik bezero bat ia-ia ostikoka bidali zuela.
- Kill Bill salbu, kreditoak horiz agertzen dira film guztietan.
- Odola erruz erabiltzen du.
Ohiko lankideak
aldatuTarantinok aktore bakoitzarekin film bat baino gehiago egin ohi ditu, bereziki Samuel L. Jacksonekin. Gainera, muntaia guztiak Sally Menke-k egin ditu.
Aktorea | Reservoir Dogs | Pulp Fiction | Jackie Brown | Kill Bill | Death Proof | Inglourious Basterds [3] | Django Unchained | The Hateful Eight |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Steve Buscemi | ✘ | ✘ | ||||||
Julie Dreyfus | ✘ | ✘ | ||||||
Samuel L. Jackson | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ||
Harvey Keitel | ✘ | ✘ | ||||||
Michael Madsen | ✘ | ✘ | ✘ | |||||
Michael Parks | ✘ | ✘ | ✘ | |||||
Eli Roth | ✘ | ✘ | ||||||
Tim Roth | ✘ | ✘ | ✘ | |||||
Uma Thurman | ✘ | ✘ | ||||||
Christoph Waltz | ✘ | ✘ | ||||||
Bruce Willis | ✘ | ✘ | ||||||
Gidoigilea | ||||||||
Roger Avary | ✘ | ✘ | ||||||
Ekoizlea | ||||||||
Lawrence Bender | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | |||
Argazki zuzendaria | ||||||||
Robert Richardson | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ||||
Andrzej Sekula | ✘ | ✘ | ||||||
Muntatzailea | ||||||||
Sally Menke | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ | ✘ |
Filmografia
aldatuZuzendaria
aldatuUrtea | Filma | Antzezleak | Ekoizlea | Hizkuntzak |
---|---|---|---|---|
1987 | My Best Friend's Birthday | Quentin Tarantino, Brenda Hillhouse | -- | |
1992 | Reservoir Dogs | Harvey Keitel, Tim Roth | Artisan Entertainment | |
1994 | Pulp Fiction | Bruce Willis, John Travolta | A Band Apart | |
1995 | Four Rooms | Tim Roth, Valeria Golino | A Band Apart | frantsesez: Groom Service |
1997 | Jackie Brown | Pam Grier, Samuel L. Jackson | A Band Apart | |
2003 | Kill Bill Volume 1 | Uma Thurman, Lucy Liu | Miramax | gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 1 frantsesez: Kill Bill : Volume 1 |
2003 | Kill Bill: The Whole Bloody Affair | Uma Thurman, David Carradine | -- | |
2004 | Kill Bill Volume 3 | Uma Thurman, David Carradine | Miramax | gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 2 frantsesez: Kill Bill : Volume 2 |
2005 | Sin City | Bruce Willis, Mickey Rourke | Dimension Films | |
2007 | Death Proof | Kurt Russell, Sydney Tamiia Poitier | A Band Apart | frantsesez: Boulevard de la mort |
2007 | Grindhouse | Rose McGowan, Freddy Rodriguez | Dimension Films | |
2009 | Inglourious Basterds | Brad Pitt, Christoph Waltz | The Weinstein Company | gaztelaniaz: Malditos bastardos |
2012 | Django Unchained | Jamie Foxx, Christoph Waltz | Columbia Pictures | gaztelaniaz: Django desencadenado |
2015 | The Hateful Eight | Samuel L. Jackson, Kurt Russell | The Weinstein Company | gaztelaniaz: Los odiosos ocho frantsesez: Les Huit Salopards |
2019 | Once Upon a Time in Hollywood | Leonardo DiCaprio, Margot Robbie | Heyday Films | frantsesez: Once Upon a Time in... Hollywood |
Gidoigilea
aldatu- My Best Friend's Birthday (1987)
- Past Midnight (1992)
- Reservoir Dogs (1992)
- True Romance (1993)
- Pulp Fiction (1994)
- Natural Born Killers (1994) (Oliver Stonek hainbeste aldatu zuela eta, Tarantinok filma arbuiatu du)
- It's Pat (1994)
- Crimson Tide (1995)
- Four Rooms (The Man from Hollywood atala) (1995)
- From Dusk Till Dawn (1996)
- Curdled (1996)
- Jackie Brown (1997)
- Kill Bill (Kill Bill: Volume 1, 2003 / Kill Bill: Volume 2, 2004)
- CSI: Crime Scene Investigation (2005) Grave Danger: Vols. I & II
- Hostel (2006)
- Grind House (Death Proof atala) (2006)
- Inglourious Basterds balizko estreinaldia 2007an[3]
- Django Unchained (2012)
- The Hateful Eight (2015)
- Once Upon a Time in Hollywood (2019)
Aktorea
aldatu- Alias (telesaioa) (2001) McKenas Cole
- BaadAsssss Cinema (2002) (dokumentala)
- The Muppets' Wizard of Oz (2005)
- Vzyat Tarantino (2005)
Urtea | Filma | Zuzendaria | Ekoizlea | Izenburuak (es,fr) |
---|---|---|---|---|
1987 | My Best Friend's Birthday | Quentin Tarantino | -- | |
1992 | Reservoir Dogs | Quentin Tarantino | Artisan Entertainment | |
1994 | Somebody to Love | Alexandre Rockwell | -- | gaztelaniaz: Alguien a quien amar |
1994 | Sleep with Me | Rory Kelly | -- | gaztelaniaz: Duerme conmigo |
1995 | Four Rooms | Allison Anders | A Band Apart | frantsesez: Groom Service |
1995 | Desperado | Robert Rodriguez | Columbia Pictures | |
1995 | Leonard Cohen: Dance Me to the End of Love | Aaron A. Goffman | -- | |
1995 | Destiny Turns on the Radio | Jack Baran | -- | gaztelaniaz: Johnny Destiny |
1996 | Girl 6 | Spike Lee | 40 Acres & A Mule Filmworks | |
1996 | From Dusk till Dawn | Robert Rodriguez | A Band Apart | frantsesez: Une nuit en enfer |
1996 | Curdled | Reb Braddock | -- | gaztelaniaz: Tú asesina, que nosotras limpiamos la sangre frantsesez: Sang-froid |
1997 | Jackie Brown | Quentin Tarantino | A Band Apart | |
1997 | Full Tilt Boogie | Sarah Kelly | -- | |
1998 | Jackie Chan : My Story | Jackie Chan | -- | gaztelaniaz: Jackie Chan: My Story frantsesez: Jackie Chan: My Story |
2000 | Little Nicky | Steven Brill | Happy Madison Productions | |
2002 | BaadAsssss Cinema | Isaac Julien | -- | gaztelaniaz: Baadasssss Cinema: A Bold Look at 70's Blaxploitation Films |
2002 | All the Love You Cannes! | Lloyd Kaufman | Troma Entertainment | |
2003 | Kill Bill Volume 1 | Quentin Tarantino | Miramax | gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 1 frantsesez: Kill Bill : Volume 1 |
2004 | Z Channel: A Magnificent Obsession | Alexandra Cassavetes | -- | |
2004 | The Cutting Edge: The Magic of Movie Editing | Wendy Apple | -- | gaztelaniaz: La magia del montaje |
2004 | Kill Bill Volume 3 | Quentin Tarantino | Miramax | gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 2 frantsesez: Kill Bill : Volume 2 |
2004 | Double Dare | Amanda Micheli | -- | gaztelaniaz: Doble riesgo |
2004 | Words in Progress | -- | -- | frantsesez: Épreuves d'artistes |
2005 | Make Your Own Damn Movie! | Lloyd Kaufman | Troma Entertainment | |
2007 | Diary of the Dead | George A. Romero | Romero-Grunwald Productions | frantsesez: Chronique des morts-vivants |
2007 | Manufacturing Dissent | Debbie Melnyk | -- | gaztelaniaz: Manufacturing Dissent: Uncovering Michael Moore |
2007 | Planet Terror | Robert Rodriguez | Dimension Films | frantsesez: Planète Terreur |
2007 | Sukiyaki Western Django | Takashi Miike | Sony Group | |
2007 | Death Proof | Quentin Tarantino | A Band Apart | frantsesez: Boulevard de la mort |
2008 | Dead On: The Life and Cinema of George A. Romero | Rusty Nails | -- | |
2009 | Inglourious Basterds | Quentin Tarantino | The Weinstein Company | gaztelaniaz: Malditos bastardos |
2011 | POM Wonderful Presents: The Greatest Movie Ever Sold | Morgan Spurlock | -- | frantsesez: Super Cash Me |
2011 | Hollywood Don't Surf! | Sam George | MacGillivray Freeman Films | |
2012 | Django Unchained | Quentin Tarantino | Columbia Pictures | gaztelaniaz: Django desencadenado |
2012 | Corman's World: Exploits of a Hollywood Rebel | Alex Stapleton | -- | gaztelaniaz: El mundo de Roger Corman |
2014 | She's Funny That Way | Peter Bogdanovich | -- | frantsesez: Broadway Therapy |
2015 | The Hateful Eight | Quentin Tarantino | The Weinstein Company | gaztelaniaz: Los odiosos ocho frantsesez: Les Huit Salopards |
2017 | Behind the Scenes | Mohammad Mohammadian | -- | |
2019 | Once Upon a Time in Hollywood | Quentin Tarantino | Heyday Films | frantsesez: Once Upon a Time in... Hollywood |
Ekoizlea
aldatu- My Best Friend's Birthday (1985)
- Past Midnight (1991)
- Siu nin Wong Fei Hung ji (1993)
- Killing Zoe (1994)
- Four Rooms (1995)
- From Dusk Till Dawn (1996)
- Jackie Brown (1997)
- Curdled (1996)
- God Said, 'Ha!' (1998)
- My Name Is Modesty (2004)
- Daltry Calhoun (2005)
- Hostel (2005)
- Freedom's Fury (2006)
- Hostel 2 (2007)
- Grindhouse (2007)
- Hell Ride (2008)
- Machete (2010)
- Once Upon a Time in Hollywood (2019)
Sariak
aldatuOskar
aldatu- 2013: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
- 2009: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena[3]
- 2009: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
- 1994: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
- 1994: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Irabazlea
BAFTA
aldatu- 2012: Zuzendari onena - Django Unchained, Izendapena
- 2012: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
- 2009: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena
- 2009: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
- 1994: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
- 1994: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Irabazlea
Cannes
aldatu- 2009: Urrezko Palma - Inglourious Basterds, Izendapena
- 2007: Urrezko Palma - Death Proof, Izendapena
- 1994: Urrezko Palma - Pulp Fiction, Irabazlea
Urrezko Globoak
aldatu- 2013: Zuzendari onena - Django Unchained, Izendapena
- 2013: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
- 2010: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena
- 2010: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
- 1995: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
- 1995: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Izendapena
Erreferentziak
aldatu- ↑ «Quentin Tarantino Biography (1963-)» www.filmreference.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ (Ingelesez) Corliss, Richard. (2009-01-14). «Reservoir Dogs | Top 10 Sundance Hits» Time ISSN 0040-781X. (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
- ↑ a b c Lizarralde, Mikel. «Krisia iritsi zen Zinemaldira» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-08-26).
Bibliografia
aldatu- Greene, Richard; Mohammad, K. Silem, eds. (2007). Quentin Tarantino and Philosophy. Chicago: Open Court Books. ISBN 978-0-8126-9634-9.
- Levy, Emanuel. Cinema of Outsiders: The Rise of American Independent Film. New York: NYU Press, 1999; 2001 paperback.
- Waxman, Sharon, ed. (2005). Rebels on the Backlot: Six Maverick Directors and How They Conquered the Hollywood Studio System. New York: Harper Entertainment. ISBN 978-0-06-054017-3.
- Rausch, Andrew J. (2019). My Best Friend's Birthday: The Making of a Quentin Tarantino Film. Oklahoma: BearManor Media. ISBN 978-1629334837.
- Emmanuel Burdeau et Nicolas Vieillescazes (dir), avec des textes de Hervé Aubron, Pascal Bonitzer, Emmanuel Burdeau, Éric Chauvier, Marie Gil, Noémie Luciani, Patrice Maniglier, Jean Narboni, Corinne Rondeau et Nicolas Vieillescazes, , Paris, Capricci/Les Prairies ordinaires, 2013, 162 p. (ISBN 978-2-918040-59-0)
- Jerome Charyn (trad. de l'anglais), , Paris, Denoël, 2009, 192 p. (ISBN 978-2-207-25709-8)
- Jean-Pierre Deloux, Quentin Tarantino, fils de pulp. Paris : Fleuve noir, 04/1998, 272 p. (ISBN 2-265-06520-X)
- Alberto Morsiani, , Rome, Gremese, coll. « Les grands cinéastes », 2011, 160 p. (ISBN 978-88-7301-720-2)
- Gérard Pangon et Aurélien Ferenczi, , Paris, Arte éd. : Mille et une nuits, 1997, 63 p. (ISBN 2-84205-286-2)
- Yannick Surcouf, , Paris, Méréal, 1998, 192 p. (ISBN 2-909310-70-1)
- Philippe Ortoli, Le musée imaginaire de Quentin Tarantino. Coéd. Cerf-C. Corlet, coll. "7e art" no 142, 03/2012, 534 p. (ISBN 978-2-204-09705-5)
- Célia Sauvage, Critiquer Quentin Tarantino est-il raisonnable ? Paris : Vrin, coll. "Philosophie et cinéma", 03/2013, 120 p. (ISBN 978-2-7116-2474-4)
- Yannick Rolandeau, Quentin Tarantino : le crépuscule de l'image. Paris : L'Harmattan, 05/2014, 163 p. (ISBN 978-2-343-02888-0)
- Jason Bailey ; trad. Isabelle Pernot, Pulp fiction : toute l'histoire du chef-d'œuvre de Quentin Tarantino. Paris : Huginn & Muninn, 05/2014, 200 p. (ISBN 978-2-36480-165-3)
- Joachim Lepastier, Quentin Tarantino. Paris : Cahiers du cinéma, coll. "Maîtres du cinéma", 05/2015, 104 p. (ISBN 978-2-86642-909-6)
- Emmanuel Burdeau et Nicolas Vieillescazes, Quentin Tarantino : un cinéma déchaîné. Coéd. Capricci-les Prairies ordinaires, 01/2016, 170 p. (ISBN 979-10-239-0096-5)
- Alberto Morsiani, Quentin Tarantino : les films du réalisateur qui a réinventé le cinéma. Paris : Gremese, coll. "Grands cinéastes de notre temps", 09/2016, 191 p. (ISBN 978-2-36677-111-4)
- Tom Shone ; adaptation française Thierry Buanic, Tarantino : rétrospective. Paris : Gründ, coll. "Reportages", 10/2017, 256 p. (ISBN 978-2-324-01943-2)
- Richard Miller, Tarantino unlimited. Paris : Hémisphères éditions, coll. "Ciné-cinéma" no 3, 03/2018, 175 p. (ISBN 978-2-37701-014-1)
- Alberto Morsiani, Quentin Tarantino : ses débuts, ses succès, son regard sur son travail et celui de ses pairs, ainsi que l'analyse complète de son œuvre et de ses projets à venir. Paris : Gremese, 06/2018, 236 p. (ISBN 978-2-36677-164-0)