Wikipedia

Iban Zaldua

euskal idazlea

Iban Zaldua González (Donostia, Gipuzkoa, 1966ko otsailaren 18a - ) euskal idazlea da, ipuin arloan nabarmena. Euskaraz eta gaztelaniaz idazten du.

Iban Zaldua
Iban Zaldua idazlea 2008an.jpg
(2008)
Ahotsa
Bizitza
JaiotzaCabezón eta Donostia, 1966ko otsailaren 18a (56 urte)
Herrialdea Espainia
BizilekuaGasteiz
Hezkuntza
HeziketaEuskal Herriko Unibertsitatea
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakkatedraduna eta idazlea
Enplegatzailea(k)Euskal Herriko Unibertsitatea
Jasotako sariak
KidetzaUdako Euskal Unibertsitatea
MugimenduaErrealismo zikina
Genero artistikoaipuina
eleberria
saiakera
Inguma: iban-zaldua-gonzalez Literaturaren Zubitegia: 163

BiografiaAldatu

EHUn Geografia eta Historian lizentziaduna da eta egun bertako Ekonomiaren Historia irakasle ere bai Letretako Fakultatean.[1] Gaur egun Gasteizen bizi da[2].

Ibilbide literarioaAldatu

Iban Zalduak ipuina, eleberria eta kritika landu ditu baina ipuin eta istorio laburren arloan nabarmentzen da[3]. Hainbat komunikabide, aldizkari, eta blogetan hartzen du parte, hala nola, La Galleta del Norte, Lata, Parentesis, Argia, El País, Nabarra, Eremulauak eta Volgako batelariak. Azken horretan, aldizkari elektronikoaren erredakzio batzordeko partaidea izan zen[3].

Hasierako lanak 80. hamarkadan izan ziren eta zenbait sari jaso zituzten: Patios (1987) Gasteizko Hiria saria eta Veinte cuentos cortitos (1989) IV. Gipuzkoa Aldundia saria, adibidez. Nabariena, aldiz, 90. hamarkadan izan zen. Gerardo Markuletarekin Ipuin euskaldunak (Erein, 1999) idatzi zuenetik, ipuingintza jorratu eta lan esanguratsu asko argitaratu ditu: Gezurrak, gezurrak, gezurrak (Erein, 2000); Traizioak (Erein, 2001); La isla de los ántropologos y otros relatos (Lengua de Trapo, 2002); Itzalak (Erein, 2004); Etorkizuna (Alberdania, 2005); Gerra zibilak (Argia, 2009); Ipuinak. Antologia bat (Erein, 2010)[3][4]. Etorkizuna ipuin bildumari esker 2006ko Euskadi Saria Euskarazko Literaturari irabazi zuen[5].

Zalduaren eleberrigintza umoretsua da. Horren adierazle dira bere bi eleberriak Si Sabino viviría (Lengua de Trapo, 2005) eta Euskaldun guztion aberria (Alberdania, 2008)[3].

Haur eta Gazte Literatura ere landu du Kea ur gainean (Elkar, 2002) eta Ile luzeen kondaira (Pamiela, 2004) eleberri laburrekin[3][2].

2012ko Euskadi Literatura Sarietan, berriz, Haur eta Gazte Literaturari zegokion garaikurra eskuratu zuen Azken garaipena (Ikastolen Elkartea, 2011) komikiari esker[6]. 2015eko urtarrilaren 6an, hiru ipuin sartu zituzten 'Best European Fiction 2015' antologian.[7]

Kritikari lanaAldatu

Zalduak literatur eta musika kritika ere lantzen ditu, Oharrak & Hondarrak bere blogean, eta baita musika iruzkinak eginez Euskadi Irratiko Faktoria saioan, "Asteko soinu banda" atalean (2017tik)ː adibidez, euskal gatazkaren historia musikala iruzkindu izan du tarte horretan.[8] Zalduak esana da, kritika ere badela "idazlearen zeregina, irakurlea den neurrian. Idazlea izatea kontu zirkunstantziala dela dio, naturalagoa dela irakurritakoaren gaineko iritzia ematea."[9]

Kritika saiakera alorrean, Obabatiko tranbia (Alberdania, 2002) eta Animalia disekatuak (Utriusque Vasconicae, 2005) ditu argitaratuak.[3] Arlo horretan, Euskadi Literatura Saria Gaztelaniazko saiakerari lortu zuen Ese idioma raro y poderoso (Lengua de Trapo, 2012) lanarekin[10].

IdazkeraAldatu

Mari Jose Olaziregiren iritziz, narrazio oso laburrei neurria ondo hartu dien idazlea da Zaldua, istorio zorrotz, ironiko eta umoretsuak eraikitzen dituelako. Haren lanen beste ezaugarri nabaria egileak paradoxak eraikitzeko daukan joera da, baita errealitatea eta fikzioa nahasiz, hiper-errealitateak sortzeko abilezia ere.[3]

Udako Euskal Unibertsitateko kideaAldatu

 
Informatikari Euskaldunen II. Bilkura (UEU ,1998)

Udako Euskal Unibertsitateko Historia Sailean ere aritu izan da irakasle gisa hainbat urtez saila eratu zenetik. Urte haietan hiru liburu hauetan hartu zuen parte:[11]

UEUko Historiako sailburua izan zen eta, zenbait urtetan, Literaturako udako ikastaroen antolatzaile. Euskal komunitate zientifikoaren Inguma datu-basearen arabera, bere ekarpena 70 baino gehiago dira.[11]

SariakAldatu

LanakAldatu

Etorkizuna
Fitxategi:Ez
Audioa
Iban Zaldua, Etorkizuna liburuko eta izen bereko ipuinaren pasarte bat irakurtzen.
Datuak
Argitaratze-data2005
GeneroaNarrazioa
Jatorrizko izenburuaEtorkizuna. Hamabost ipuin ia politiko eta bat opari
IlustratzaileaAzala eta diseinua: Antton Olariaga
Orrialdeak122
ISBN84-96643-28-x
Sariak2006ko Euskadi Literatura Saria

Euskal komunitate zientifikoaren Inguma datu-baseak, guztira berak sorturiko 70 lan baino gehiago erakusten ditu.[14] Bere liburu aipagarrienak hauek dira:

Azken garaipena
Fitxategi:Ez
Audioa
Iban Zaldua, Azken garaipena komikiaren pasarte bat irakurtzen.
Datuak
Argitaratze-data2011
GeneroaKomikia
IlustratzaileaJulen Ribas
Orrialdeak48
ISBN978-84-938938-9-7
Sariak2012ko Euskadi Literatura Saria (Haur eta Gazte Literatura)

NarrazioaAldatu

SaiakeraAldatu

Haur eta gazte literaturaAldatu

  • Kea ur gainean (2002, Elkar)
  • Ile luzeen kondaira (2003, Pamiela)
  • Azken garaipena (2011) Iban Zalduaren gidoia eta Julen Ribasen irudiekin osatutako komikia da. 2052. urtean kokatutako istorio honek zientzia-fikzioa eta genero beltza uztartzen ditu.Komiki honekin, egileek 2012ko euskarazko Haur eta Gazte Literara alorreko Euskadi saria jaso zuten[21]. Sari hau komiki bati eman zitzaion lehenengo aldia izan zen[22]. 2013an, OEPLIk, Haur eta Gazte Liburuetarako Espainiako Erakundeak, IBBYren Ohorezko Zerrendarako aukeratu zuen. Zerrenda horretan Espainiako estatu osoko bederatzi lan aukeratzen dira bi urtean behin, Azken garaipena izanik zerrendako komiki bakarra[23].

ErreferentziakAldatu

  1. ↑ Zaldua González, Iban. Unibertsitateko Irakasle Lankidea, EHU, 2017-10-20
  2. ↑ a b «ZALDUA, Iban. Portal Literatura Vasca» www.basqueliterature.com (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  3. ↑ a b c d e f g Zaldua, Iban, Auñamendi Eusko Entziklopedia, 2017-10-20
  4. ↑ Euskal Literaturaren Hiztegia (ELH). (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  5. ↑ a b «2006.urteko 'Euskadi' Literatura sariak - Cultura - Euskadi.eus» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  6. ↑ a b «Euskadi Literatura Sariak 2012 - Cultura - Euskadi.eus» www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  7. ↑ «Iban Zalduaren hiru ipuin sartu dituzte 'Best European Fiction 2015' antologian», Berria, 2015-01-07
  8. ↑ «‘Pakean utzi arte’-tik ‘ETA, deja alguna discoteca’-ra: euskal gatazkaren mikrohistoria musikalerako ahalegin raté-a (Euskadi Irratirako nire tartearen transkripzioa)» Oharrak & Hondarrak 2018-02-23 (Noiz kontsultatua: 2018-02-26).
  9. ↑ SLU, Herritar Berri. (2016-11-24). «IBAN ZALDUA» GAUR8 (Noiz kontsultatua: 2018-02-26).
  10. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Premios Literarios Euskadi: Premiados» www.euskadi.eus 2019-06-24 (Noiz kontsultatua: 2020-05-07).
  11. ↑ a b «Iban Zaldua Gonzalez :: Inguma - Euskal komunitate zientifikoaren datu-basea» www.inguma.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-31).
  12. ↑ a b Historia: zientzia ala literatura? : historiari buruzko gogoeta sorta. Udako Euskal Unibertsitatea D.L. 1995 ISBN 848696766X..
  13. ↑ a b Militarismoa eta antimilitarismoa : iragana, oraina, erronkak. Udako Euskal Unibertsitatea 1997 ISBN 8486967813..
  14. ↑ kudeatzailea. Iban Zaldua Gonzalez :: Inguma - Euskal komunitate zientifikoaren datu-basea. (Noiz kontsultatua: 2018-01-06).
  15. ↑ Enlloc, mai (2015, Godall Edicions)
  16. ↑ Sekula kontatu behar ez nizkizun gauzak
  17. ↑ Iban, 1966-, Zaldua,. ([2002]). Obatatiko tranbia : zenbait gogoeta azken aldiko euskal literaturaz (1981-2001). Alberdania ISBN 8495589540..
  18. ↑ Gonzalez, Iban Zaldua. (1999). Euskal Herriko ekonomi hazkundea eta gizarte-aldaketak (1100-1850). (Noiz kontsultatua: 2022-12-31).
  19. ↑ Iban, 1966-, Zaldua,. (2005). Animalia disekatuak : (libeloak, panfletoak eta beste zenbait taxidermia-lan). (1. argit. argitaraldia) Utriusque Vasconiae ISBN 8493406635..
  20. ↑ Iban ( 1966-), Zaldua,. (L.G. 2016). (Euskal) literaturaren alde (eta kontra) : dekalogoak, manifestuak eta bestelako artefaktu apokaliptiko zein integratuak. Elkar ISBN 9788490276723.. (Ikus, gainera: Apokaliptikoak eta integratuak
  21. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :12 izeneko erreferentziarako
  22. ↑ E-gorblog. "Azken garaipena" komikia, 2012ko Euskadi Literatura Sarien euskarazko haur eta gazte literaturazko lanik onenaren saria!. (Noiz kontsultatua: 2017-10-03).
  23. ↑ E-gorblog. Beste sari bat "Azken garaipena"rentzat!. (Noiz kontsultatua: 2017-10-03).

BibliografiaAldatu

  • Sampedro Alegria, Aiora: Iban Zaldua: Gauza eta beste. - Egan, 2017-1/2, 97-111.

Ikus, gaineraAldatu

Kanpo estekakAldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Iban_Zaldua&oldid=9174524"(e)tik eskuratuta