Montevideo[1] Uruguaiko hiriburua eta hiririk handiena da.

Montevideo
San Felipe y Santiago de Montevideo
lurraldeko administrazio-erakundea
Independentziaren plaza, Solís antzokia, Montevideoko World Trade Center eta Montevideoko hondartza. Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea Uruguai
DepartamenduaMontevideo
AlkateaCarolina Cosse (en) Itzuli
Izen ofizialaMontevideo
Jatorrizko izenaSan Felipe y Santiago de Montevideo
Posta kodea11000–12000
Geografia
Koordenatuak34°52′00″S 56°10′00″W / 34.8667°S 56.1667°W / -34.8667; -56.1667
Map
Azalera525,54 km²
Altuera43
Demografia
Biztanleria1.319.108 (2011)
49.556 (2004)
Metropolia1,668,335
Dentsitatea1.807 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1726
(Bruno Mauricio de Zabala)
Telefono aurrizkia2
Ordu eremuaAmerica/Montevideo (en) Itzuli
Hiri senidetuakTandil (en) Itzuli, Cádiz, Esmeraldas (en) Itzuli, São Paulo, San Petersburgo, Buenos Aires, Mexiko Hiria, Madril, Curitiba, Santo Domingo, La Plata, Aaiun, Marsico Nuovo, Győr, Santa Fe, Rosario, Caracas, La Paz, Ulsan, Montevideo (Minnesota), Bartzelona, Brasilia eta Lisboa
MatrikulaS
Hizkuntza ofizialagaztelania
montevideo.gub.uy

1.325.968 biztanle zituen 2004an, 1.668.335 metropoli-barrutia kontuan hartuta (Ciudad de la Costa, Toledo, Progreso eta Juanicó udalerriak barne hartuta, besteak beste), herrialde osoko biztanleen erdia, gutxi gorabehera. Administratiboki Montevideo departamentua osatzen du.

Herrialdeko hegoaldean dago, Plata ibaiaren itsasoratze gunean, itsas mailatik 43 metroko altueran.

Uruguaiko administrazio, merkataritza eta industriagune nagusia da. Itsasportu bikaina da. Hondartza eta eraikuntza ederrak ditu: unibertsitatea, lege-jauregia eta katedrala (1790) aipagarrienak dira. Garrantzi handiko turismogunea da.[2]

Historia aldatu

1726ko abenduaren 24an, Bruno Mauricio de Zabala durangarrak hiria sortu eta "San Felipe y Santiago de Montevideo" izena eman zion. 1828az geroztik Uruguaiko hiriburua da.[3] Aurretik, 1680tik portugaldarrek hainbat eraikin militar eraikita zeuzkaten.

XIX. mendearen hasieran aldaketak gertatu ziren: 1807 britaniarrek hartu zuten, baina urte berean Buenos Airesetik iritsitako soldaduek kanporatu zituzten. 1814an independentziaren aldekoek eragotzi zituzten espainiarrak, 1816an Portugalek inbaditu zuen berriz ere, baina 1825ean independentistak gailendu ziren berriz ere. 1828an estatuko hiriburu izendatu zuten.

Demografia aldatu

Bilakaera demografikoa aldatu

Montevideoko biztanleria

Klima aldatu

Klima subtropikal hezea du. Negua (ekainetik irailera) gozoa izaten da eta uda (abendutik martxora) beroa eta hezea. Ekaitz anitz egon ohi dira baina zikloirik ez. Elurra erabat ezohikoa da.

      Datu klimatikoak (Montevideo)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 28.4 27.5 25.5 22.0 18.6 15.1 15.0 16.2 18.0 20.5 23.7 26.5 21.4
Batez besteko tenperatura (ºC) 23.2 22.7 20.9 17.5 14.4 11.4 11.1 12.0 13.6 16.0 19.0 21.4 16.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 18.0 17.9 16.2 12.9 10.2 7.7 7.2 7.8 9.1 11.5 14.2 16.3 12.4
Pilatutako prezipitazioa (mm) 86.8 101.5 104.6 85.5 89.0 83.1 86.4 88.2 93.9 108.5 89.3 84.4 1101.2
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 8 8 8 8 9 9 10 8 8 10 9 8 103
Eguzki orduak 294.5 231.7 223.2 180.0 164.3 129.0 139.5 164.3 183.0 238.7 249.0 285.2 2482.4
Iturria (1): World Meteorological Organization.[4]
Iturria (2): Hong Kong Observatory.[5]

Ekonomia aldatu

Uruguaiko hiriburua izanik Montevideo herrialdeko gune politikoa eta ekonomikoa da. Iparraldean dagoen kaia Hego Amerikako garrantzitsuenetako bat da eta eragin handia du hiriaren ekonomian.

1960an Montevideoko hitzarmena sinatu zen hirian Latinoamerikako merkataritza indartzeko.

Iruditegia aldatu

Montevideoar ezagunak aldatu

Herri eta hiri senidetuak aldatu

Montevideo ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Montevideo Iberoamerikako Hiriburu Hirien Batasunaren (gaztelaniaz: Unión de Ciudades Capitales Iberoamericanas - UCCI) (portugesez: União de Cidades Capitais Ibero-americanas) partaide da, 1982ko urriaren 12tik, jarraian agertzen diren hiriekin senidetarsun erlazioak hasiz: [6]

Erreferentziak aldatu

Kanpo estekak aldatu


  Artikulu hau Uruguaiko geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.