Margaret Thatcher, jaiotzez, Margaret Hilda Roberts (Grantham, Lincolnshire, Erresuma Batua, 1925eko urriaren 13a - 2013ko apirilaren 8a), Erresuma Batuko lehen ministro izan zen 1979 eta 1990 artean.

Margaret Thatcher

(1990(e)ko hamarkada)
Ahotsa
Chancellor of the College of William & Mary (en) Itzuli

1993 - 2000
Warren E. Burger (en) Itzuli - Henry Kissinger
Lorden Ganberako kidea

1992ko ekainaren 26a - 2013ko apirilaren 8a
Erresuma Batuko 50. Legebiltzarreko kidea

1987ko ekainaren 11 - 1992ko martxoaren 16a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1987ko Erresuma Batuko hauteskundeak

Europako Kontseiluko Presidentea

1986ko uztaila - 1986ko abendua
Ruud Lubbers - Wilfried Martens
Erresuma Batuko 49. Legebiltzarreko kidea

1983ko ekainaren 9a - 1987ko maiatzaren 18a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1983ko Erresuma Batuko hauteskundeak

Europako Kontseiluko Presidentea

1981eko uztaila - 1981eko abendua
Dries van Agt - Wilfried Martens
Ogasun Ministroa

1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a

71. Erresuma Batuko Lehen Ministroa

1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a
Leonard James Callaghan - John Major
Erresuma Batuko Zerbitzu Zibileko Ministroa

1979ko maiatzaren 4a - 1990eko azaroaren 28a
member of the 48th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1979ko maiatzaren 3a - 1983ko maiatzaren 13a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1979 United Kingdom general election (en) Itzuli
Oposizioaren buruzagia

1975eko otsailaren 11 - 1979ko maiatzaren 4a
Edward Heath - Leonard James Callaghan
Alderdi Kontserbadorearen buruzagia

1975eko otsailaren 11 - 1990eko azaroaren 28a
Edward Heath - John Major
member of the 47th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1974ko urriaren 10a - 1979ko apirilaren 7a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: October 1974 United Kingdom general election (en) Itzuli
Itzalpeko Ingurumen, Janari eta Landa Eremuko Estatu Idazkaria

1974ko martxoaren 5a - 1975eko otsailaren 11
Anthony Crosland (en) Itzuli - Timothy Raison (en) Itzuli
member of the 46th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1974ko otsailaren 28a - 1974ko irailaren 20a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: February 1974 United Kingdom general election (en) Itzuli
Hezkuntzako Estatu Idazkaria

1970eko ekainaren 20a - 1974ko martxoaren 4a
Edward Short, Baron Glenamara (en) Itzuli - Reg Prentice, Baron Prentice (en) Itzuli
Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko kidea

1970eko ekainaren 20a - 2013
member of the 45th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1970eko ekainaren 18a - 1974ko otsailaren 8a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1970 United Kingdom general election (en) Itzuli
Itzalpeko Hezkuntza Estatu Idazkaria

1967ko urtarrilaren 10a - 1970eko ekainaren 20a - Edward Short, Baron Glenamara (en) Itzuli
member of the 44th Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1966ko martxoaren 31 - 1970eko maiatzaren 29a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1966 United Kingdom general election (en) Itzuli
member of the 43rd Parliament of the United Kingdom (en) Itzuli

1964ko urriaren 15a - 1966ko martxoaren 10a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1964 United Kingdom general election (en) Itzuli
Parliamentary Secretary to the Minister for Pensions (en) Itzuli

1961eko urriaren 9a - 1964ko urriaren 16a
Patricia Hornsby-Smith - Norman Pentland (en) Itzuli
Erresuma Batuko 42. Parlamentuko kidea

1959ko urriaren 8a - 1964ko irailaren 25a
Barrutia: Finchley (en) Itzuli
Hautetsia: 1959 United Kingdom general election (en) Itzuli
president of the Oxford University Conservative Association (en) Itzuli

1946 - 1947
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMargaret Hilda Roberts
JaiotzaGrantham1925eko urriaren 13a
Herrialdea Erresuma Batua
 Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua  (1925 -  1927ko apirilaren 12a)
Talde etnikoaBritaniar Zuria
Ingelesa
Lehen hizkuntzaIngeles britainiarra
HeriotzaRitz hotela (Londres)2013ko apirilaren 8a (87 urte)
Hobiratze lekuaRoyal Hospital Chelsea (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
AitaAlfred Roberts
AmaBeatrice Ethel Stephenson
Ezkontidea(k)Denis Thatcher  (1951ko abenduaren 13a -  2003ko ekainaren 26a)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaCity Law School (en) Itzuli
Kesteven and Grantham Girls' School (en) Itzuli
Somerville College
(1943 - 1947) Zientziatan graduatua : kimika
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, kimikaria, autobiografialaria, barristerra eta estatu-politikaria
Altuera165 zentimetro
Lantokia(k)Londres
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Erresuma Batuko Kontseilu Pribatua
Carlton Club (en) Itzuli
Pilgrims Society (en) Itzuli
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkakFalkland Uharteetako Gerra
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaMetodismoa
anglikanismoa
Alderdi politikoaErresuma Batuko Alderdi Kontserbadorea

margaretthatcher.org
IMDB: nm0857137 Musicbrainz: 3eedd38b-f7ca-43d2-b635-adc4ad95371b Discogs: 1059609 Find a Grave: 108023705 Edit the value on Wikidata

Thatcherismoa izeneko pentsamoldearen sortzailea eta bultzatzaile nagusia izan zen.

Biografia

aldatu

Margaret Hilda Robertsek kimika ikasi zuen Somerville Collegen (Oxfordeko Unibertsitatea). Alderdi Kontserbadorean sartu zen. 1951ean Dennis Thatcherekin ezkondu zen. 1959. urtean diputatu hautatu zuten eta 1961-1964 urteetan Ingalaterrako Pentsio eta Aseguru Nazionaleko ministerioko idazkaria izan zen. 1970-1974 urteetako aginpide kontserbadorearen garaian hezkuntza eta zientzia sailetako estatuko idazkaria izan zen, eta 1975ean Alderdi Kontserbadoreko idazkari nagusi izendatu zuten.[1]

1979. urteetako hauteskundeak Alderdi Kontserbadoreak irabazi ondoren, Lehen ministro egin zuten.[2] Lehen agintaldian ekonomia neurri zorrotzak hartu zituen eta borroka latzak izan ziren gobernu eta sindikatuen artean neurri horiek zirela eta. 1982. urtean, Malvina uharteen auziaren aurrean, Argentinaren aurkako gerrara dei egin zuen (Falklandetako Gerra). Garaipena lortu ondoren, iritzi publiko britainiarraren aurrean indarturik atera zen, 1982ean berriro hautatua izatea ekarri zuena.[3]

Sektore publikoa pribatizatzen jarraitu zuen bigarren agintaldian eta, kanpoko harremanei dagokienez, Erresuma Batua Europako Ekonomia Elkarteko kide izatearen aldeko agertu zen. Estatu Batuek bideraturiko nazioarteko politika bultzatu zuen betiere. 1987. urtean hirugarren aldiz irabazi zituen Alderdi Kontserbadorearentzat legebiltzarrerako hauteskundeak, baina alde txikia atera zion Alderdi Laboristari. Hirugarren agintaldi horretan ere oztopo handiak jarri zizkion EEEan erabateko ekonomia batasuna bultzatzeari eta, barne politikari dagokionez, osasun eta hezkuntza sailak pribatizazio bidean jarri zituen. Ekonomia neurri horiek eta zerga berriek (poll-tax) politikariarenganako sinesgarritasun eza ekarri zuten, eta hala adierazi zuten hautesleek 1989.[4] urteko europar legebiltzarreko hauteskundeetan. 1990. urtean, Geoffrey Howe Lehen ministro-ordeak dimisioa eman ondoren, Thatcherrek berak dimisioa aurkeztu zuen eta John Major kontserbadoreak bete zuen hark utzitako lekua. Irlandako auzian, bestalde, ez zen aurrerapausorik izan Thatcherren agintaldi luzean.

2013ko apirilaren 8an hil zen infartu baten ondorioz.[5]

Thatcherren neoliberalismoa

aldatu

1982ko irailean Nigel Lawsonen gobernuak izango zuen politika deskribatuko zuen: arrazoi positiborik edo ezinbesteko arrazoirik egon ezean, Estatuaren jabegoan ez zuen industria bakar batek ere jarraitu behar.

Gobernuak ia den-dena saltzeko asmoa zuen, bai British Telecom (telefono konpainia) bai British Airways, baita British Rail (trenbide sarea) eta Posta zerbitzua ere. Epe ertainera, 12.000 milioi libera lortu nahi zituen. Programa horren arabera, milioika inbertitzaile txiki aberastu egingo lirateke, eta Estatuak milaka milioi libera eskuratuko lituzke aurrekontu defizita murrizteko. Thatcher andrearen gobernu guztiek halako zorroztasunez bete zuten plangintza hori, ezen, gaur egun, ikatz meategiak eta British Rail saltzen ari dira, eta Posta zerbitzua baino ez dago gobernuaren eskuetan. Funtzionarioen eta indar armatuen alor batzuk ere pribatizatu egin ziren. "National Health Service"-ari (Osasun Zerbitzu Nazionalari) ere, politika britaniarraren kutunari, ein handi batean, esku pribatuetan geratu zen.

Thatcherri buruzko aipamenak pelikuletan

aldatu

Billy Elliot. Bertan 1984-1985eko Erresuma Batuko mehatzarien grebak eta meatzari eta poliziaren arteko istiluak agertzen dira.

Thatcherri buruzko aipamenak musikan

aldatu

Irungo Baldin Bada taldeak Thatcherrengan oinarritutako abestia konposatu zuen. Lur azpian bukatuko duzue diskoan argitaratu zen abestia, Tatxer izenburuarekin.

Irudi galeria

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. (Ingelesez) 1975: Tories choose first woman leader. 1975-02-11 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  2. (Ingelesez) 1979: Election victory for Margaret Thatcher. 1979-05-04 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  3. (Gaztelaniaz) Sevilla, Diario de. (2012-04-02). «La guerra que revivió a Thatcher» Diario de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  4. (Gaztelaniaz) País, El. (1991-03-23). «Adios al 'poll tax'» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  5. «Margaret Thatcher hil da»[Betiko hautsitako esteka], Berria, 2013-04-08.

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu
Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Margaret Thatcher