Santiago de Compostela

Santiago de Compostela; Santiago de Compostela
	Galiziako udalerrien zerrenda
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Galizia
Probintzia	Coruñako probintzia
Alkatea	Goretti Sanmartín Rei (en)
Izen ofiziala	Santiago de Compostela
Jatorrizko izena	Santiago de Compostela
Posta kodea	15700
INEk ezarritako kodea	15078
Herriburua	Santiago de Compostela city (en)
Geografia
Koordenatuak	42°53′N 8°32′W / 42.88°N 8.53°W
Azalera	220,01 km²
Altuera	260 m
Mugakideak	Oroso, O Pino, Boqueixón, Vedra, Teo, Ames, Val do Dubra eta Trazo
Demografia
Biztanleria	98.687 (2023); 508 (2022)
Dentsitatea	449 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1834
Telefono aurrizkia	981
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	Asis, São Paulo, Santiago de Cali, Coimbra, Santiago do Cacem, Maxhad, Buenos Aires, Qom, Santiago de Querétaro, Santiago de los Caballeros, Las Piedras, Pisa, Santiago, Oviedo, Qufu, Le Puy-en-Velay, Cáceres, Kordoba eta Santiago de Veraguas (en)
Matrikula	C
	santiagodecompostela.gal

Santiago de Compostela^[1] edo, izen historiko gisa, Compostelako Donejakue^[1] (galizieraz eta gaztelaniaz Santiago de Compostela) Coruñako probintziako udalerri historikoa da. Espainiako Galizia autonomia erkidegoko hiriburua denez, han dago Galiziako Xuntaren egoitza. Galiziako laugarren hiri jendetsuena da, 2009an 95.092 biztanle baitzituen.

1985ean, UNESCOk hiria gizateriaren ondare izendatu zuen, Donejakue bidearen amaiera baita.

Geografia

Mugakideak

Iparraldean Val do Dubra, Trazo eta Oroso, hegoaldean Teo, Vedra eta Boqueixón, ekialdean O Pino eta mendebaldean Ames udalerriak mugakide ditu.

Ingurune naturala eta klima

2011. urtean, Europako Justizia Auzitegiak ebatzi zuen Santiagok oraindik ez zuela bete hondakin urak arazteko betebeharra. Betebehar hori 2000. urterako bete beharrekoa zen.^[2]

Datu klimatikoak (Santiago de Compostela (1931-1960))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	15.7	18.5	21.0	24.7	26.9	31.0	33.6	32.2	29.7	25.7	19.6	15.9	33.6
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	10.9	12.0	14.5	16.5	18.3	21.6	23.6	23.9	21.8	18.4	14.2	11.5	17.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	4.3	4.1	5.8	6.5	8.3	11.0	12.5	12.9	12.0	9.6	6.9	5.0	8.2
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-1.3	-1.4	1.2	2.3	3.7	6.9	8.7	9.2	8.0	4.2	1.6	0.2	-1.4
Euria (mm)	214.0	145.0	188.0	114.0	106.0	63.0	37.0	54.0	90.0	134.0	197.0	203.0	1545.0
Iturria: Worldwide Bioclimatic Classification System^[3]

Parrokiak

Santiago parrokiatan banatuta dago. Hemeretzi dira:

Aríns (San Martiño)
Bando (Santa Eulalia)
A Barciela (Santo André)
Busto (San Pedro)
O Carballal (San Xulián)
O Castiñeiriño (Nosa Señora de Fátima)
Cesar (Santa María)
Conxo (Santa María)
O Eixo (San Cristovo)
A Enfesta (San Cristovo)

Fecha (San Xoán)
Figueiras (Santa María)
Grixoa (Santa María)
Laraño (San Martiño)
Marantes (San Vicente)
Marrozos (Santa María)
Nemenzo (Santa Cristina)
A Peregrina (Santa María)
Sabugueira (San Paio)
San Caetano (Santiago)

San Lázaro (Santiago)
San Paio (Santiago)
Santa Cristina de Fecha (Santa Cristina)
Santiago de Compostela, Sar (Santa María)
Verdía (Santa Mariña)
Vidán (Divino Salvador)
Villestro (Santa María)
Vista Alegre (San Xoán)

Ondasun nabarmenak

Sakontzeko, irakurri: «Santiago de Compostelako katedrala»

Santiago de Compostelako eraikin nagusia Done Jakueren katedral erromanikoa da, Donejakue bidearen amaiera. Obradoiro enparantzan kokatzen da.

Done Jakue katedrala

Done Jakue katedraleko eskultura, hiriari izena ematen dion apostoluaren irudikapena. Apostulua zaldi zuriaren gainean ezpataz mairuak akabatzen.

Santiago de Compostela (Alde Zaharra)¹ UNESCOren gizateriaren ondarea

Mota	Kulturala
Irizpideak	i, ii, vi
Erreferentzia	347
Kokalekua	Espainia
Eskualdea²	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	1985 (IX. bilkura)
¹ UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) ² UNESCOren sailkapena

Demografia

Biztanleriaren bilakaera
1900	1930	1950	1981	2004	2005	2009
24.120	38.270	55.553	82.404	92.298	92.919	95.092

Unibertsitatea

Santiago de Compostelako Unibertsitatea XVI. mendekoa da, eta Galiziako unibertsitaterik garrantzitsuena da, historiaren aldetik eta bestela ere. Gaur egun 19 fakultate ditu bere barnean. Beste campus bat du Lugo hirian.

Garraioak

Santiagoko tren geltokia.

Hiriak garraiobidetzat ditu errepideak, trena eta Santiago de Compostelako aireportua (Lavacolla).

Tren geltokia 1873an eraiki zuten Cornes-en, West Galicia Railway Company-ren eskutik. Gaur egun, Galizia osoko erabiliena da, urtean milioi eta erditik gora bidaiarirekin. Zamora eta Coruña lotzen duen linearen barruan dago. Redondelarekin (Pontevedra) lotuta dago halaber. 2013ko uztailean, bestela, geltoki honetatik 2 km-tara gertatu zen Galiziako tren istripurik larriena, 80 pertsona hil zirenean.