Zamora

Zamora; Zamora
	Espainiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon
Probintzia	Zamorako probintzia
Alkatea	Francisco Guarido (en)
Izen ofiziala	Zamora
Jatorrizko izena	Zamora
Posta kodea	49001–49028 eta 49001
INEk ezarritako kodea	49275
Herriburua	Zamora city (en)
Geografia
Koordenatuak	41°30′12″N 5°45′20″W / 41.5033°N 5.7556°W
Azalera	149,28 km²
Altuera	649 m
Mugakideak	Valcabado, Monfarracinos, Coreses, Villaralbo, Arcenillas, Morales del Vino, Entrala, El Perdigón, Pereruela, Almaraz de Duero, Muelas del Pan, San Pedro de la Nave-Almendra, Palacios del Pan, Andavías, La Hiniesta eta Roales
Demografia
Biztanleria	59.259 (2023); −216 (2022)
Dentsitatea	397 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	980
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	Oviedo
Matrikula	ZA
	zamora.es

Artikulu hau Espainiako hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Zamora (argipena)».

Zamora^[1] izen bereko probintziako hiriburua da. Gaztela eta Leongo Autonomia Erkidegoan kokatuta dago. 2005ean 66.123 biztanle zituen, eta 10,5 km²-ko azalera du. Itsas mailatik 652 metrora kokatuta dago. XX. mendeaz gero, biztanle-kopurua gehitzen joan da, pixkanaka-pixkanaka baina etengabe, probintziako jendea erakarri duelako. Probintziako administrazio eta merkataritza eta garraiabideen gune nagusia da.

Auzoak

Zamora honako auzoek osatzen dute: Alviar, Arenales, barriada de Asturias, Los Bloques, Cabañales, La Candelaria, Carrascal de Duero, Centro edo Casco Antiguo, La Horta, La Lana, Las Llamas, Olivares, Pantoja, Peña Trevinca, Pinilla, Rabiche, San Frontis, San Isidro, Espíritu Santo y Obelisco, San José Obrero, San Lázaro, El Sepulcro, Villagodio eta Las Viñas

Historia

Aurreneko berriak Ptolomeok ematen ditu vacceo-en Oceludusum izeneko herriaz ari dela. Alfontso I.a Asturiaskoak berreskuratu zuen 747. urtean. 879an, Muhammad I.ak birrindu zuen, eta hondakinetan geratu zen harik eta Alfontso III.a Leongoak berriz eraiki zuen arte (883). Handik hara Duero ibaiaren arroa babesteko gotorleku izan zen, Tororekin batera. Hori dela eta, 988an, Almanzorek eraitsi zuen berriz, eta hutsik geratu zen XI. mendea arte. 1061ean, Fernando I.a Gaztelakoak jendea eraman zuen eta foruak eman zizkion. XI. mendetik aurrera, ehungintzak indarra hartu zuen. Zamoraren historian industria-mota horri lotuta egon da hiriaren bilakaera.

Klima

Datu klimatikoak (Zamora)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	7.9	11.4	14.7	16.3	20.2	25.5	29.6	29.1	25.2	18.6	12.6	9.0	18.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	0.6	1.8	3.1	5.0	8.3	11.8	14.6	14.5	11.9	7.9	3.9	2.0	7.1
Pilatutako prezipitazioa (mm)	34	28	18	36	42	30	15	13	22	38	42	44	363
Iturria: AEMET^[2]

Ekonomia

Industria nekazaritzako eta abere-hazkuntzako gaiak eraldatzera (irina, ardoa, larrua), ehungintzara (Zamorako mantak), buztingintzara eta metalurgiara bideratua dago.

Ondarea

Monumentuetan, aipagarriak dira harresiko hormak, dorreak eta ateak, XII. mendeko katedral erromanikoa, Magdalena eta San Bizente eliza erromanikoak, San Isidro eliza erromaniko-gotikoa, San Joan eliza (XIII. m.), San Andres eliza, Errenazimentukoa, Urrakaren etxea eta jauregiak.

Bestela, bertako Aste Santua deklaratu dute nazioarteko interes turistikodun jaia.

Demografia

Zamoratar ezagunak

Leopoldo Alas "Clarín", idazlea.
Ángel Nieto, motoziklista

Herri eta hiri senidetuak

Bragança, Portugal (1984).^[3]
Oviedo, Espainia (2001).^[4]
Yaritagua, Venezuela.^[5]
Altagracia de Orituco, Venezuela^[5]

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.