Valladolid–Campo Grande geltokia

Espainiako tren geltokia

Valladolid–Campo Grande Gaztela eta Leongo Valladolideko probintziako tren geltoki bat da, Valladolid udalerrian kokatuta dagoena.

Valladolid–Campo Grande
Hurrengo trenak
Geltokiko ikuspegia
Map
Kokapena
UdalerriaValladolid,  Espainia
Geltokiaren datuak
Kodea10600
Zerbitzuak Aparkalekua  Kotxe alokairua  
AldageltokiaTrena Autobusa Taxi 
Nasak3
Trenbideak19
JabeaADIF
EragileaRenfe Operadora

Egoera

aldatu

Geltokia honako burdinbide hauen ibilbidearen zati da:

Historia

aldatu

Trena 1856an iristen da Valladolidera hiriko sarrera nagusitik, Madrilgo bidetik, Campo Grande parketik. Valladolideko Udalaren jabetzako lursail horietan, desagertutako San Jose Komentuari zegozkionak, behin-behineko bidaiarientzako eraikin bat eraiki zen, zurezkoa eta neurri txikikoa, tailer orokorrekin batera, hiriko lehen industria handia izan zena.

Denborarekin, aurrekoaren gainean geltoki berri bat eraikitzeko beharra ikusi zen.[1]

Enrique Grasset ingeniari frantziarrak, Espainiako Iparraldeko Burdin Bideen Konpainia ohiarentzat lan egiten zuena, geltokia osatzen zuen Iparraldeko linea Orokorra (Madril-Irun) ustiatzen zuena, bere diseinuaren egilea izan zen, baita linearen beste geltokiena ere, horiekin antz handia duelarik, hala nola Madrilgo Iparraldeko geltokia, Medina del Campokoa. Hiria suntsitu zuen sutea Valladoliden lan egin zuen 1891tik. Eraikina definitzeko, 100 metro inguruko konboi baten luzera hartu zuen erreferentziatzat. Estazio berriak 1895eko martxoaren 14an jardun zuen, eta lanak urriaren 20an amaitu ziren; ez zen inaugurazio ofizialik egin. Obraren prezioa, guztira, 591.575 pezetakoa izan zen.[2]

Proiektuaren ildo nagusiek eklektizismo frantsesaren ildoei jarraitu zieten. Oinplanoa "U" formakoa da fatxada nagusia, garaipen arku bat bezala eratzen dena, harriz egina dago eta, bertan, hiru bao handi irekitzen dira, pilastraz bereizitako sarrerako ate bezala balio dutenak. Erdiko gorputzeko frontoiko apaingarrietan Angel Diez eskultoreak, Arte Ederretako eskolako irakasleak, esku hartu zuen. Bertan, lau metro inguruko bi emakume irudik babesten dute Valladolideko armarria, XIX. mendearen amaierako Valladolideko bi jarduera ekonomiko nagusiak irudikatzen dituztenak: industria, ondoan gurpil horzdun bat duela, eta nekazaritza, erlauntza espezie bat daramana.[2]

Grassetek berak burdinazko eta kristalezko markesinaren diseinuan parte hartzen du. Markesina horrek barruko nasa, trenbideak eta burdinurtuzko pilareak, saretazko habeak eta mentsulak estaltzen ditu.

Beste eraikin asko geltokiaren osagarri dira, hala nola ur-makinentzako nasak eta trenbide-tailerrak. 1882an 1095 langile zituen.[2]

2007ko abenduaren 23an jarri zen martxan abiadura handiko linea, Madril-Valladolid burdinbidea. Linea, RENFEren 102 serieko Talgo trenek erabiltzen dute, ahate ezizena dutenak, ibilbidea, 56 minututan egiten dutenak, gehienez 300 kilometro orduko abiaduran, beranduago, RENFEren 112 seriearekin ordeztu zirenak.

2015eko irailaren 29an jarri zen martxan Valladolid—Leon burdinbidea, Madril-Valladolid burdinbideari jarraipena emanez.

Istripuak

aldatu

1988ko martxoaren 3an, geltokiko 1. nasan "Cantabria" eta "Costa Vasca" espresuen arteko talka gertatu zen, Madrildik Santanderrera eta Bilbora zihoazenak, hurrenez hurren. "Cantabria" preso ohia aparkatuta zegoen eta "Costa Vasca" -ren "eragina jaso zuen. 8 biktimak "Cantabria" -n hil ziren.

1988ko ekainaren 24an, "Costa Verde" espresuak, Madril eta Xixón arteko bidea egiten zuenak, 12 bagoietatik 5 errailetik atera zituen, Valdestillas geltokiko orratzen aldaketa baten ondorioz. Lau zauritu izan ziren.

Geltokia

aldatu

Gaur egungo bidaiarien eraikina 1895ekoa da, 1864an inauguratutako jatorrizkoa behin-behinekoa baitzen. Bidaiarien eraikinerako proiektuak, 1890ean onartuak, bidaiari- eta merkantzia-zerbitzuak zituen lehen mailako geltoki bat eraikitzea aurreikusten zuen; gainera, zamalanetarako kaiak, kotxerak eta lokomotora-biltegi bat eraikitzea ere aurreikusten zen. Proiektuaren ildo nagusiek eklektizismo frantsesaren gidalerroak jarraitu zituzten. Oinplanoak u forma hartzen du, fatxada nagusia, garaipen arku bezala eratzen dena, harriz egina dagoen bitartean, eta, bertan, pilastra bidez banandutako sarrera ate bezala balio duten hiru bao handi irekitzen dira.

Bidaiarientzako eraikina eraikitzeko erabilitako materialak, nagusiki, harria, adreilua, zura eta burdina izan ziren. Barrualdean, bidaiarien atariaz eta itxarongelaz gain, txartelak saltzeko txarteldegiak, kafetegia eta jatetxea, zirkulazio kabinetea eta abar daude. Kanpoaldean, burdinazko markesina zabala nabarmentzen da, nasak eta zenbait bide estaltzen zituena.

Gorputz zentraleko frontoiaren apainduran Angel Diez eskultorea aritu zen, Arte Ederretako eskolako irakaslea. Bertan, Valladolideko armarria, gutxi gora-behera lau metroko bi emakume irudiz babestuta dago, XIX. mende amaierako Valladoliden bi jarduera ekonomiko nagusiak irudikatzen dituztenak: Industria, ondoan gurpil horzdun bat duena, eta nekazaritza, erlauntza espeziea daramana. Enrique Grassetek berak burdinazko eta kristalezko markesinaren diseinuan parte hartu zuen. Markesina horrek barruko nasa eta bideak estaltzen ditu, eta burdinurtuzko pilareetan, saretazko habeetan eta mentsuletan oinarritzen zen.

Zerbitzuak

aldatu

Distantziz luzea

aldatu
  Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
   Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentzia Leon
Avant  Madril
Chamartin
Segovia–Guiomar Valladolid
Campo Grande
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandeBurgos–Rosa ManzanoMiranda EbroLaudio Bilbo
Abando
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandeBurgos–Rosa ManzanoMiranda EbroGasteizAltsasuDonostia Irun
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandeBurgos–Rosa ManzanoMiranda Ebro Gasteiz
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentziaAguilar de CampooReinosaTorrelavega Santander
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentziaLeonla Pola de ḶḷenaMieres–PonteOviedo/Uviéu Gijón/Xixón
Alvia  Madril
Chamartin
Segovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentziaLeonEstorga Ponferrada
Alvia  Alacant
Terminal
Villena AHAlbacete–Los LlanosCuenca–Fernando ZobelMadril–Atochako AteaMadril–ChamartinSegovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentziaLeonla Pola de ḶḷenaMieres–PonteOviedo/Uviéu Gijón/Xixón
Alvia  Alacant
Terminal
Villena AHAlbacete–Los LlanosCuenca–Fernando ZobelMadril–Atochako AteaMadril–ChamartinSegovia–GuiomarValladolid–Campo GrandePalentziaAguilar de CampooReinosaTorrelavega Santander

Distantzia ertaina

aldatu
  Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
14 Palentzia Venta de BañosDueñasCubillas de Santa MartaCorcos–AguilarejoCabezón de PisuergaValladolid–Unibertsitatea Valladolid
Campo Grande
15 Valladolid
Campo Grande
Viana de CegaValdestillasMatapozuelosPozaldez Medina
del Campo
16 Madril
Pio Printzea
Villalba de Guadarramael EscorialZarzalejoRobledo de ChabelaSanta María de la Alamedalas Navas del MarquésNavalperalHerradón–La CañadaÁvilaArévaloMedina del Campo Valladolid
Campo Grande
17 Valladolid
Campo Grande
Valladolid–UnibertsitateaCabezón de PisuergaCorcos–AguilarejoCubillas de Santa MartaDueñasVenta de BañosPalentziaGrijotaBecerril del CarpioParedes de NavaCisnerosVilladaGrajal de CamposSafagúnel Burgu RaneruSantas MartasPalanquinos Leon
18 Valladolid
Campo Grande
Medina del CampoNava del ReyToroZamoraCarbajales de AlbaFerreruela de TabaraAbejeraSarracin de AlisteCabañas de AlisteLinarejos–Pedroso Puebla
de Senabria
19 Palentzia Venta de BañosDueñasValladolid–UnibertsitateaValladolid–Campo GrandeViana de CegaValdestillasMatapozuelosPozaldezMedina del Campoel Campilloel CarpioFresno el ViejoCantalapiedrael Pedroso de la ArmuñaPitieguaGornecelloMoriscosSalamanca Salamanca
Alamedilla
20 Valladolid
Campo Grande
Valladolid–UnibertsitateaCabezón de PisuergaCorcos–AguilarejoCubillas de Santa MartaDueñasVenta de BañosPalentziaMonzon de Camposel CarrionAmuscoPiñaFromistaOsornoEspinosa de VillagonzaloHerrera de PisuergaAlar del ReyMaveAguilar de CampooQuintanilla de las TorresMataporqueraReinosaBarcena de Pie de Conchalos Corrales de BuelnaTorrelavegaRenedoMaliañoValdecilla Santander
21 Valladolid
Campo Grande
Valladolid–UnibertsitateaCabezón de PisuergaCorcos–AguilarejoCubillas de Santa MartaDueñasVenta de BañosPalentziaMagazQuintana del PuenteVillaquiranBurgos–Rosa ManzanoBriviescaPankorboMiranda EbroManzanosArgantzonLangraiz Gasteiz

Erreferentziak

aldatu
  1. Javier Rodríguez Lázaro Los primeros ferrocarriles. Madrid: Ediciones Akal. (2000, p. 48.)
  2. a b c El Norte de Castilla, 1895ko martxoaren 16

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu