Wikipedia

Osasuna futbol taldearen historia

Osasuna futbol klubaren ibilbide historikoa azaltzen du artikulu honek.

Historia aldatu

Osasuna futbol kluba Iruñean sortu zen, Gazteluko plazan zegoen Cafe Kutz zaharrean, 1920ko urriaren 24an, Sportiva eta New Club taldeak batzean. Nolanahi ere, gerora egindako ikerketa biografikoek data hori zalantzan jarri dute, eta urte bereko urriko lehen asteetara aurreratu.

Hasierako urteak aldatu

 
1924ko taldea Donibane futbol zelaian.
 
1935-36 denboraldiko taldea.

Taldeek bat egin eta 15 urte geroago, 1935-36ko denboraldian, Osasunak Espainiako Futbol Ligako Lehen Mailan jokatu zuen lehen aldiz[1]. Honakoa izan zen estreinako hamaikako hori: Bergara, Arana, Ruiz, Iturralde, Irastorza, Ilundain, Zarraonandia, Insausti, Catachu eta Bienzobas anaiak. Sasoi amaieran, ordea, 12 taldetik, azken postuan geratu zen Osasuna. Donibane auzoko Donibane futbol zelaian jokatutako 11 partidetatik zazpi irabazi ahal izan zituzten (Sasoi horretako Betisi sartutako 6-0ekoa da oraindik ere nafarrek Lehen Mailan lortutako gol sortarik handiena), baina etxeko beste lau partidez gain, etxetik kanpo jokatutako 11ak ere galdu zituzten Emilio Urdirozek zuzentzen zuen taldeak. Bilboko Athleticek irabazi zuen txapelketa horretan, azken postuan amaitu ziren Iruñekoak, Atletico Madrilekin batera maila galduta. Sasoi horretan ere, Julian Bergara aurrelariak oraindik ere gainditzeke dagoen marka ezarri zuen, hogeita bi partidatan hogei gol sartu baitzituen.

Espainiako Gerra Zibila zela kausa, hiru urteko etena izan zen. Oviedok hirugarren postuan amaitu zuen gerra aurretik jokatutako azken denboraldia, baina haien futbol zelaia bonbardaketen ondorioz erabat txikituta geratu zenez, Asturiaskoek uko egin zioten jokatzeari, eta 1935-36ko denboraldiko azken bi sailkatuak ziren toki hura hartzeko hautagaiak. Atletico Madrilek (Atletico Aviacion izenarekin) eta Osasunak, beraz, jokatu zuten partida horretan (1939ko azaroaren 26an), 3-1 atera zen garaile Madrilgo taldea. Gainera, gerra osteko lehen bi txapelketak irabazi zituen. Osasunak, ordea, urte luzeak igaroko zituen Lehen Mailara itzuli ezinda.

1940-1970 aldatu

1953-54ko denboraldia izan zen bueltarena. Tomas Arnanzek zuzentzen zuen taldeak lehendabiziko sasoian galdu zuen maila, ordea. Bi urtez Bigarren Mailan aritu ondoren, Baltasar Albenizen agindupean, Lehen Mailara itzuli ziren nafarrak. Sabino Andonegi aurrelari mutrikuarraren urterik gozoenak ziren. Oraindik ere inork ez du hautsi 1953 eta 1963 bitartean Osasunak Lehen Mailan egindako zazpi denboraldietan mutrikuarrak ezarritako gol marka: Osasunarekin 57 gol Lehen Mailan.

Andonegi, aldiz, ez zen hamarkada hartan nabarmendu beharreko jokalari gorritxo bakarra izan: Albistegi, Marañon, Glaria anaiak, Egaña, Esparza, Rekalde, Marañon, Eizagirre edo Zoko ere gogoan dituzte osasunzale zaharrek. 1956tik 1959ra, seigarren, bosgarren eta zortzigarren postuetan sailkatu ziren 16 taldek osatutako Lehen Maila horretan. 1959-60koan, ostera, jaitsi ziren. 1961-62koan bueltan zeuden, eta, larri ibili arren, mailari eutsi ahal izan zioten. 1962-63koan, ordea, denbora luze baterako esan zioten agur gorritxoek Espainiako futbolaren lehiaketa nagusiari.

Donibane auzoko futbol zelaia saldu eta Sadarrerako bidea hartu zuen klubak 1967an. Garai latzak ziren zalearentzat. Lehen Mailan gozatutako garaiak urrun zeuden jada, eta Bigarren Mailaz gain, Hirugarren Maila ere dastatu behar izan zuten nafarrek.

Fermin Ezkurraren garaia aldatu

Fermin Ezkurra 1971-72ko denboraldian iritsi zen klubeko presidentetzara. Taldea Hirugarren Mailatik Lehen Mailara zortzi urtetan igo zuen. Orotara, 22 denboraldi ibili zen Ezkurra Osasunako presidente.

1980-81eko denboraldian Lehen Mailan zen Osasuna berriz, aurreko urteko azken jardunaldian Murtzian lortutako garaipenari esker. Bikuña, Etxeberria, Martin, Irigibel (bi aldiz Bigarren Mailako golegilerik onena izandakoa), Esparza, Castañeda (Osasunarekin Lehen Mailan partida gehien jokatu duena: 350 partida 1980 eta 1991 urte bitartean), Dioni, Basauri, Lumbreras, Ripodas, Sola eta gainerakoen garaiak ziren. Lehendabiziko hiru denboraldietan sailkapenaren erdialdean geratu zen Osasuna, Pepe Alzate entrenatzailearekin.

Ivan Brzic jugoslaviarraren aginduetara jaistetik gertu izan ziren laugarren sasoian, baina 1984-85 denboraldia, seigarren postuan amaitu zuen taldeak, eta, historian lehendabiziko aldiz, Europan aritzeko aukera izan zuten. Hurrengo denboraldian, aldiz, Brzici gauzak okertu zitzaizkion, eta Pedro Mari Zabalzaren txanda iritsi zen 1986ko azaroaren 2an. 1993ko abenduaren 19a arte jarraitu zuen bere jardunean, zortzi denboraldiz jarraian.

Taldea Lehen Mailan finkatuta zegoen, eta Taxoareko harrobiak bere etekinak ematen jarraitzen zuen: Bustingorri, Ziganda, Goikoetxea, Larrainzar anaiak, Roberto, Ibañez... Atzerritarrak ere iritsi ziren: Agirre, Robinson, Sammy Lee, Urban, Kosecki eta abar. Osasuna hazten joan zen. 1987-88ko denboraldia bosgarren postuan amaitu zuen. Reala bigarrena izan zen, eta Athletic, laugarren. Biak UEFArako sailkatu ziren, baina, Osasuna, 1984-85koan baino emaitza hobea lortu arren, ez.

1990-91ko denboraldian, ordea, sasoi amaieran laugarren postuan utzi zuen taldea Pedro Mari Zabalzak. Orduan, UEFAn berriro ikusi ahal izan zuten zaleek. Gogoragarria da, aldi berean, sasoi horretan Santiago Bernabeu zelaian Real Madrilen kontra lortutako 0-4koa. Jan Urban poloniarrak hiru gol sartu zituen norgehiagoko horretan (laugarrena Iñigo Larrainzarrek), eta, 13 golekin, Ligako golegilerik onenen artean bukatu zuen txapelketa.

Bozkarioak ez zuen luze iraungo. 1993-94ko denboraldian, azken postuan amaitu zuen Liga Osasunak. Fermin Ezkurrak berak dimititu zuen, taldearen norabidea zuzendu ezinean. Pedro Mari Zabalzaren azken urtea ere bazen, Enrique Martinek bere lekuan eserita.

Azken urteak aldatu

 
Real Madrilen aurkako partida 2010an.

Zazpi denboraldi eman zituen Osasunak Bigarren Mailan, eta tartean, komeni baino entrenatzaile zein presidente asko iragan ziren. 1996-97 denboraldian Bigarren B Mailara jaisteko zorian egon zen, baina azken bost jardunaldieetan Enrique Martinen taldeak lortutako lau garaipenei esker mailari eutsi ahal izan zion.

1999-2000 denboraldian Javier Miranda presidenteak Migel Anjel Lotina entrenatzaile meñakarra ekarri zuen. Huelvako Recreativoren aurkako partida ahantziezinean, Pablo Orbaizek eta Miroslaw Treciak poloniarrak sartutako golei esker Lehen Mailara igo zen taldea. Mailari eusteko ardura ere meñakarraren esku geratu zen. Kostata, baina azken jardunaldian Anoeta estadioan partida polemikoa irabazi ostean (donostiarrei behar bezain gogotsu aritu ez izana leporatu zieten), lortu zuen. Ivan Rosado huelvarrak 14 gol egin zituen sasoi hartan, aro modernoan Osasunarekin Lehen Mailan inork lortutako markarik onena.

Miranda-Lotina bikotearen agurreko denboraldia izan zen 2001-02koa. Patxi Izko presidente berriak Javier Aguirre jokalari ohia entrenatzaile izendatu zuen. Taldea lehen mailan finkatuta, emaitzarik hoberenak lortu zituzten: 2005ean Espainiako Kopa finalerako sailkatu zen taldea. Betisen aurka galdu arren, hirugarren aldiz UEFArako txartela eskuratu zuten gorritxoek.

Balentria hura errepikatzeak zaila zirudien, baina hurrengo denboraldia are oparoagoa izan zen. Lehen Mailako liderra hiru jardunalditan eta ia Liga osoa Champions League-ko postuetan aritu zen taldea. Azken jardunaldian, Valentziari irabazita, laugarren postuan sailkatu ziren, eta Europako klub hoberen artean jokatzeko aukera eskuratu zuten. Kanporaketan aurrera egin ez arren, UEFA txapelketan historiako emaitzarik onenak lortu dituzte, finalerdietara sailkatu baitira.

Handik aurrera estuago ibili zen, sarritan azkenengo jardunaldian salbatu baizen. 2011-12 denboraldian ordea UEFAko postuetara iristeko zorian izan zen baina puntu bakarrarengatik 7. postuarekin konformatu behar izan zuen. Hurrengo urtean larriago ibili zen, baina azken aurreko partidan salbazioa lortu ondoren 16. postuan bukatu zuen.

2014ko maiatzaren 18an Osasuna futbol taldeak Sadar estadioan Betisi 2-1 irabazi arren, ezin izan zion lehen mailari eutsi; ondorioz bigarren mailara jaitsi zen.[2] Gainera, gorritxoentzako zoritxarreko egun hartan, hegoaldeko harmailetako hesiak erori eta gutxienez 68 lagun zauritu ziren.[3]

2014ko azaroan Nafarroako Parlamentuak Osasunak Nafarroako ogasunarekin zeukan 53 milioiko zorra ondarearekin ordaintzea onartu zuen.[4] Europako Batzordeak erabaki honen legezkotasunari buruz galdetu zuen.[5]. 2014ko abenduan Luis Sabalza Osasunako presidentea bilakatu zen.[6]. Denboraldi gogorraren ondoren Sabadellen azken partidan luzapenean sarturiko golari esker bigarren mailan mantentzea lortu zuen.

Lehen mailara itzulera aldatu

2015-16 denboraldia lidergoan hasi zuen baina ligaren erdialdean txakalaldia izan zuen eta azken partidan Oviedon 0-5 irabazita 6. postua lortu zuenez igoera play-offak jokatu zituen. Nastic eta Girona kanporatu ondoren Lehen mailara itzuli zen. Denboraldia ez zuen ordea ondo hasi eta 11. jardunaldian Enrique Martín Monreal entrenatzailea kanporatu behar izan zuen. Ondoren Joaquín Caparros eta Petar Vasiljevićek hartu zuten taldearen ardura baina denboraldi guztia azken postuan egin ondoren 19. amaitu eta maila galdu zuen.

2019an itzuli zen lehen mailara eta 10. postua eskuratu zuen. 2020-21ean 11.a izan zen.

Urtez urteko ibilbidea aldatu

Urtea Maila Postua Errege Kopa Beste Txapelketak Oharrak
1920-28 ez zen sailkatu Donibane estadioa inauguratu zen
(1921eko maiatzaren 21a)
1928-29 Hirugarren maila 7.a 1/8 Nafarroako Txap: 1.a
1929-30 ez
1930-31 Hirugarren maila 3.a ez zen sailkatu
1931-32 Hirugarren maila 1.a 1/16
1932-33 Bigarren maila 8.a 1/8
1933-34 Bigarren maila 5.a 1/8
1934-35 Bigarren maila 1.a 1/2
1935-36 Lehen maila 12.a (jeitsi) 1/2
1936-37 Gerra Zibila
1937-38 Gerra Zibila
1938-39 Gerra Zibila 1/8 Nafarroako Txap: 1.a
1939-40 Bigarren maila 2.a 1/8 Gipuzkoa-Aragoe txap: 2.a
1940-41 Bigarren maila 5.a 1/32
1941-42 Bigarren maila 6.a 1/16
1942-43 Bigarren maila 4.a 1/16
1943-44 Bigarren maila 13.a (jeitsi) 1/16
1944-45 Hirugarren maila 2.a
1945-46 Hirugarren maila 5.a
1946-47 Hirugarren maila 2.a
1947-48 Hirugarren maila 1.a 1/32
1948-49 Hirugarren maila 1.a (igo) 1/32
1949-50 Bigarren maila 7.a 1/32
1950-51 Bigarren maila 7.a
1951-52 Bigarren maila 6.a
1952-53 Bigarren maila 1.a (igo)
1953-54 Lehen maila 13.a (jeitsi)
1954-55 Bigarren maila 9.a
1955-56 Bigarren maila 1.a (igo) 1/4
1956-57 Lehen maila 6.a 1/8
1957-58 Lehen maila 5.a 1/8
1958-59 Lehen maila 8.a 1/8
1959-60 Lehen maila 15.a (jeitsi) 1/16
1960-61 Bigarren maila 1.a (igo) 1/16
1961-62 Lehen maila 12.a 1/16
1962-63 Lehen maila 15.a (jeitsi) 1/16
1963-64 Bigarren maila 5.a 1/32
1964-65 Bigarren maila 10.a 1/8 Osasuna Promesas bigarren taldea[7]
1965-66 Bigarren maila 9.a 1/16
1966-67 Bigarren maila 4.a 1/16
1967-68 Bigarren maila 15.a (jeitsi) 1/32 Sadar zelaiaren inaugurazioa
(1967ko irailaren 2an)
1968-69 Hirugarren maila 1.a (igo)
1969-70 Bigarren maila 15.a (jeitsi) 1/16
1970-71 Hirugarren maila 4.a 1/16
1971-72 Hirugarren maila 1.a (igo)
1972-73 Bigarren maila 15.a
1973-74 Bigarren maila 17.a (jeitsi)
1974-75 Hirugarren maila 1.a (igo)
1975-76 Bigarren maila 19.a (jeitsi) 1/16
1976-77 Hirugarren maila 1.a (igo)
1977-78 Bigarren maila 10.a 1/32
1978-79 Bigarren maila 13.a 1/4
1979-80 Bigarren maila 1.a (igo) 1/8
1980-81 Lehen maila 11.a
1981-82 Lehen maila 11.a 1/32
1982-83 Lehen maila 14.a 1/8
1983-84 Lehen maila 15.a 1/4
1984-85 Lehen maila 6.a 1/32
1985-86 Lehen maila 14.a 1/16 1/16 (UEFA Kopa)[8]
1986-87 Lehen maila 16.a 1/4
1987-88 Lehen maila 5.a 1/2
1988-89 Lehen maila 10.a 1/8
1989-90 Lehen maila 8.a 1/32
1990-91 Lehen maila 4.a 1/32
1991-92 Lehen maila 15.a 1/8 1/8 (UEFA Kopa)
1992-93 Lehen maila 10.a 1/16
1993-94 Lehen maila 20.a (jeitsi) 1/16
1994-95 Bigarren maila 7.a 1/32
1995-96 Bigarren maila 10.a 1/32
1996-97 Bigarren maila 16.a 1/16
1997-98 Bigarren maila 15.a 1/8
1998-99 Bigarren maila 13.a 1/16
1999-00 Bigarren maila 1.a 1/4
2000-01 Lehen maila 15.a 1/16
2001-02 Lehen maila 17.a 1/16
2002-03 Lehen maila 11.a 1/2 1.000 gola Ligan (John Aloisi)
2003-04 Lehen maila 13.a 1/8
2004-05 Lehen maila 15.a 2.a Kopa finala: Real Betis 2-1 Osasuna[9]
2005-06 Lehen maila 4.a 1/8 1/32 (UEFA Kopa)
2006-07 Lehen maila 4.a 1/8 1/2 (UEFA Kopa)[10]
2007-08 Lehen maila 17.a 1/16
2008-09 Lehen maila 15.a 1/8
2009-10 Lehen maila 12.a 1/4
2010-11 Lehen maila 9.a 1/16
2011-12 Lehen maila 7.a 1/8
2012-13 Lehen maila 16.a 1/8
2013-14 Lehen maila 18.a (jeitsi) 1/8
2014-15 Bigarren maila 18.a 2. itzulia
2015-16 Bigarren maila 6.a (igo)[11] 1/16
2016-17 Lehen maila 19.a (jeitsi) 1/8
2017-18 Bigarren maila 8.a 3. itzulia
2018-19 Bigarren maila 1.a (igo)[12] 2. itzulia
2019-20 Lehen maila 10.a 1/8 EH Txapela, 2.a[13]
2020-21 Lehen maila 11.a 1/8 EH Txapela, 1.a[14] 100. urteurrena.
2021-22 Lehen maila 10.a 1/16
2022-23 Lehen maila 7.a 2.a EH Txapela, 1.a[15] Kopa finala: Real Madril 2-1 Osasuna[16]
2023-24 Lehen maila 1/8 Esp. Superkopa, 1/2
Conference League (play-off)

Errege Kopako finalak aldatu

2005eko finala aldatu

2005eko ekainaren 11
 Real Betis 2 – 1 Osasuna Vicente Calderón, Madril
Ikusleak: 55.000
Epailea: Alfonso Pérez Burrull
  76' Ricardo Oliveira
  115' Dani 		  84' John Aloisi

2023ko finala aldatu

2023ko maiatzaren 6a
 Real Madril 2 – 1 Osasuna La Cartuja, Sevilla
Ikusleak: 55,579
Epailea: José María Sánchez Martínez
  2' Rodrygo Goes
  70' Rodrygo Goes 		  58' Lucas Torró

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Historia C.A. Osasuna. (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  2. ↑ Osasuna Bigarren Mailara jaitsi da. 2014ko maiatzaren 18a. Eitb.com
  3. ↑ 68 lagun zauritu dira Sadarren, harmaila erorita. 2014ko maiatzaren 18a. Eitb.com
  4. ↑ Osasunaren zorraren berregituraketa onartu du Nafarroako Parlamentuak eitb.eus 2014-11-27
  5. ↑ Bruselas investiga el rescate fiscal de Osasuna elpais.es 2014-12-16 (Gaztelaniaz)
  6. ↑ Luis Sabalza, Osasunako presidente berria eitb.eus 2014-12-09
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Osasuna B, Club Atlético Osasuna B. (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Osasuna KAren partehartzeak europar lehiaketetan. (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) SER, Ivan Castello, Cadena. (2005-06-11). «El Betis se adjudica la Copa del Rey tras ganar a Osasuna (2-1)» Cadena SER (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) uefa.com. UEFA Europa League 2006/07 - Historia - Sevilla-Osasuna – UEFA.com. (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  11. ↑ EiTB. Osasuna, Lehen Mailara!. (Noiz kontsultatua: 2017-10-07).
  12. ↑ Berria. «Osasuna, Bigarren Mailako txapeldun» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-09-06).
  13. ↑ Lasa, Iñigo. «Realak jantzi du txapela» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-09-06).
  14. ↑ «Osasunak irabazi du Euskal Herria Txapela, Reala mendean hartuta» EITB 2021-08-06 (Noiz kontsultatua: 2023-08-11).
  15. ↑ Telleria, Beñat Mujika. (2023-08-11). «Osasunak bigarrenez irabazi du Euskal Herria Txapela» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-08-11).
  16. ↑ Gascon, Ainara Arratibel. (2023-06-11). «Hirugarrenean beharko du» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-06-11).

Kanpo estekak aldatu


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Osasuna_futbol_taldearen_historia&oldid=9553564"(e)tik eskuratuta