Wikipedia

Meñaka

Meñaka Bizkaiko iparraldeko udalerri bat da, barrualdekoa, Mungialdekoa, Uribe eskualdekoa.

Meñaka
 Bizkaia, Euskal Herria
Meñakako udaletxea
Meñakako bandera

Meñakako armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaBizkaia
EskualdeaMungialdea
Izen ofiziala Meñaka
AlkateaAitor Ugarte Torre (Bildu)
Posta kodea48120
INE kodea48064
Herritarrameñakar
Kokapena
Koordenatuak43°21′53″N 2°48′06″W / 43.364722222222°N 2.8016666666667°W / 43.364722222222; -2.8016666666667
Map
Azalera12,70 km²
Garaiera300 metro
Demografia
Biztanleria767 (2024)
4 (2023)
alt_left 365 (%47,6) (%51,6) 396 alt_right
Dentsitatea0,6 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		% 39,25
Zahartze tasa[1]% 18,29
Ugalkortasun tasa[1]‰ 48,78
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 83,87 (2011)
Genero desoreka[1]% 3,69 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 6,21 (2013)
Euskara
Euskaldunak [2]% 79.78 + % 9.13 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]%  (2021)
Etxeko erabilera [4]% 61.1 (2021)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.menaka.eu

Herri bizkaitar benetakoa da, mendikoa eta baserrikoa, auzo sakabanatu eta autonomoak dituena, lur aberats eta emankorduna. Jendea aspaldiko garaietatik bizi da bertan, inguruan aurkitu diren aztarna arkeologiko ugariek erakusten duten bezala.

745 biztanle zituen 2023-ko Urtarrilean.[5]

Geografia

aldatu

Inguru naturala eta kokapena

aldatu
 

Meñaka Sollube mendiaren (686 m) magalean hedatzen diren lau auzoz osatuta dago; nahiz eta gainazal lauak ere baditu, eta horrek nekazaritza garapena bultzatu du.

Herrira heltzeko Mungiako Larrauri auzoan (BI-631 errepidea) hasten den BI-4105 errepidea hartu behar da.

Auzoak

aldatu

Udalerri mugakideak

aldatu

Demografia

aldatu
Meñakako biztanleria

Politika

aldatu

2019ko maiatzaren 26ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz, Bilduko Aitor Ugarte hautatu zuten alkate. Ugartek Bilduren sostengua jaso zuen, hauteskundeetan boza gehien izan zituen hautagaitza. Euzko Alderdi Jeltzaleak 2 zinegotzi lortu zituen eta Alderdi Popularrak batere ez.

Meñakako udalbatza

Alderdia

2019ko maiatzaren 26

Zinegotziak Boto kopurua
Bildu
5 / 7
340 (% 67,06)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
2 / 7
159 (% 31,36)
Alderdi Popularra (PP)
0 / 7
2 (% 1,58)

Kultura

aldatu
Meñakako Balentina Elortegi[6] (Ahotsak[7] proiekturako).

Euskara

aldatu

Meñakan[8] Mungialdeko euskara[9] hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera bat. Meñakaren azentu-sistema Bizkaiko iparraldeko azentu-barietateen eremuan kokatzen da.

Iñaki Gamindek artikulu[10] bat idatzi du honi buruz Fontes linguae vasconum-en aldizkarian. Meñakako euskararen azentual sistemaren ezaugarri nagusiak aztertzen ditue hitz elkartuei dagokienez. Lan honetan morfema azentudunen eta azentugabeen arteko desberdintasun nagusiak aurkezten dira. Bi irizpide horiei jarraiki, eratorpenaren atzizkiak banatu dira, erroaren azentua aldatzen ez dutenak, azentua izan ala ez, eta azentua ezeztatzen dutenak. Ataletako batean konposatuen azentuazioa aztertzen da. Konposatu hauek beti azentuatuak izaten dira eta kasu gehienetan azentua arau finko baten bidez esleitzen da.

Jaiak

aldatu
  • Aste Santutik 9. igandea: Trinidade jaiak (Meñakabarrena auzoan)
  • Abuztuaren 10a: San Lorenzo
  • Abuztuaren 16a: San Roque

Liburua

aldatu

Nire umetako Meñaka, Luis Baraiazarrak idatzia.

Liburuaren oinarria Meñaka da, 1940tik 1951ra bitartean. Bertako bizimoduaren testigantza gogora ekarri nahi izan du Baraiazarrak. Horretarako, 36ko gerrearen ostean baserri giroko herritxuan izandako pasarteak kontatzen ditu. Etxeko giroa, baserriko zereginak, ofizioak, eskolako kontuak, umeen jokoak, jaiak... Horreek eta beste gai asko jorratzen ditu.

Liburu honek Urrezko Luma irabazi zuen Bilboko XXXVI Liburu Azokan.[11]

Ondasun nabarmenak

aldatu

Eusko Jaurlaritzaren izendapena dutenak

aldatu
  • Ametzagaerrota
  • Arriaga baserria
  • Infernuerrekako asentamendua
  • Mesterikako San Lorenzo ( San Lontzo edo Santilland) nekropolia.
  • Meñakabarrena burdinola.
  • Meñakabarrenako Andra Maria baseliza.
  • Meñakako Andra Maria eliza

Beste batzuk

aldatu
  • Mesterikako burua edo dama
  • Mesterikako San Lorenzo - San Lontzo edo Santillandi[12].
  • XVI. eta XIX. mendeen artean estilo ezberdinetan eraikitako baserri multzoa.
  • Goikoabadena eta Bekoabadena apaizetxeak.
  • Emeraldoko Santa Helena – Santela.
  • Otuna jauregia.

Meñakar ospetsuak

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Euskararen Adierazle Sistema. Euskara-gaitasuna adinaren eta sexuaren arabera. EAE (eskualdeka/udalerrika). Eusko Jaurlaritza.
  3. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  5. ↑ «Datos Estadísticos de Meñaka» www.eustat.eus (kontsulta data: 2023-11-10).
  6. ↑ «Elortegi Batiz, Balentina - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2018-12-12).
  7. ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» ahotsak.eus (kontsulta data: 2018-12-12).
  8. ↑ «Meñaka - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2018-11-12).
  9. ↑ «Mungialdekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2018-11-12).
  10. ↑ Gaminde, Iñaki. (2001-04-30). «Meñakako berba konposatuen azentuaz» Fontes Linguae Vasconum (86): 33–47.  doi:10.35462/flv86.3. ISSN 2530-5832. (kontsulta data: 2023-11-10).
  11. ↑ «noticias - hiru» www.hiru.eus (kontsulta data: 2023-11-10).
  12. ↑ «Mesterikako San Lorenzo nekropolia. Ondarea. Euskal Ondare Kulturalaren Informazio Sistemaren hasiera orria» www.euskadi.eus (kontsulta data: 2023-06-07).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Meñaka&oldid=9941893"(e)tik eskuratuta