[[Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan]] [[Grammy Award for Best New Artist(en) ]] (1965) [[Grammy Award for Best Pop Vocal Album(en) ]] (1968ko otsailaren 29a) : Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band [[Grammy Award for Album of the Year(en) ]] (1968ko otsailaren 29a) : Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band Rock and Roll Hall of Fame (1986) [[Grammy Trustees Award(en) ]] (1988) [[Grammy Award for Best Music Video(en) ]] (1996) [[Karrera artistikoari Grammy saria]] (2014)
Lennon-MacCartney bikote abestigileak gidatuta, The Beatlesek ospea Liverpool eta Hamburgeko klubetan joz lortu zuen 1960tik aurrera, Stuart Sutcliffe baxu-jotzaileak parte hartzen zuen garaian. Lennon, McCartney eta Harrisonek osatu zuten muineko hirukotea 1958tik aurrera, bateria-jotzaile ezberdinekin, tartean Pete Best, ahalik eta 1962an Starri taldera gehitzeko eskatu zioten arte. Brian Epsteinmanagerrarekin talde profesional bilakatu ziren, eta George Martin produktoreak euren diskoak ondu zituen, Liverpooletik haratago fama eskuratuz euren lehen hit handiarekin, "Love Me Do", 1962aren amaieran. Euren famaren hazkuntzarekin oihartzun ozena eta fanen talde handia eskuratu zuten, "Beatlemania" izenekoa. "The Fab Four" izengoitia jaso zuten, eta Epstein eta Martini informalki "Bosgarren Beatle" izena eman zitzaien.
Rubber Soul eta Revolver diskoen artean, taldeak zuzenekoetatik alde egitea erabaki zuen. Nekea sentitu zuten batetik, eta bestetik zuzeneko eta singleen talde bat izatetik, album kontzeptualago edo behintzat musikalki osoago eta lotuagoak egiteko premia sentitu zuten. Revolver irten zenean egin zuten azken bira, Estatu Batuetan hain zuzen, Orduan esan zuen John Lennonek bere esaldi ospetsuetako bat: "Jesukristo baino ospetsuago gara Beatles".[2] Beste birarik ez zen izan harrezkero.
1969ko urtarrilean, mundu famaren gorenean, telebistako berezi bat eta album bat aldi berean grabatzeko elkartu ziren taldekideak. Topaketa eta elkarlanaren emaitzak izan ziren, batetik 1969ko urtarrilaren 30eko teilatu gaineko kontzertua, eta bestetik 1970an kaleratu ziren Let It Be diskoa eta filma. Baina aldi berean, elkarrekin lan kreatiboan aritu zireneko azken sasoia izan zen 1969ko urtarrileko hura.
2021ean The Beatles: Get Back izeneko dokumental luzea (ia 8 ordu lau ataletan) kaleratu zen, Peter Jacksonek zuzendua eta 1969ko 60 ordu film eta 150 ordu audio arakatu ondoren egina. Dokumentalak agerian ezartzen du taldean bazeudela tentsioak, bakoitzak bere familia bizitzari garrantzi berezia ematen ziola (bereziki lider gisa argi agertzen diren John Lennon eta Paul McCartneyren kasuan), baina baita taldea sormen fase oso batean zegoela ere: harrigarria egiten da nola McCartneyk Get Back kantuaren lehen urratsak asmatzen dituen, eta taldekideek nola osatzen duten abestia elkarrekin saio pare batean.[3]
Era berean dokumentalak ez du ematen gako argirik hura azken sorkuntza-saioa zergatik izan zen azaltzeko. Teilatu gaineko kontzertua egin zutenean, hura azkena izango zenik ez du susmatzen musikarietako edo bere taldeko inork.[4]
Skiffle, beat eta 1950eko hamarkadakorock and rollean oinarrituz, taldea funtsezkoa izan zen pop musikaren eboluzioan, eta 1960ko hamarkadakokontrakulturan musika estilo horren eboluzio artistikoan. Askotan elementu klasikoak sartu zituzten euren musikan, pop musika zaharragoak edo grabatzeko teknika ez ohikoak modu berritzailean, eta beranduago hainbat musika estilorekin esperimentatu zuten, tartean pop baladak, indiar musika, psikodelia eta hard rocka. Iturri kultural ezberdinetatik eraginak jaso ahala, euren musikaren sofistikazio lirikoa handitzen joan zen, eta garaiko mugimendu soziokulturalei gorpuzkera eman ziotela esaten zen.
Eraldaketa inportante bat Sgt. Pepper diskoarekin egin zuten. Album kontzeptualen aurrekari gisa hartzen dute musikologoek, musika popularraren garapena ekarri zuena, hala nola The Beatles taldearen heldutasun artistikoa. Rock progresiboa garatzen lagundu zuen lehenengo rock LPen artean aipatzen da halaber.
Sgt. Pepers diskoaz gain, EITBk taldearen 50. urteurrenean egindako selekzio batean, beste bi disko izendatu zituzten funtsezko haien diskografian, Please Please Me1963koa eta Revolver1966koa.[5]
Lehenak, taldearen lehen albumak, 14 kantu zeuzkan, Liverpool eta Hanburgoko klubetan urte luzez jotzen zuten errepertorioan ohikoak. Diskoaren muina John Lennonek eta Paul McCartneyk konposatutako zortzi abesti biltzen zituen, Rolling Stone aldizkariak gerora idatzi zuenez, "rock musika talde baten ideia asmatzea" izan zen sorkuntza lan hori, "beren gai propioak idatziz eta beren musika tresnak joz" funtziona zezakeen rock taldearen froga goiztiarra.[6] Grabaketa ekintza gisa ikusgarria izan zen, ze 14 kantuetatik 4 singleetakoak ziren (Please Please Me eta Love Me Do eta beren B aldeak) baina beste guztia funtsean egun bateko hiru grabaketa saiotan egitea lortu zuten.[7]
Revolverpsikodeliara eta soinu esperimentazio teknikora begirako bira oso bat izan zen. Iruzkingile batzuek taldearen aldi psikodelikoaren hasieratzat hartzen dutenez, abestiek LSD drogarekiko, ekialdeko filosofiarekiko eta abangoardiekiko interesa islatzen dute, eta, aldi berean, heriotza eta kezka materialen transzendentzia gaiak jorratzen dituzte, besteak beste. Estudioan, teknologia landu zuten, 1965eko Rubber Soul diskoko aurrerapenetan oinarrituta. Beren material berria kontzertuetan erreproduzitzeko asmorik gabe (erabakia baitzuten biretatik aldentzea), taldeak soinu esperimentuak sartu zituen diskoan: trakzio bikoitz automatikoa, alderantzizko zintak, gertuko audioak eta zuzeneko muntaia estandarretik kanpoko tresnak. Diskoaren kaleratu zen lehen single bikoitza ere estilo eta espiritu horren isla izan zen: "Eleanor Rigby"/"Yellow Submarine" kantuez osatu zen.
1960ko hamarkadan, munduan The Beatles-en fama zabaltzearekin batera, euskal inguru gazte eta musika-zaleetan ere igarri izan zen eragin hori. Espainian bezalatsu, ye-ye mugimendua esan zitzaion horri Hego Euskal Herrian, The Beatlesen lehen kantuetan errepikatzen zen lelo baten oihartzun gisa.[8]
Arantxa Gurmendi aktoreak musikari talde batekin Bihurriak taldea osatu zuen 1960ko hamarkadaren erdialdean, eta Beatles-en bertsioak egin zituzten euskaraz. Arantxa Gurmendik Zeruko Argian ere idatzi zuen taldeaz 1965ean:[9]
«
Lau gaztek sortu zuten oitura berri bat, iñork sinestu zitekean baño lenago, ludiari jira bira osoa eman dion tankera berri bat (...) John, George, Paul eta Ringo, lau gazte hauek Beatles izenarekin eta ordurarte ez ezagunak ziran ille luze eta jazkera arrigarri oiekin azaldu ziranean, berealaxe gazteak, gauz berriaren billa zabiltzan aiek, egarria kentzeko edari aukerakua arkitu zuten (...). Askok bestela uste arren, nik ez det uste iritxi diran lekura jazkera edo melena gaitik izan danik, dudarik gabe musikalari bezela onak dira. Erabiltzen dituzten abesti geienak beaiek sortutakoak dira eta oso lan onak lortu dituztelakoan nago.
»
Arantxa Gurmendi, Zeruko Argia, 1965
Mugimendu pop hau saiatu zen Ez Dok Amairuren taldera hurbiltzen, baina Gurmendik kontatu izan du ez zutela han toki egokirik aurkitu, gauza itsusiak ikusi zituztela eta: “Inguruko batzuei ez zieten jotzeko aukerarik ematen eta batzuen lana izan zen suplentea izatea. Garai hartan espazioa ez zen suplenteentzako, baizik eta denok lehen mailan egoteko, eta gero aukeratuko zuen jendeak”.[8] Hala ere, 1966ko otsailaren 23an Lehen Euskal Abesti Berrien Jaialdia burutu zen Donostiako Victoria Eugenian eta han izan ziren Mikel Laboa edo Lourdes Iriondo bezala, baita Bihurriak ere Beatles bertsioak egiten.[9]
2020ko udaberrian, Covid pandemiaren itxialdiaren garaian, Joxerra Garzia idazleak Let It Be kantuaren euskarazko bertsio bat idatzi zuen, Ez Etsi.[10]
1970an desegin ostean, lau kideek arrakasta izan zuten solista gisa. Lennon tiro batez hil zuten 1980ko azaroan, eta Harrison birikako minbiziaren ondorioz hil zen 2001eko azaroan. McCartneyk eta Starrek oraindik kontzertuak ematen dituzten.
Historian disko gehien saldu dituen musika-taldea da, gutxienez 800 milioi diska mundu osoan zehar. Ameriketako Estatu Batuetan ere diska gehien saldu dituen musika taldea da, 178 milioi unitate ziurtatuekin. 1988an Rock and Roll Hall of Fameean sartu zituzten, eta 1994tik 2015era bitarte euren lau kideak indibidualki ere sartu zituzten bertan. Britainiar salmenta-zerrendatan lehen-zenbaki gehien lortu dituen musika taldea da; 2017an egindako 100 abestien zerrendan 20 zituzten. Zazpi Grammy sari lortu dituzten, Oscar sari bat eta hamabost Ivor Novello sari. Time aldizkariak XX. mendeko 100 pertsonarik garrantzitsuenen zerrendan sartu zituen.
.jpg)
Datuak: Q1299
Multimedia: The Beatles
