Harry S. Truman

politikari estatubatuarra

Harry S. Truman (Lamar, Missouri, 1884ko maiatzaren 8a - Kansas City, Missouri, 1972ko abenduaren 26a) estatubatuar politikaria izan zen. Estatu Batuetako 33. lehendakaria izan zen 1945-1953 bitartean.

Harry S. Truman

33. Ameriketako Estatu Batuetako Presidentea

1945eko apirilaren 12a - 1953ko urtarrilaren 20a
Franklin Delano Roosevelt - Dwight David Eisenhower

34. Ameriketako Estatu Batuetako Presidenteordea

1945eko urtarrilaren 20a - 1945eko apirilaren 12a
Henry A. Wallace - Alben W. Barkley

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1945eko urtarrilaren 3a - 1945eko urtarrilaren 17a - Frank P. Briggs (en) Itzuli
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1940 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1943ko urtarrilaren 3a - 1945eko urtarrilaren 3a
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1940 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1941eko urtarrilaren 3a - 1943ko urtarrilaren 3a
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1940 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1939ko urtarrilaren 3a - 1941eko urtarrilaren 3a
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1934 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1937ko urtarrilaren 3a - 1939ko urtarrilaren 3a
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1934 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Ameriketako Estatu Batuetako senataria

1935eko urtarrilaren 3a - 1937ko urtarrilaren 3a
Roscoe C. Patterson (en) Itzuli
Barrutia: Missouri Class 1 senate seat (en) Itzuli
Hautetsia: 1934 United States Senate election in Missouri (en) Itzuli

Filipinetako Gobernadore Nagusia

Bizitza
JaiotzaLamar (Missouri)1884ko maiatzaren 8a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntzaingelesa
HeriotzaKansas City1972ko abenduaren 26a (88 urte)
Hobiratze lekuaHarry S. Truman Presidential Library and Museum (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: organo anitzeko disfuntzio-sindromea
pneumonia
Familia
AitaJohn Anderson Truman
AmaMartha Ellen Young Truman
Ezkontidea(k)Elizabeth Virginia Wallace Truman  (1919ko ekainaren 28a -  1972ko abenduaren 26a)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaUniversity of Missouri–Kansas City (en) Itzuli
William Chrisman High School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, epailea, enpresaburua, ofizierra eta eguneroko-idazlea
Lateralitateaezkerra
Altuera175 zentimetro
Lantokia(k)Washington
Jasotako sariak
KidetzaAmerican Legion (en) Itzuli
Framazoneria
Veterans of Foreign Wars (en) Itzuli
Zerbitzu militarra
Adar militarraAmeriketako Estatu Batuetako Armada
Graduakapitain
maior
koronel
Parte hartutako gatazkakLehen Mundu Gerra
Battle of Saint-Mihiel (en) Itzuli
Meuse-Argonne Offensive (en) Itzuli
Mendebaldeko Frontea Lehen Mundu Gerran
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaBaptismoa
Alderdi politikoa Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata

IMDB: nm0874288 Musicbrainz: 2e83d240-c6c6-4749-b706-f6ef695dfa70 Discogs: 808084 Find a Grave: 1043 Edit the value on Wikidata

Bizitza aldatu

Lehen Mundu Gerran kapitaina izan zen Estatu Batuek Europara bidalitako gudarostean. 1920ko hamarkada hasieran, Alderdi Demokratan sartu zen. 1934an, eta 1940an berriro, senatari hautatu zuten. 1944an Roosevelten lehendakariorde hautatu zuten eta, lehendakaria hil zenean, 1945eko apirilean, lehendakaritza eskuratu zuen.

Bigarren Mundu Gerra amaitu zuen, bonba atomikoak Japonian jaurtitzeko agindua eman zuenean (Hiroshima, 1945eko abuztuaren 6a; Nagasaki, 1945eko abuztuaren 9a). Barne-politikan, funtsean, Roosvelten New Deal politikari jarraitu nahi izan zion, baina Kongresuan nagusi ziren errepublikazaleak aurka izan zituen horretan. Kanpoaldean Sobietar Batasunarekiko tentsio gero eta handiagoak Gerra Hotza ekarri zuen. 1947an, Europako mendebaldeko herrialdeentzako laguntza ekonomikoa abiarazi zuen (Marshall plana).

1948an, lehendakari hautatu zuten berriro. 1949an, Trumanen ekimenez, Europa komunismoaren erasoetatik babestea helburu zuen NATO erakundea sortu zen. 1950ean, Ipar Korearen eta Hego Korearen arteko gatazka zela eta, gudarostea bidali zuen hara MacArthur jeneralaren agintaritzapean; hark, ordea, Txinan bonba atomikak jaurtitzea proposatu ziolarik, buruzagitzatik kendu zuen. Eisenhower izan zen hurrengo lehendakaria.

1949ko irekiera-hitzaldia aldatu

Wikitekan bada UEUren liburu batetik ateratako testu zatia: Harry_S. Truman-en inaugurazio hitzaldia
Liburu osoa: Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009
« Amerikar herriak nahi du, eta horren alde lan egiteko gerturik dago, mundu bat non

nazio eta herri guztiak aske izango diren beren burua jaurtzeko berek erabakitako eran, eta mundu guztiak lortuko duen bizimodu dezente eta gogarakoa. Horren guztiaren gainetik, gure herriak nahi du, eta horren alde lan egiteko gerturik dago, mundu guztirako bakea —bake bidezko eta iraunkorra—, berdinen artekoa, askatasunez lortutako benetako hitzarmenetan oinarritutakoa.

Asmo horiek guztiak lortzeko bidean, Estatu Batuek eta iritzi bereko beste nazio batzuek aurrez aurre eta aurka dute kontrako asmoak eta bizi-eredu erabat ezberdina dituen eraentza bat. Filosofia faltsu baten aldekoa da eraentza hori, askatasuna, segurtasuna eta aukera handiak eskaintzen dituen filosofia baten aldekoa. Filosofia horrek atzipeturik, herri askok beren askatasuna sakrifikatu dute minaren truke, irabazpide bakarra iruzurra eta atzipea, txirotasuna eta tirania direla ikasteko.

»

[1]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri


Erreferentziak aldatu

  1. Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011). Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 9788484383345..

Kanpo-estekak aldatu