Wikipedia

Buchi Emecheta

idazle feminista nigeriarra

Florentzia Onyebuchi "Buchi" Emecheta OIB (Lagos, Nigeria, 1944ko uztailaren 21a - Londres, Erresuma Batua, 2017ko urtarrilaren 25a) idazle nigeriarra izan zen, Erresuma Batuan bizi izan zena 1962tik aurrera eta 20 liburu baino gehiago idatzi zituena, horien artean, Second Class Citizen (1974), The Bride Price (1976), The Slave Girl (1977) eta The Joys of Motherhood (1979). Esklabutza, amatasuna, askatasuna eta emakumeen independentzia izan ziren berak gehien landutako gaiak.

Buchi Emecheta

Bizitza
JaiotzaLagos, 1944ko uztailaren 21a
Herrialdea Nigeria
Talde etnikoaIgboa
HeriotzaLondres eta Erresuma Batua, 2017ko urtarrilaren 25a (72 urte)
Heriotza modua: istripu zerebrobaskularra
Hezkuntza
HeziketaLondresko Unibertsitatea
(1970 -
Hizkuntzakingelesa
Nigerian Pidgin (en) Itzuli
Igboera
Jarduerak
Jarduerakidazlea, eleberrigilea, soziologoa, antzerkigilea, editorea eta haur literaturaren idazlea
Enplegatzailea(k)Londresko Unibertsitatea
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
IMDB: nm2844783 Edit the value on Wikidata

Biografia

aldatu

Emecheta 1944ko uztailaren 21ean jaio zen, Lagosen (Nigeria). Bere ama Alice (Okwuekwuhe) Emecheta eta bere aita Jeremy Nwabudinke igbo jatorrikoak ziren.[1][2][3][4] Aita trenbide-langilea eta diseinatzailea zuen. Garai hartako genero-arrakala zela eta, Buchi Emecheta gaztea, hasiera batean, etxean mantendu zuten, bere neba, bera baino gazteagoa zena, eskolara bidalia izan zen bitartean; baina, bere gurasoak, bere heziketaren onurez konbentzitu ondoren, bere haurtzaroa, nesken eskola misiolari batean pasa zuen. Bere aita Emechetak 9 urte zituenean hil zen. Urte bete beranduago, Emechetak beka oso bat jaso zuen Nesken Eskola Metodistara joateko, non 16 urte bete zituen arte egon zen. Orduan,1960an, Sylvester Onwordirekin ezkondu zen, 11 urte zituenetik hitz emanda zegoen ikasle batekin.[5][6]

Onwordi berehala joan zen Londresera unibertsitatera, eta Emechetak 1962an jarraitu zion bere lehen bi umeekin. 6 urtetan 5 haur izan zituen. Ezkontza zorigaiztokoa izan zen, eta batzuetan bortitza (hala dio Second Class Citizen liburu autobiografikoan).[7] Zuhurtzia mantentzeko, Emechetak bere denbora librean idatzi egiten zuen, hala ere, bere senarra bere idazkiez mesfidati mantendu zen eta bere lehen eskuizkribua erre egin zuen. The Bride Price, azkenean 1976an argitaratua, bere lehen liburua izango zen, baina berriz idatzi behar izan zuen suntsitua izan ondoren: "Bost urte igaro ziren bi bertsioen artean".[8][9] 22 urterekin, Emechetak senarra utzi zuen. Bere bost seme-alabak bakarrik aurrera ateratzeko lanean ari zen bitartean, 1972an Soziologia ikasketak amaitu zituen Londresko Unibertsitatean.[10] 1991n doktoretza lortu zuen unibertsitatean.[11]

Ibilbide profesionala

aldatu

Britainiar beltz bezala izan zituen bizipenei buruz idazten hasi zen New Statesmaneko zutabe erregular batean, eta pieza hauen bilduma 1972an argitaratutako bere lehen liburua bihurtu zen, In the Ditch. Eleberri erdi autobiografikoak Adah izeneko protagonista nagusiaren borrokak kontatzen ditu, bere bost umeei laguntzeko liburuzain gisa lan egiten duen bitartean urbanizazio batean bizitzera behartua dagoena. Bere bigarren eleberria, bi urte beranduago argitaratua, Second Class Citizen (Allison eta Busby, 1974), Emechetaren esperientzia propioetan oinarritu zen ere. Bi liburuak, azkenean, liburuki bakar batean argitaratu ziren Adah's Story izenburupean (Allison eta Busby, 1983).[12]

1965etik 1969ra, Emechetak liburutegi agente gisa lan egin zuen Londresko Museo britainiarrerako. 1969tik 1976ra, gazte langilea eta soziologoa izan zen Londres Barneko Hezkuntza Agintaritzarako, eta 1976tik 1978ra, gizarte langilea izan zen Camdenen, Londres iparraldean.[13]

Egile gisa izandako arrakasta zela eta, Emecheta irakasle bisitari eta irakurle gisa ibili zen. Hainbat unibertsitate amerikar bisitatu zituen, besteak beste Pennsylvaniako Estatu Unibertsitatea, Rutgers Unibertsitatea, Kaliforniako Unibertsitatea, Los Angeles, eta Illinoisko Unibertsitatea Urbana-Champaignen.[14] 1980tik 1981era, irakasle elkartu seniorra eta ingeleseko bisitaria izan zen Nigeriako Calabar Unibertsitatean. 1982tik 1983ra Emechetak, bere seme Sylvesterrekin batera, Ogwugwu Afor argitaletxea zuzendu zuen, bere lana zigilu horren pean argitaratuz. Emechetak Britainia Handiko Arteen Kontseiluaren beka bat jaso zuen 1982-83an, eta Granta′s "nobelagile gazte britainiar onenetakoa" izan zen 1983an. 1982an Yaleko Unibertsitatean eta Londresko Unibertsitatean eman zituen eskolak. 1986an Londresko Unibertsitateko kide bihurtu zen.[15]

Urteetan zehar, kultura- eta literatura-erakunde askorekin lan egin zuen, besteak beste, Afrika erdialdearekin, Londresekin, eta Afrikako idazketarako Caine sariarekin, Aholku Kontseiluko kide gisa.[16]

Buchi Emechetak garuneko isuria izan zuen 2010ean, eta Londresen hil zen 2017ko urtarrilaren 25ean, 72 urte zituela.[10][17][18]

Lanak

aldatu

Esklabutza, amatasuna, askatasuna eta hezkuntzaren bidez emakumeen independentziari buruz egindako saiakerek kritikoen aintzatespena lortu zuten. Emechetak honela deskribatu zituen bere istorioak: "Munduko historiak, non emakumeek pobreziaren eta zapalkuntzaren arazo unibertsalei aurre egiten dieten, eta zenbat eta gehiago luzatu, beren jatorria bereizi gabe, orduan eta berdinagoak dira arazoak". "1948tik aurrera Britainia Handian bizi den lehen emakume eleberrigile beltz arrakastatsutzat" jo dute. Haurtzarorako kontakizunak eta bere autobiografia ere idatzi zituen.[19]

Eleberriak

aldatu
  • In the Ditch (1972)
  • Second Class Citizen (1974)
  • The Bride Price (1976)
  • The Slave Girl (1977); 1978ko Jock Campbell Sariaren irabazlea.
  • The Joys of Motherhood (1979)
  • The moonlight bride (1981)
  • Our own freedom (Maggie Murrayen ilustrazioak) (1981)[20]
  • Destination Biafra (1982)
  • Naira Power (1982)
  • Adah's Story [In the Ditch/Second-Class Citizen] (London: Allison & Busby, 1983).
  • The Rape of Shavi (1983)
  • Double yoke (1982)
  • A Kind of Marriage (Londres: Macmillan, 1986).
  • Gwendolen (1989) AEBetan La Familia izenarekin argitaratua.[21]
  • Kehinde (1994)
  • The New Tribe (2000)

Autobiografia

aldatu
  • Head above water (1984)

Haurtzaroa / Gaztaroa

aldatu
  • Titch the Cat (1979)
  • Nowhere to play (1980)
  • The wrestling match (1981)

Antzezlanak

aldatu

Artikuluak

aldatu
  • The Black Scholar, 1985eko azaro-abendua, 51. orr.
  • "Feminism with a Small 'f'!" Criticism and Ideology: Second African Writer's Conference, Stockholm 1988, edited by Kirsten H. Petersen, pp. 173–181. Uppsala: Scandinanvian Institute of African Studies, 1988.
  • Essence magazine, 1990eko abuztua, 50. orr.
  • New York Times egunkariko liburuen aipamena, 1990eko apirilaren 29a.
  • Publishers Weekly, 1990eko otsailaren 16a, 73. orr.
  • World Literature Today, 1994ko udazkena, 867. orr.

Sariak eta ohoreak

aldatu
  • Jock Campbell-en New Statesman saria The Slave Girl filmagatik (1978)
  • 1983an "britainiar eleberrigile gazte onenak" aldizkariko Granta zerrendan sartu zen.[25]
  • 1979an, Britainiar Etxeko Idazkaritzako Arrazari buruzko Aholku Batzordeko kide izan zen.
  • 2004ko irailean, Liburutegi britainiarrean ateratako "A Great Day in London" argazkian agertu zen, non 50 beltz eta asiar protagonista ziren.[26]
  • 2005ean, Britainiar Inperioko Ordenaren Saria (OIB) jaso zuen, literaturari egindako zerbitzuengatik.
  • Literaturako ohorezko doktoretza jaso zuen Farleigh Dickinson Unibertsitatean 1992an.[27]

Legatuak

aldatu
  • 2017an, Emechetaren semeak, Sylvester Onwordik, Buchi Emecheta Fundazioaren sorrera iragarri zuen (Erresuma Batuan eta Afrikan literatura- eta hezkuntza-proiektuak sustatzen dituen ongintzazko erakundea) eta Londresen jarri zen martxan 2018ko otsailaren 3an.[28]
  • Buchi Emecheta 98. zenbakian agertzen da BBC History aldizkariak mundua aldatzeagatik 2018ko abuztuan onartutako 100 emakumeko zerrendan.[29]
  • 2019ko uztailaren 21ean, Emechetaren 75. urtebetetzea izango zena ospatzeko, Googlek Doodle bat sortu zuen.[30]
  • 2019ko urrian, Goldsmithseko (Londresko Unibertsitatea) ikasleentzako liburutegian erakusketa gune berri bat Buchi Emechetari eskaini zitzaion.[31]

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ (Ingelesez) Ray, Ed Mohit K.. (2007-09). The Atlantic Companion to Literature in English. Atlantic Publishers & Dist ISBN 978-81-269-0832-5. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  2. ↑ (Ingelesez) Ross, Robert; Ross, Robert S.. (1999). Colonial and Postcolonial Fiction: An Anthology. Psychology Press ISBN 978-0-8153-1431-8. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  3. ↑ (Ingelesez) Something about the Author. Gale Research 1991 ISBN 978-0-8103-2276-9. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  4. ↑ (Ingelesez) Sleeman, Elizabeth. (2001). The International Who's Who of Women 2002. Psychology Press ISBN 978-1-85743-122-3. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  5. ↑ (Ingelesez) «Culture stars who died in 2017: from Doreen Keogh to Bruce Forsyth» The Telegraph 2017-01-23 ISSN 0307-1235. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  6. ↑ (Ingelesez) Learning, Gale, Cengage. (2016-06-29). A Study Guide for Buchi Emecheta's "The Bride Price". Gale, Cengage Learning ISBN 978-1-4103-4203-4. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  7. ↑ (Ingelesez) Postcolonial Studies – Since 1996, Deepika Bahri has created and maintained content for Postcolonial Studies @ Emory with her students. In 2011, she won a Mellon grant from Emory’s Digital Scholarship Commons (DiSC) to redesign the site in collaboration with the DiSC staff.. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  8. ↑ (Ingelesez) «Buchi Emecheta Emecheta, Buchi (Contemporary Literary Criticism) - Essay - eNotes.com» eNotes (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  9. ↑ (Ingelesez) Jussawalla, Feroza F.; Dasenbrock, Reed Way. (1992). Interviews with Writers of the Post-colonial World. Univ. Press of Mississippi ISBN 978-0-87805-572-2. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  10. ↑ a b (Ingelesez) «Buchi Emecheta, pioneering Nigerian novelist, dies aged 72» the Guardian 2017-01-26 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  11. ↑ (Ingelesez) Watson, Tracey. (2004-04). Contemporary Authors. Gale ISBN 978-0-7876-6718-4. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  12. ↑ (Ingelesez) British Book News. National Book League 1986 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  13. ↑ (Ingelesez) Daughters of Africa. 2021-09-24 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  14. ↑ (Ingelesez) Durkheim, Emile. (1995). Society and Solitude. University Press of America ISBN 978-0-7618-0129-0. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  15. ↑ (Ingelesez) Publications, Europa. (2003). International Who's Who of Authors and Writers 2004. Psychology Press ISBN 978-1-85743-179-7. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  16. ↑ (Ingelesez) Caine Prize. 2021-08-19 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  17. ↑ (Ingelesez) Adesanya, Femi. (2017-01-25). «Nigerian Literary Icon, Buchi Emecheta Has Died» Information Nigeria (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  18. ↑ (Ingelesez) «Buchi Emecheta: Nigerian author who championed girls dies aged 72» BBC News 2017-01-26 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  19. ↑ (Ingelesez) «Buchi Emecheta obituary» the Guardian 2017-02-03 (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  20. ↑ (Ingelesez) Umeh, Marie. (1996). Emerging Perspectives on Buchi Emecheta. Africa World Press ISBN 978-0-86543-455-4. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  21. ↑ (Ingelesez) Sougou, Omar. (2002). Writing Across Cultures: Gender Politics and Difference in the Fiction of Buchi Emecheta. Rodopi ISBN 978-90-420-1298-1. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  22. ↑ (Ingelesez) Jackson, Tommie Lee. (2001). An Invincible Summer: Female Diasporean Authors. Africa World Press ISBN 978-0-86543-823-1. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  23. ↑ Sarita Malik, "Black TV Writers", BFI ScreenOnline.
  24. ↑ (Ingelesez) Cengage, Gale. (1992). Twentieth-century Caribbean and Black African Writers: First series. Gale Research Incorporated ISBN 978-0-8103-7594-9. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  25. ↑ «Buchi Emecheta | Encyclopedia.com» www.encyclopedia.com (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  26. ↑ (Ingelesez) Levy, Andrea. (2004-09-18). «Made in Britain» the Guardian (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  27. ↑ (Ingelesez) Jagne, Siga Fatima; Parekh, Pushpa Naidu. (2012-11-12). Postcolonial African Writers: A Bio-bibliographical Critical Sourcebook. Routledge ISBN 978-1-136-59397-0. (Noiz kontsultatua: 2021-09-30).
  28. ↑ (Ingelesez) «Vlog: British-Nigerian author’s books set for February 2018 revamp» MisBeeeWrites 2017-07-08 (Noiz kontsultatua: 2021-10-01).
  29. ↑ (Ingelesez) «100 Women Who Changed the World» HistoryExtra (Noiz kontsultatua: 2021-10-01).
  30. ↑ (Ingelesez) «Buchi Emecheta’s 75th Birthday» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2021-10-01).
  31. ↑ (Ingelesez) «When Goldsmiths College honoured Buchi Emecheta | The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News — Guardian Arts — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News» guardian.ng (Noiz kontsultatua: 2021-10-01).

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Buchi_Emecheta&oldid=9856793"(e)tik eskuratuta