Atlanta

Atlanta; Atlanta
	state or insular area capital of the United States (en)
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Georgia (AEB)
County of Georgia	Fulton konderria
Alkatea	Andre Dickens (en)
Izen ofiziala	Atlanta
Jatorrizko izena	Atlanta
Posta kodea	30060, 30301–30322, 30324–30334, 30336–30350, 30353, 30301, 30302, 30304, 30307, 30310, 30314, 30316, 30322, 30324, 30326, 30328, 30329, 30330, 30317, 30331, 30334, 30337, 30339, 30342, 30344 eta 30349
FIPS kodea	13-04000
Geografia
Koordenatuak	33°45′25″N 84°23′25″W / 33.7569°N 84.3903°W33°45′25″N 84°23′25″W / 33.7569°N 84.3903°W
Azalera	347.996293 km²
Altuera	225 m
Demografia
Biztanleria	498.715 (2020, 2020ko apirilaren 1a); 12.425 (2017)
Dentsitatea	1.433,1 bizt/km²
Etxebizitzak	215.179
Informazio gehigarria
Sorrera	1845eko abenduaren 29a
Telefono aurrizkia	404, 678, 770
Ordu eremua	Ekialdeko Ordu-eremu, UTC−05:00 eta UTC−04:00
Hiri senidetuak	Taipei, Nurenberg, Salzburgo, Yokneam Illit (en) , Kumasi, Brusela, Montego Bay, Rio de Janeiro, Lagos, Tolosa Okzitania, Newcastle upon Tyne, Port-of-Spain, Tbilisi, Asmara, Atenas, Bukarest, Cotonou, Pekanbaru, Ra'anana (en) , Fukuoka, Archaia Olympia (en) , Salcedo (en) eta Brusela
Hizkuntza ofiziala	ingeles
	atlantaga.gov

Atlanta Ameriketako Estatu Batuetako Georgia estatuko hiriburua da. 2008an hiriak berak 537.958 biztanle zituen eta metropolitar barruti osoak 5.376.290.

HistoriaAldatu

Gaur egun Atlantak duen lekua txeroki eta creek amerindiar herrien lurraldea zen, etnia horiek egotzi zituzten arte. Atlanta altxatzen den lurraldea Georgiako estatuari utzi zioten creek tribuko indigena amerikarrek 1821ean. Atlanta 1836an sortu zen eta 1847an hiri kategoria jaso zuen.

Sezesioko Gerra Zibilean 15.000 biztanle izatera iritsi zen eta trenbide puntu logistiko garrantzitsu bihurtu zen. Atlanta tropa konfederatuen hornidura-gune nabarmena zen, eta, beraz, William Tecumseh Sherman jeneral unionistaren kanpainaren helburu bihurtu zen Chattanoogatik, mendebaldetik etorrita. 1864ko irailean hartu zuen hiria Shermanek, baina gero itsasorantz jarraitu zuen kanpaina eta enpeinu horretarako Atlantan indarrik ez uzteko, azaroaren 15ean Shermanen aginduetara ia hiri osoa kiskali zuten suteekin. Gone with the Wind eleberri eta film ezagunean agertzen da historiako pasarte hura.

Atlanta berehala suspertu zen Gerra Zibilaren ondoren, eta 1868an aukeratu zuten estatuko hiriburu. Erabaki hori 1877an egin zen bozketa herrikoiaren ondoren. 1900ean Georgiako estatuko hiririk handiena bihurtu zen.

Segregazioaren kontrako eta eskubide zibilen aldeko borroketan, 1962 eta 1969 bitartean, Atlantako eskoletan arraza-integrazioa modu baketsuan gauzatu zen beste toki batzuekin alderatuz. 1973an Atlanta izan zen alkate beltza hautatu zuen Estatu Batuetako hegoaldeko lehen hiri garrantzitsua.

Atlanta udalerriko biztanleriak behera egin du 1970eko hamarkadatik, baina metropoli-eremukoa modu esponentzialean hazi zen 1980 eta 1990 artean. 1994an Joko Olinpikoen egoitza bilakatu zen.

20. mende anmmaieran, beltzak nagusi ziren Atlantako banaketa demogragfikoan (%67 1990ean), baina 2010. urterako, %54era jaitsi ziren, eta izatez beltzen populazio jaitsi egin da 21. mendean, eta aldiz igo nabarmen zuriena, hispanikoena eta asiaerrena.

KlimaAldatu

Datu klimatikoak (Atlanta, 1981–2010)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	26	27	32	34	36	41	41	40	39	35	29	26	41
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	12	14	18	23	27	31	32	31	28	23	18	12	22.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1	3	7	11	16	20	22	21	18	12	7	3	11.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-22	-23	-12	-4	3	4	12	13	2	-2	-16	-18	-23
Pilatutako prezipitazioa (mm)	107	119	122	85	93	100	134	99	114	87	104	99	1262
Prezipitazio egunak (≥ 0.01 in)	10.9	9.8	9.7	8.6	9.3	9.9	11.7	9.7	7.5	6.9	8.8	10.5	113.3
Elur egunak (≥ 0.1 in)	.7	.6	.2	0	0	0	0	0	0	0	0	.4	1.9
Eguzki orduak	164.3	172.3	220.1	261.0	288.3	285.0	272.8	257.3	228.0	283.7	186.0	164.3	2783.1
Iturria: ^[1]

KirolaAldatu

Atlantan, 1996ko Olinpiar Jokoak ospatu ziren, Aro Modernoko Olinpiar Jokoen ehungarren urteurrenean.

SaskibaloiaAldatu

NBAko ohiko talde bat, Atlanta Hawks da

BeisbolaAldatu

Atlanta Braves taldea da Georgia AEBetako estatuko hiriburuko beisbol taldea.

Futbol AmerikarraAldatu

Atlanta Falcons, NFLko ohiko talde bat da.

Pertsonaia garrantzitsuakAldatu

Martin Luther King (1929-1968), politikaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea.

Hiriaren gau-ikuspegi bat.

Downtown Connector gisa ezaguturiko errepide-zatiaren ikuspegi bat.

Herri eta hiri senidetuakAldatu

Atlanta ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Asmara (Etiopia) Atenas (Grezia) Brusela (Belgika)^[2] Bukarest (Errumania)^[2] Cotonou (Benin)^[2]	Daegu (Hego Korea)^[2] Fukuoka (Japonia)^[2] Kumasi (Ghana) Lagos (Nigeria)^[2] Montego Bay (Jamaika)^[2]	Newcastle upon Tyne (Ingalaterra) (Erresuma Batua)^[2] Nurenberg (Alemania)^[2] Olinpia (Grezia)^[2] Pekanbaru (Indonesia) Port of Spain (Trinidad eta Tobago)^[2]	Ra´anana (Israel)^[2] Río de Janeiro (Brasil)^[2] Salcedo (Dominikar Errepublika)^[2] Salzburgo (Austria)^[2] Shenzhen (Txina)^[2]	Taipei (Taiwan) (1979)^[2]^[3] Tbilisi (Georgia)^[2] Tolosa (Frantzia)^[2] Yokneam Illit (Israel)