Amparo Muñoz

Amparo Muñoz Quesada (Vélez-Málaga, Malaga probintzia, 1954ko ekainaren 21a – Malaga, 2011ko otsailaren 27a) malagar modeloa eta aktorea izan zen, 1974ko Miss Unibertso edertasun-lehiaketaren irabazlea. Bere ibilbidean, hainbat aintzatespen jaso zituen aktore-lorpenengatik; besteak beste, bigarren mailako aktore onenaren saria Bruselako Zinemaldian, Mamá cumple cien años filman egindako lanarengatik. Film hori atzerriko film onenaren Oscar sarirako izendatu zuten, eta Donostiako Zinemaldian epaimahaiaren sari berezia jaso zuen. Horrez gain, Cannesko Zinemaldian Urrezko Palmarako izendapena jaso zuen.

Amparo Muñoz
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Amparo Muñoz Quesada
Jaiotza	Vélez-Málaga, 1954ko ekainaren 21a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Málaga, 2011ko otsailaren 27a (56 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: Burmuineko tumorea
Familia
Ezkontidea(k)	Patxi Andion
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	zinema aktorea, modeloa eta edertasun lehiaketan parte-hartzailea
Altuera	170 zentimetro
Jasotako sariak	ikusi Miss Unibertso  (1974)

Biografia

Velez-Malagan jaio zen 1954ko ekainaren 21ean. Familia apal batean jaio zen, forjari batek eta etxekoandre batek osatua. Sei neba-ahizpetatik nagusiena izan zen. Baliabideak urriak ziren familian; beraz, aitabitxiekin hazi zen, seme-alabarik ez zuten eta. Familiaren estuasun ekonomikoak oinarrizko etapa baino ez zion utzi ikasten, eta desagertutako Almacenes Méridan hasi zen saltzaile gisa lanean. Takigrafia eta mekanografia ikastaroak egin ondoren, "Sur" egunkarian hasi zen idazkari lanetan.

"Sur" egunkariko zuzendariak berak Miss Costa del Sol lehiaketara aurkeztera animatu zuen, egoera bikoitzaz baliatuta, Vélez-Málagan (Malaga) egiten baitzen eta errotatiboa ekitaldiaren babeslea baitzen. Amparo Muñozek uko egin zion Miss Arroyo de los Angeles tituluari, baina azken saria Lanzaroterako bidaia bat zenez, aurkeztu egin zen. Titulua irabazi eta antolatzaileei bidaia erreklamatzera joan zenean, —parte hartzeko izan zuen arrazoi bakarra —, Miss Espainia lehiaketan parte hartzen ez bazuen uharteko egonaldia ez ziotela ordainduko esan zioten. 1973an, 19 urte zituela, Miss Espainia hautatu zuten. Urte horretan bertan, lehen aldiz, kameren aurrean jarri zen El diablo en persona film mexikarrean, Valentín Trujillo eta Eduardo de la Peñarekin batera eta Edgardo Gazcónek zuzendua. Zinemagintzan beste pare bat aldiz sartu zen, kontratuaren baldintzak betetzeko Miss Unibertso lehiaketara joateko erreklamatu zuten arte.

Miss Unibertso

1974an, Filipinak antolatu zuen Miss Unibertsoren nazioarteko lehiaketa, diktadura lausotzeko eta Imelda Marcos lehen damaren guraria betetzeko. Amparo Muñozek Miss Unibertso titulua irabazi zuen. Manila hiriburuan egin zen ekitaldi horrek mundu osoan seiehun milioi ikusle baino gehiago izan zituen.

≪ Hogeita hamar urte igaro ondoren, oraindik ere beldurrez gogoratzen dut Miss Universo gisa dudan esperientzia. Eserita lo egiten ikasi nuen: ohean etzanda, ordu bat edo bi, eta berehala izutzen nintzen gertatzen ari zitzaidan guztiarekin, ikusten nuen guztiarekin. Gau batean, Miss Filipinak hoteleko atikoan zegoen festa batera gonbidatu ninduen, eta festa berezia zela ikusi nuen: bi, hiru eta are gehiago elkar besarkatzen eta musukatzen zuten gizon eta emakumeak. Benetako bakanala zen, prostituzioaren munduan sartzeko proposamenez ez hitz egiteagatik.≫ Amparo Muñoz

New Yorken, erakundeak esan zion bere bizitza ez zela oso salgarria, eta biografia bat asmatu nahi ziotela, baina ezeztz esan zuen, nahiz eta neska gazte bat kontratatu zuten hura zelatatzeko eta haren telefono bidezko elkarrizketak entzuteko. Hondurasera iristean zorabiatu egin zen ekitaldi batean. Ondoren, medikuek Mexikora joatea debekatu zuten, altuerarekin arazorik ez izateko, baina antolatzaileek ez zituzten medikuen aginduak errespetatu. Frantzian zorabiatu egin zen berriro, eta abokatu batekin kontsultatu zuen, Miss Universo erakundearekin zuen kontratua hausteko modua aztertzeko. Abokatuaren irizpena erabatekoa izan zen:

«Ez dago kontratua hausteko legezko modurik. Urtebetez, gutxienez, haiei lotuta zaude».

Haren erreginaldia erakundearekin izandako polemikak markatu zuen, ez baitzuen manipulatua izan nahi eta publizitatearen parte gisa bere irudia bilatzen zuten erakundeen ekitaldietara joatea. Negozio-objektu bat sentitu ondoren, New Yorkeko kabalgatan parte hartzeari uko egin zion Robert De Niro eta Al Pacinorekin, eta Malagara joan zen gabom-jaiak familiarekin igarotzeko. Malagatik jakinarazi zuen ez zela hurrengo helmuga zen Tokiora joango. Sei hilabeteko erreginaldiaren ondoren, erabat uko egin zion koroari, eta horren ondorioz, antolakundeak mehatxu ugari egin zizkion. Uko eginez, hitzartutako dirua, autoak eta bestelako opariak galtzea ere onartzen zuen. Dimititu zuen lehen Miss Unibertso izan zen.

Ez nintzen berriro hurbildu edertasun-lehiaketa batera, ezta mundu horrekin zerikusia duten adiskideengana ere. Ez naiz damutzen edertasun-lehiaketetatik igarotzearreni, alderantziz, begiak zabaldu zizkidaten munduari. Amparo Muñoz

Zinema ibilbidea

Cristina Rotaren interpretazio-eskolan ikasi zuen, Madrilen.

José Luis Dibildos ekoizleari esker lortu zuen Amparok bere lehen papera Roberto Bodegasen Vida conyugal sana filmerako, eta Ana Belén, Alfredo Mayo eta José Sacristán izan ziren protagonistak. Urte berean, Mexikon El diablo en persona filmatu zuen, Valentín Trujillo eta Eduardo de la Peñarekin batera.

Txikitatik artearen eta interpretazioaren munduak erakarri zuen, horixe baitzen bere benetako grina, Astoria zineman Un hombre llamado caballo proiektura joateko eskolatik piper egin zuenetik. Miss Unibertso utzi ondoren, ametsa betetzeko aktore izatea erabaki zuen. Bere ibilbide zinematografikoaren hasiera bat etorri zen destapearen goraldi komertzialarekin, gero eta pertsonaia garrantzitsuagoak interpretatuz Antonio Droveren Tocata y fuga de Lolita, Germán Lorenteren Sensualidad Fernando Fernán Gómezekin batera, Vicente Arandaren Clara es el precio. Arandak bere “edertasuna eta fotogenia ikusgarria” azpimarratu zuen. Estreinaldiaren aurretik sarrerak 100 pezetara igo ziren, baina horrek ez zuen eragotzi zuzendari horren filmen artean gehien bildu zuena izatea, El Lute filmaren gainetik. Eta hori Amparok sortzen zuen morboarengatik gertatu zen”. 1976an Eloy de la Iglesiaren La otra alcoba filmeko protagonista izan zen. Amparok film horretan biluztu zen lehen aldiz pantailan. Madrilen filmatu zen eta arrakasta itzela izan zuen filmak: 1.400.000 ikusle baino gehiago izan zituen ikuskizunetan. 1981ean, La mujer del ministro filma filmatu zuen berriro Eloyren agindupean, eta Simón Andreurekin bat egin zuen berriro.

1976an, haurrentzako telesailean parte hartu zuen: Las aventuras del Hada Rebeca Espainiako telebistarako (TVE). Bere hurrengo filmak hauexek izan ziren: Mauricio, mon amour (1976), Volvoreta (1976), Acto de posesión (1977), Del amor y de la muerte (1977), Experiencia extramatrimonial de una mujer (1978), El tahúr (1979), eta Mírame con ojos pornográficos (1980). Amparok ez zituen onartu Ameriketako Estatu Batuetako zinemako kontratuak eta publizitate-lanak, Espainian familiarekin jarraitzearen truke. Hurrengo urteetan, Amparo aktore ospea lortu zuen, eta kritikaren oniritzia jaso zuen Carlos Sauraren Mamá cumple cien años egin zuen lanean, zeinetan Geraldine Chaplinekin batera protagonista izan zen. Hollywoodeko Arte eta Zientzia Zinematografikoen Akademiak atzerriko film onenaren Oscar sarirako izendatu zuen filma, eta 1979an Donostiako Zinemaldian Epaimahaiaren Sari Berezia irabazi zuen. Bruselako Zinemaldian Amparo Muñozek bigarren mailako aktore onenaren saria irabazi zuen.

Arrakastak film garrantzitsuetan parte hartzea erraztu zion, hala nola, Dedicatoria (Jaime Chávarri, 1980); El Gran Triunfo (1981); Como México no hay dos (1980), Las siete cucas (1981), Trágala, perro (1981), Si las mujeres mandaran (o mandasen) (1982); Estamos esta noche (Pilar Miró, 1982); El gran mogollón (1982; Todo un hombre (1983); 1984an Federico García Lorcaren omenezko Jaime Caminoren El balcón abierto filmean Emakumea interpretatu zuen, eta hurrengo urtean La reina del mate filmeko protagonista izan zen. 1986an estreinatu ziren Lulú de noche (Emilio Martínez Lázaro, 1985) eta Delirios de amor (1985). Modako argitalpen entzutetsuen azaletan agertu zen askotan, eta desfileetako protagonista izan zen, esaterako, Cacharel enpresa frantsesekoa. Dedicatoria filmarekin Canneseko Zinemaldian Urrezko Palmarako izendatu zuten

1987ko apirilean, Vidas privadas filmazioa amaitzean, poliziaren sarekada batean atxilotu zuten aktorea, drogaren ondorioz. Hala ere, urte horretan, Giuliano Gemmarekin batera, Gerardo Herreroren Al acecho filmean parte hartu zuen, eta hiru film estreinatu zituen zineman: Las dos orillas, En penumbra eta Los invitados, non La Catalana interpretatu zuen. 1989an, Imanol Uriberen La luna negra filmeko protagonista izan zen, eta, aktore gonbidatu gisa jardun zuen Brigada Central serieko kapitulu batean, baina aktorea berriro atxilotu zuten Bartzelonan heroina erosten ari zenean. Udan, bere mendekotasunetik indarberritu ondoren, TVE Sonatas de estío telesaileko bi kapitulutan hartu zuen parte, Fernando Méndez-Leite zuzendari lanetan, Niña Chole rola interpretatu zuen eta Las pícaras seriean ere jardun zuen.

Heroinaren eskandalua zortzi urteko lana [langabezia] izan zen, eta Jaime Chávarrik baino ez zion eskaini lana, Jorge Luis Borgesen ipuin batean oinarritutako La intrusa izeneko film laburrean parte hartzeko hain zuzen ere. TVEren izen bereko telesaileko lehen kapitulua ere izan zen, baina telesail horretarako ez zuten Amparo Muñoz hartu. 1996an, Paul Naschy zuzendari eta aktoreak Licántropo: el asesino de la luna llena filmeko protagonista izateko deitu zion, eta zinemaren ateak berriz irekitzea lortu zuen. Urte horretan bertan estreinatu zen Fernando León de Aranoaren Familia, zuzendari berri onenari Goya saria eman ziona, eta urte batzuk geroago esan zuen:

«Amparoren naturaltasuna da gehien gustatzen zaidana. Haren begirada oso gozoa eta gogorra izan daiteke; indarraren eta hauskortasunaren nahasketa handia du. Bonba bat da, lan egin dudan aktorerik profesionalena».

Miamiko Nazioarteko Zinemaldian egindako interpretazioaren harrera bikainaren eta nazioarteko kritikaren arrakastaren ondoren, komunikabideak beren 'berpizkunde artistikoaz' hitz egiten hasi ziren. 1997an, Elio Quirogaren Fotos sailean eta Elles-en parte hartu zuen, Miou-Miou, Carmen Maura eta Marisa Berensonekin batera. Bertan, aktore erratiko eta problematiko gisa zuen ospea suntsituko zuela zirudien. Denbora labur batez bere mendekotasuna uztea lortu zuen, diru-kopuru handia berriro izan zuen arte, eta horrexek murgildu zuen berriro drogetan. 1999an bere azken filmak estreinatu zituen: Tierra de cañones (Antoni Ribas) eta Un paraíso bajo las estrellas (Gerardo Chijona), gaixotu eta zinema utzi aurretik. 2008an Archidona Cinema saria jaso zuen Archidonako Zinemaldian, Andaluziako eta Mediterraneoko zinemaren erakusketan.

Bizitza pertsonala

Ezkontzak eta harremanak

1976an, La otra alcoba pelikula egiten ezagutu zuen Patxi Andión aktore eta kantautore madrildarra, eta harexekin ezkondu zen. Amparoren iritziz, ezkontza hura «Patxi bihozgabea eta jeloskorra izan zen, funtsik gabeko kontuengatik. Haren oroitzapen txarrak baino ez ditut. Dena zapaldu zuen eta baliogabetu egin ninduen». Patxi aurka bazegoen ere, Amparok zineman berriro lan egiteko erabakia hartzean, areagotu egin zuen senar-emazteen krisia. Aldaretik igaro eta urte eta erdi geroago, banandu egin zen. Amparok urte batzuk geroago, bere memorietan, esan zuen Andiónek esaten ziola “biluzteko balio zuen aktore txarra zela eta bere tokia etxea zela”. 1978an banandu ziren eta 1983an dibortziatu.

«Patxik tratu txarra ematen zidan, ezin nuen gehiago jasan haren ondoan. Haurdun geratu nintzen, eta berezko abortua izan nuen. Haurdunaldia ez zen laugarren hilabetera iritsi. Lehen minak gau batean izan ziren. Haserre geundenez, ez nion ezer esan. Eguerdian ezin izan nuenean gehiago jasan, inork ez zidan kasurik egin. Hirugarren egunean ez zegoen hemorragia kontrolatzeko modurik. Ez kexatzen saiatu nintzen. Gogorrarena egiten banuen, agian umea salba nezakeela pentsatzen nuen. Patxi, noski, ez zegoen etxean. Patxik infernu bihurtu zuen elkarbizitza. Horixe da harekin izan dudan esperientzia, ez naiz iraintzen edo izorratzen ari, baina ezin dut ondo hitz egin, ez intzateke zintzoa izango eta. Uste dut berarekin ezkontzea eta ondorengo haustura direla gero egin ditudan akats askoren gakoa.»        Amparo Muñoz

Patxi Andiónengandik banandu ostean, ezkonduta zegoen eta alaba bat, (Gracia), zuen Elias Kerexeta zinema-ekoizlearekin maitasun-harremanetan egon zen. Elkarrekin bizitzen urteak eman ondoren, Amparok dibortziatzeko eskatu zion, baina ekoizleak esan zion alabarengatik ez zuela dibortziatu nahi. Hausturaren ondoren, lagun handiak izaten jarraitu zuten. Muñozen hitzetan: «Aitarekin batera, Kerexeta izan da nire bizitzan eragin handiena izan duen gizonetako bat». 2011ko otsailean hil baino lehentxeago, Amparok berak aitortu zuen: «Gaixotu nintzenean, Kerexeta arduratu zen pertsonetako bat izan zen. Hori ezingo dut ahaztu».1980an Flavio Labarca Txileko antikuarioa ezagutu zuen Mexikon, eta harexekin ezkondu zen Balin 1983ko ekainean, baina ezkontza horrek ez zuen balio Espainian. Labarca 1981ean sartu zen Carabanchelen, 150 gramo kokainarekin atxilotu ondoren, eta Amparo drogan sartu zuen gizona izan zen. Elkarrekin dirutza bilatu zuten Manilan, Miss Unibertso ohiaren amesgaiztoan, baina oparotasunerako ate bat ere bai, han ikono izaten jarraitzen baitzuen, batez ere gay komunitatearen artean. Labarcarengandik banandu zen eta 1991ko otsailean aktorea hirugarren aldiz ezkondu zen Víctor Santiago Rubio Guijarrorekin eta 1994an banandu. 1996an, ume bat adoptatzeko izapideak hasteko ilusioz beteta zegoela adierazi zuen.

«Ilunabarrean, Veneziako portuan, Flavio itsasontzi baten ondoan gelditu zen. Heroina- eta kokaina-nahasketa bat zabaldu zuen hura estaltzen zuen lonaren gainean. Hauxe esan zidan:

«Ez zaitez tontoa izan, proba ezazu. Ez zaizu ezer gertatuko. Ikusiko duzu zer ondo sentitzen zaren».

Flaviok drogan hasi ninduen, baina bat horretan sartzen bada, nahi duelako da. Ezjakintasunarengatik, informazio faltarengatik, tonteatzen hasi nintzen. Desengainu pertsonal eta profesional asko izan nituen, gaizki pasatu nuen eta horrexeri heldu nion. Arrakasta izan nuen, baina horrek ez zuen esan nahi zoriontsu izan nintzenik.» Amparo Muñoz

Bere memoria-liburuan idatzi zuen harreman sentimentalak izan zituela Máximo Valverde aktorearekin, Antonio Flores abeslariarekin, José Coronado aktorearekin eta identifikatu gabeko trantsizioko politikari batekin. Valverdek Amparo aipatu zuen bizitza osoan, «maite izan ditudan emakume guztietatik gehien maite izan dudan emakumea».

Nik asko maite izan dut. Maliziarik gabeko emakumea zen eta ez zekien ezer bizitzaz. Babestu egin nahi zuen. Esnatu eta nire ondoan lotan ikusi ondoren, lasai hil nintekeeela pentsatzen nuen. Máximo Valverde

Irudia

Miss Unibertso izan eta bost urtera hasi zen Muñoz bere burua eder ikusten. Bere memorietan zioenez, Antonio Asensiok, Grupo Zetakomunikabideetako lehendakari zenak, afaltzera gonbidatu zuen eta bost filmeko kontratua eskaini zion. Gau hartan bertan, etxera iritsi zenean, makillajea kentzean pentsatu zuen: «benetan ez nago batere gaizki». Edertasun lehiaketei dagokienez: «Niri lehiaketa hauek beti iruditu zaizkit emakumearen erabilera bat. Zilegi iruditzen zait neska batek tranpolin gisa erabiltzea, baina ni arrastaka aurkeztu nintzen». Sei hilabetez erregealdi bihurria izan ondoren, nerbio-depresioa diagnostikatu zioten bitartean, 1975eko urtarrilean nahikoa zela eta uko egin zion, «nazkatuta zegoen panpina gisa tratatzeaz». Lehiaketaren historian titulua baztertu duen Miss bakarra izan da.

«Ez naiz inoiz damutuko "Nahikoa da!" esaten jakin zuen lehen Miss Unibertsoa izan naizelako. Eta ez naiz damutzen, alderantziz, begiak ireki zizkidan. Berriro hasi nintzen 'mundua jateko' gogo berarekin, nire sentimenduekiko leiala eta hogei urteko neska baten pentsaerarekin koherentea izan zen lasaitasunarekin. Indarrak neurtu nituen erraldoi batekin. Eta ni ez nintzen David. Edertasunak ateak ireki zizkidan, baina prezipitaziora ere hurbildu ninduen.» Amparo Ñuñoz

Zuzendari askok aktorea aipatu zuten. Carlos Saurak zioenez,

«Amparo beste planeta batekoa bezalakoa zen; orduak eman nitzakeen hari begira»,

eta Jaime Chávarriri berdin zion matxista zela esatea:

«Arnasa kentzen zuen. Eta ez zen probokatzailea, berez zen horrelakoa».

Eloy de la Iglesiaren iritziz,

«haren erakargarritasuna [antzinako musari buruz ari dela] sexualitatean dago,erakusten duena baino gehiago gordetzen duena».

Vicente Arandak

bere «edertasuna eta fotogenia ikusgarria» azpimarratu zuen. Sarrerak 100 pezeta igo arren, gehien bildu zuen filma nirea izan zen. Eta hori Amparok sortzen zuen morboarengatik gertatu zen».

Joaquin Pérez Azaústreren esanetan

Bere aurpegitik haratago ezkutatuta egon zen.

Bere biluziaren gainean beroki bat ixtean, hautsita zegoen, baldosa polarra, etxe huts batetik ehun urte igaro ondoren. Ez zuen bere historia izan nahi izan, baina azkenean halaxe izan zen, eta Costa del Soleko neskatila ederra izan zen: ametsetako metala urtu behar zuen etorkizuneko argiztapena. Urte horietan izan zuen distira: munduan gora egin zuen, Manilan jainkosa bat izan zen. Horrelaxe berreskuratu zuen bere erretratua Familia lanean, baina beste ahots apurtu bat zen, jada amildegi baten oihartzunean bizi izan ziren begiak zirelako, berpiztuak. Murgildu beharra zegoen, betazaletan urpean igeri egin behar zen, ezin baitzuten arantza sekretu bat gorde: bizitza beti izan da gidoi-idazle txarra, esan zion Humphrey Bogartek Ava Gardnerri La condesa descalza filmean. Bera ez zen kondesa izan, baina oinazpiak zehar-ebaki ikusezinekin ondu arte ibili zen oinez.

Ibilbide horretan, alanbrea marraztuz, biografiarik onena landu behar zuen: errekonkista batena, erresistentzia batena, bere burua berriz ezagutzeko aukera izaterena.

Ezerk ezin du desegin edertasuna, bihotzaren osotasunekoa bada.

Batzuetan, edertasunak salbatu egin nau, une txarren bat pasatzen nuenean eta aldizkarietan azalak eskaintzen zizkidatenean bezala, baina beste batzuetan aurpegia pitzatu nahi izan dut. Amparo Muñoz

Drogak

1987an Bartzelonan atxilotu zuten, ustez heroina edukitzeagatik, 'Udaberriko Operazioaren' barruan. 700 pertsonako sarekada bat izan zen. Ondorio penaletarako hark ondoriorik izan ez bazuen ere, haren irudiari izugarrizko eragina izan zion. 1989ko uztailean, ezezagun batzuek jipoitu egin zuten, eta horren ondorioz, hainbat kontusiorekin ospitalera eraman zuten.

1990ean, Rosa Villacastínek Ya egunkarian artikulu bat argitaratu zuen azalean, eta hauxe zioen: «el SIDA pone a Amparo Muñoz al borde de la muerte (HIESak Amparo Muñoz hilzorian jarri du)». Tribuna astekariak zioenez, «psikosia, aktorea mugitzen zen gaueko giroetan ez ezik, harekin azken filmetan lan egin zutenen artean ere piztu zen». Bi egun geroago, «fase terminalean» zegoela uste zen, eta aktoreak, azterketa medikoekin, Julián Lagoren La máquina de la verdad saioan mediku analisiekin ezeztatu zuen. Saio berean, Jesús Mariñas kazetariak farfuilatu zuen aktoreak prostituzioan aritzen zela, eta akusazio horrek negar eragin zion.

Eskandaluak zortzi urteko lanbidea [langabezia] eta higiezinak saldu beharra sortu zion. Malagan hasi zen budismoan eta, 1997an, Guliako Mikyo Dorje karpama zentro budistara joan zen, Iruñetik gertu. Indiara eta Nepalera ere joan zen.

Eritasuna

1991ko udaberrian, Amparok pankreatitis akutua izan zuen, eta ospitalearen faktura milioi bat pezetatik gora igo zen (6.000 euro). Hori zela eta, bere ibilbidean zehar eskuratu zituen eraikin gehienak saldu behar izan zituen. 2003an, medikuek baieztatu zioten garuneko tumore bat eta arteria-malformazio bat zituela zerebeloaren inguruan, eta edozein unetan hil zitekeela. Ebakuntzak arriskua bazuen ere, Valentzian mikrokirurgia erabiltzea erabaki zuen. Indarberritzea motela izan zen eta konplikazio asko izan zituen. Amparo garuneko bi aneurisma jasan zituen, eta gorputzaren erdia geldiarazi zioten. Geroago kimioterapia jaso zuen.

2005ean, La vida es el precio (Ediciones B) oroimen-liburua aurkeztu zuen. Miguel Fernández kazetari eta idazlearen laguntzarekin idatzi zuen liburua, eta, bertan, zuzenean eta eufemismorik gabe, bizitza sentimentala, ezkontza-porrotak, drogekiko mendekotasunak eta heriotzaren aurkako borrokak markatua errepasatu zituen. Bere memoriak argitaratu ondoren, Malagara joan zen bizitzera, eta han komunikabideetatik urrun egon zen. 2011ko otsailaren 27an hil zen, 56 urte zituela. 2011ko martxoaren 1ean erraustu zen Malagako Hilerriko Parkean (Parcemasa). Zazpi urte lehenago, esaldi hauxe esana zuen: «Etxetik irten nintzen 18 urterekin eta, gaixorik, nire artekoekin hiltzera itzuli naiz», eta egia bihurtu zen.

«Bere bizitza oso tristea izan zen, oso suntsitzailea; izan ere, azkenean itzalak argien gainean egon ziren. Haren ilusioa zen bere lanengatik gogoratzea, eta ez autosuntsitze-ibilbidearengatik. Lehen biktimak bera izan zen.» Beatriz Cortázar kazetaria eta idazlea

Joaquin Sabinaren hitzak:

«	La belleza frutal hirió de coz mortal a otra princesa de barriada, Miss Universo, Venus descarriada, metáfora brutal de un siglo atroz. Febrero quiso que Amparo Muñoz, la malquerida, la tridivorciada, la desamparo, la desamparada, pusiera crisantemos en mi voz. Prófuga de palabras y de besos, aguafuerte sin panes y sin peces, la muerte estaba loca por sus huesos. Al cine se asomó, aunque menos veces que a las páginas malvas de sucesos. Descansa en paz que al fin se lo merece.	»
Joaquín Sabina

Filmografia

Filmak

Urtea	Pelikula	Pertsonaia	Oharrak
1974	Vida conyugal sana	Publizitate modeloa / Enrikeren fantasia obsesiboa	Amparo Muñoz "Miss España" akreditazioa
	Tocata y fuga de Lolita	Lolita Villar
1975	Sensualidad	Ana
	Clara es el precio	Clara Valverde
1976	La otra alcoba	Diana
	Mauricio, mon amour	Verónica Anglada doktorea
	Volvoreta	Volvoreta
1977	Del amor y de la muerte	Elena
	Acto de posesión	Berta
1979	El anillo matrimonial	Alba
	Mamá cumple cien años	Natalia	Izendapena- Atzerriko film onenaren sarirako Epaimahaiaren Sari berezia Donostiako Zinemaldian Pelikula onenaren CEC domina Irabazlea- Bigarren mailako aktore onena Brussels Film Festivalen
	El tahúr	Alejandra
1980	Memorias de un visitador médico	Magdalena
	Dedicatoria	Clara	Izendapena- Cannesko Zinemaldian Urrezko Palma
1981	El Gran Triunfo	Rosita Montes
	La mujer del ministro	Teresa
	Como México no hay dos	Silvia Escandon
	Las siete cucas	Cresencia
	Trágala, perro	Sor Patrocinio
1982	Si las mujeres mandaran (o mandasen)	Agustina
	Hablamos esta noche	Clara
	El gran mogollón	María Ángeles
	El diablo en persona	Lupita
1983	Todo un hombre	Laura Monteros
	Hayop sa ganda
	Se me sale cuando me río
1984	El balcón abierto	La Mujer
1985	La reina del mate	Cristina
1986	Lulú de noche	Nina
	Delirios de amor	Angélica Durán
1987	Las dos orillas
	Los invitados	La catalana
	En penumbra	Helena
1988	La luna negra	Lilit	Premier Donostiako Zinemaldian Sitgeseko Zinemaldian eta Fantasporto Film Festival saria
1989	Al acecho	Marta
1996	Familia	Carmen	Fernando León de Aranoaren zuzendari debuta Premier Vancouverreko Nazioarteko Zinemaldian
	Licántropo: el asesino de la luna llena	Dra. Mina Westenra
1997	Fotos	Rosa	Sitges Film Festival Izendapena- Pelikula onena Brussels International Fantastic Film Festivalen
	Elles	Maria	Premier Palm Springs International Film Festivalen
1999	Tierra de cañones	La Cantero
2000	Un paraíso bajo las estrellas	Olivia	Premier Sundanceko Zinemaldian

Telebista

Año	Película	Rola
1968	Hora once
1976	Las aventuras del Hada Rebeca
1982	Sonata de estío	Chole omea
1983	Las pícaras
	Sonatas	Chole umea
1987	Vida privada	Concha Pujol
1989	Brigada central	Marisa
1993	Los cuentos de Borges	Gracia
2006	El cas de la núvia dividida	Hardisson andrea

Antzerkia

Urtea	Lana	Pertsonaia	Oharrak
2000	La habitación del hotel	Karen Wright	Antzerki debuta, Manuel Galianak aurkeztua

Bibliografia

• Baiona, M. (1990). La cosecha de los 80: el boom» de los nuevos errealizadores españoles, Regional de Murcia argitaletxea (2. liburukia). 14).
• Cintrón, P. M. A (2017). «La representación mediática del cuerpo femenino en Daniela Astor y La caja negra: Iris Chacón y La caja celeste», [IN] Genios!, 3 (2) or. 1-5.
• Co, T. (2013). «España en el cine de Filipinas»,Influencias.
• Faz, A. Q., & Guerrero, M. G L (Arg.) (2002), Prototipoak eta emakumearen irudiak XIX.-XX. mendeetan, Malagako Unibertsitatea, (Vol. 37).
• Muñoz, A. (2005): La vida era el precio. Memorias, Ediciones B.
• Pereira Zazo, O. (2008), «Familia: El gran teatro del hogar» aipamena.
• Rodríguez, V. S. (2018). «Perfiles profesionales de las actrices del cine español del Desarrollismo (1959-1975)»/«Professional profiles of actresses in Spanish cinema during Desarrollismo (1959-1975)», Vivat Academia (142), or. 19-37

Kanpo estekak

Aurrekoa: Rocío Martín	Miss Espainia 1974	Hurrengoa: Consuelo Martín
Aurrekoa Margie Moran Filipinak	Miss Unibertso 1974	Hurrengoa Anne Marie Pohtamo, Finlandia

• Datuak: Q256370