Wikipedia

Abenduko altxamendua

Abenduko altxamendua (errusieraz: Восстание декабристов, Vosstanie dekabristov) Errusia Inperialaren aurkako matxinada bat izan zen. 1825eko abenduaren 14an, errusiar armadako ofizial talde batek 3.000 soldadu inguru zuzenduz matxinada hau aurrera eraman zuten. Gertakaria abenduan burutu zenez, matxinoak ‘dezenbristak’ deituak izan ziren (errusieraz: Декабристы, Dekabristy). Matxinatuek Senatuaren Plaza hartu zuten San Petersburgon; plaza hori 1925ean, gertaeraren mendeurrena ospatzeko, Plaza Dezenbrista gisa berrizendatua izan zen (errusieraz: Площадь Декабристов).

Abenduko altxamendua
Irudia
Map
Jatorrizko izena(ru) Восстание декабристов
Motaestatu-kolpe saiakera
matxinada
Data1825eko abenduaren 26a
KokalekuSenate Square (en) Itzuli, San Petersburgo
San Petersburgo
HerrialdeaErrusiar Inperioa
Parte-hartzaileak
KausaRussian interregnum of 1825 (en) Itzuli (1825)

Gizarte dezenbristak

aldatu

Historialariak bat datoz mugimendu iraultzailea Alexandro I.a Errusiakoa Tsarraren erregealdian sortu zela esatean. XVIII. mendearen amaieratik eta XIX. mendearen hasieratik errusiar noblezia Europako korronte intelektual liberal berrian ezagutzen eta barneratzen hasi zen. Napoleon Bonaparteren eta Alexandro I.a Errusiakoaren arteko hurbilketa aldian liberalismoa ofizialki bizitua izan zen, geroago galduak izan ziren itxaropen handiak sortuz.

Alexandro I.a Errusiakoaren erregealdian erreformarako tresna nagusia Mikhail Speranski aristokrata izan zen. Erregimenean tsarraren aholkulari bezala eman zituen urteetan zehar, Speranskik Errusiako Barne Ministerioaren antolaketan, eliz hezkuntzaren erreforman eta gobernuak herrialdearen garapen ekonomikoan izan zuen paperaren formulazioan parte hartu zuen. Speranskiren papera nabarmen handitu zen 1809tik aurrera. Ordutik 1812 arte, Speranskik Errusiako Gobernua berrantolatzeko planak garatu zituen. Plan hauek, garai batez, Errusian erregimen konstituzional berri baten promesa mantendu zuten. Speranskiren saiakerarik ezagunena lege kode berri bat sortzea izan zen, 1804ko Napoleonen Kodearen inspiraziopean. Lege-kode horrek legegintza-sistema uniformea sortuko zukeen, eta gobernu-ofizialen erabaki arbitrarioak prozedura objektiboekin ordeztuko zituen. Hori litzateke gobernu liberala sortzeko lehen urratsa. Hala ere, Errusiako gorteak ez zuen ondo ikusten Speranskiren eragina tsarengan, eta aholkulari liberala gortetik kanporatua izan zen.

Errusiako Armada Inperialaren ofizialtasuna, 1812an Napoleon Bonaparte garaitu zuena, aristokrata gazteekin eratu zen nagusiki. Ofizial gazte hauek arrakasta handiz borrokatu zuten Napoleonen Errusiaren inbasioaren aurka, eta euren tropekin batera Erdialdeko Europa osoa zeharkatu zuten Seigarren Koalizioaren Gerran Frantziako lurraldera iritsi arte. Ondorioz, ofizial errusiarrek mendebaldeko gizarteak hurbilagotik ikusi ahal izan zituzten, unibertsitate liberalak ezagutu zituzten eta Frantzian Jakobinoak inspiratu zituzten irakaspen berberak entzun ahal izan zituzten. Basailutza abolitua izan zen eta botere monarkikoa mugapean zegoen nazioen bizimodua ikusi eta esperimentatu zuten, errusiar autokrazia zurrunaren guztiz kontrako ideia politikoekin kontaktuan jarriz. Errusiako autokrazia hori, aristokrata gazte hauen ustez, sozialki oso atzeratua zegoen Europako gainerako herrialdeekin alderatuta. Ofizial hauek Errusiara itzuli ziren aldaketa hauek bereganatzeko asmoz eta ideia liberal finkatuekin, Giza eskubideak, gobernu ordezkatzailea eta Demokrazia barne.

Mendebaldetze intelektuala Errusiar Inperio paternalista eta autokratikoak sustatu zuen XVIII. mendean. Baina, orain, elite aristokratiko errusiarrak autokraziaren aurkariak biltzen zituen, eta hauek ordezkaritza-gobernu bat eskatzen zuten, basailutzaren aboliziora deitzen zuten eta, kasu batzuetan, gobernuaren eraispen iraultzailea ere defendatzen zuten. Ofizial gazte askok behin eta berriz esaten zuten Alexandro I.ak 1815ean konstituzio bat eman ziola Poloniako Tsarrari, konkistatu berria zen erresuma bati, Errusiako Inperioak berak bat ere ez zuen bitartean. Zenbait erakunde klandestinok Konstituzio errusiar bat egiteko proiektuak hasi zituzten (1906ko Errusiako Konstituziora arte onartuko ez zena), monarkia konstituzionala hornitzen zuen proiektu bat eta Frantziaren tankerako errepublika demokratiko baterako trantsizioa bultzatzen zuen beste bat.

Gizarte horiek masonikoak ziren gehienbat, eta ofizial militarrek osatzen zituzten nagusiki. Benetako lehen gizartea, Salbazio Batasuna, 1816an sortu zen San Petersburgon. Gizarte honetan, "dezenbrista" batzuek euren morroien emantzipazioa sustatu zuten (1861 arte aldarrikatua izango ez zena), beste batzuek, berriz, Errusia atzerriko eraginetatik askatu behar zela ziurtatzen zuten. Hala ere, gizarte honen helburu nagusiak ordezkaritza-gobernua eta monarkia absolutua mugatzea ziren.

Nikita Muraviov, Salbazio Batasunaren kide fundatzaile bat, Robespierren jarraitzaile batek hezi zuen. Muraviovek Napoleonen aurkako gerraren amaieran Parisen sartu ziren ofizialen artean zegoenean ezagutu zituen garaiko aktore politiko nagusietako batzuk. Errusiar historiografiaren arabera, Juan Van Halen masoi espainiarrak eragin handia izan zuen Muraiviovengan. Van Halen Armada Inperialeko jeneral nagusia zen, Fernando VII .a Espainiakoaren aurkako konspiratzaile ohia. Salbaziorako Batasunaren bileretara eta Asturias logiara joaten. Viada eta Espejo ere logia honetako kide ziren, hauek gortean eragin handia zuen Agustin de Betancourt teniente jeneral eta ingeniariaren laguntzaile espainiarrak ziren.

Barne liskarrek eta traizioak gizartea desegitea eta iparraldeko eta hegoaldeko gizarteak eratzea behartu zutenean, Muraviov Iparraldeko Elkarteko arkitekto eta lider izendatu zuten, Kondrati Ryléyev poeta eta kazetariarekin batera. Ryléyev ospe eta eragin handiko pertsona zen Errusiako aristokrazian. Muraviovek konstituzioa hasi zuen filosofiaren jatorria eta izaera aztertuz eta modu honetan aldaketa intelektuala eragin zion tsarraren gobernatzeko eskubide absolutuari. Iparraldeko Gizartearen eraketaren arabera, Estatuaren subiranotasuna errusiar herrian datza eta herriak tsarraren esku uzten du. Oso erradikala ez zen konstituzioak tsarraren eta beste nobleen aldetik erresistentzia gutxiago eragitea espero zuen Muraviovek. Kondrati Ryléyev, berriz, tsarra hiltzeko prest zegoen tsarrak absolutismoa mugatzeari uko egitekotan. Muraviovek eta Ryléyevek bat egiten zuten Errusiak Konstituzioa onartu zuenean denbora egongo zela mirabeak askatzeko eta errepublikarako mugimenduak egiteko.

Pavel Pestelek askoz erradikalagoa zen konstituzio bat idatzi zuen, Hegoaldeko Gizartea gidatuz. Berak, tsarren erregimena erabat suntsitu nahi zuen iraultzaren bidez eta aldi baterako diktadura baten ondorioz errepublikan sartuz. Pestelek bere azken plana diseinatu zuen Romanovek eduki ahal zuen edozein berrigotze aukera suntsitzeko. Ideiak, Espainiako Rafael de Riegoren edo Italiako ikazkinen ideiaren arabera, estatu-kolpe bat deitzen zuen, ezegonkortasuna eta errege-familiaren erabateko deuseztapena mugatzeko. Boterea bereganatu ostean, Hegoaldeko Elkarteak Inperioaren «errusiartze» osoa planifikatu zuen. Gobernu errepublikanoak Poloniaren autonomia politikoa eta kulturala onartuko luke, baina Errusiako Inperioaren barruan mantenduz, mugako nazio txikiak ere barne hartuko lituzke eta bertako pertsona guztiak kristautasun ortodoxora bihurtzea eskatuko luke (juduena izan ezik, hauek Asia Txikira deportatuko lirateke, non Estatu independente bat ezartzea espero baitzen). Bere asmo erradikalenen artean, Pestelen nekazaritza-erreformek Frantziako literatura iraultzailearekiko ezagutza erakutsi zuten. Bere konstituzio-ereduan, Pestelek lurrak eman zizkien errusiar guztiei, landatzeko asmoz.

Oraindik independenteak ziren bi gizarteak eta haien liderrek iraultza emateko moduari buruzko beraien ezberdintasun filosofikoak mantendu zituzten. 1820ko hamarkadaren erdialdean, Iparraldeko Gizartea San Petersburgon eta Hegoaldeko Gizartea Kishinioven ( ondoren Vinnitsan), 1826ko erdialdean izango zen altxamendurako prestatzen hasi ziren. Hala ere, 1825eko abenduaren 1ean Alexandro I.a tsarraren ustekabeko heriotzak berehalako ekintzarako animatu zituen.

Alexandro I.aren ondorengotza

aldatu

1825eko abenduaren 1ean Alexandro I.a Errusiakoa tsarra hil zen Taganrogeko finka inperialean, hiriburutik urrun eta tronurako oinordekoa nor izango zen aipatu gabe. Elementu liberalen arabera, Alexandroren heriotzaren ondorioz, Errusiar Inperioko oinordekotza-legeen arabera Konstantino Pavlovich Romanov pentsaera liberala zuen Alexandroren anaia gazteena igo behar zen tronura. Hala ere, Konstantinoren eta aristokrata poloniar baten arteko ezkontza ezkutatu zitzaion publikoari, eta horregatik Konstantinok 1822an tronuari uko egitea erabaki zuen, bere anaia txikia zen Nikolas I.aren alde, ideologia autokratikokoa, zeinak hasiera batean nazioaren gobernua hartzearen aurka egin zuen, prestakuntza falta argudiatuz. Horrela, 1822an Alexandro I.ak adierazpen bat sinatu zuen Nikolasek tronua har zezan bera hil ostean, baina dokumentu hau Errusiar Familia Inperialaren konfiantzazko kideek bakarrik ikusi zuten.

1825eko abenduaren 4an San Petersburgon Alexandro tsarraren heriotzaren berri eman zenean, matxinada bati ekitea erabaki zuten dezenbristek eta Konstantino printzearen ideologia liberalaz baliatu ziren nahi zituzten erreforma politikoak hasteko. Abenduaren 9an, Konstantinok gutun bat jaso zuen Varsovian (non gobernadore zen), zeinetan adierazten zitzaion Estatu Kontseilua bere aginduetara jarriko zela, bera tsar berri izanik. Izan ere, goi funtzionario zibil eta militar batzuek jada zin egin zuten Konstantinori leialak izango zirela, Konstantino Errusia osoko Subirano gisa.

Hala ere, Alexandro I.aren hiletak gertatu eta egun gutxitara, Konstantino printzeak Kontseilu Inperialari eta bere anaia Nikolasi jakinarazi zien hiru urte lehenago berak Errusiako tronuari uko egin ziola. Ondorioz, errusiar koroa Nikolas printzeari zegokion. Hau da, errusiar koroa Alexandro I.aren anaiarik txikienari zegokion. Hala ere, hurrengo egunetan eztabaida bat sortu zen. Nikolasek bere anaia Konstantinori leialtasuna adierazi nahi izan arren, ezin zuen deuseztatu hildako tsarrak jada onartua zuen uko egite bat. Alexandro I.ak emandako aginduak aldatzea ezinezkoa zenez, eta Konstantinok (gutun ofizial bidez) bere ukoagatik errusiar koroa bere gain hartuko ez zuela eta bere anaiaren menpekotzat jotzen zuela berretsi ondoren, Nikolas Pavlovich Romanov Nikolas I.a Errusiakoa izena erabiliz tsar izendatua izan zen eta abenduaren 26an San Petersburgon leialtasuna zin egiteko eguna ezarri zen.

Altxamendua

aldatu

Nikolas Konstantinoren ordez tsar izendatuko zutela jakitean, abenduko altxamenduko buruzagiek berehala ekitea erabaki zuten botere-hutsuneaz baliatzeko eta Nikolas agintetik kentzeko, zin-egite egunean bertan estatu-kolpe bat emanez, Konstantino printzeari leialtasuna zin egin ziotela argudiatuz, eta zin-egite onartezina litzatekeela beste tsar bat aitortzea esanez. Abenduko altxamenduko buruzagiek erabaki zuten Nikita Muraviov konspiratzaileak, Sergei Trubetskoi printzeak eta Jevgeni Obolenskik (San Petersburgon tropen agintea zuten ofizialak ziren), hiri horretako Senatu Plazan Senatu Inperialaren eraikinaren aurrean, beren soldaduak biltzea, Konstantino Pavlovich Romanovi Errusiako tsar gisa leialtasuna zin egiteko agindua emanez, eta Nikolas I.a tronurako benetako oinordekoa izan behar zela arbuiatuz. Zirudienez, errebolta printze inperial baten eskubideak defendatzean oinarritzen zen, soldadu arrunten artean susmo handiagorik ez izateko, Konstantinok tronuari uko egin ziola ez baitzitzaien jakinarazi. Abenduko altxamenduan parte hartu zutenek uste zuten garai hartako gizon errusiar arruntaren agintearekiko atxikimendua zela eta beraien soldadu soilei matxinadaren alde jartzeko modu bakarra Nikolas I.a Konstantino printzearen kaltetan usurpatzaile zela sinistaraztea zen.

1825eko abenduaren 26ko goizean, altxamendukoen plana martxan jarri zen, eta 3000 soldadu eraman zituzten Muraviovek eta Obolenskik Senatu Plazara, Petri Handiaren brontzezko estatuaren ondoan kokatuz (Brontzezko Zalduna deitua), Konstantino Pavlovich Errusiako tsar izendatuz. Hala ere, Trubetskoi ez zen Senatu Plazara joan, eta Muraviov aztoratu egin zuen honek: beste ofizial batzuekin presaka bildu eta Obolenski kondea matxinadaren buru izendatu zuen. Ordu batzuetan zehar, altxamendukoek eramandako 3000 soldaduak han egon ziren, Senatuaren eraikina hartzen edo Nikolas I.aren bilatze saiatu ere egin gabe. Tsar berriak 9000 soldadu bidali zituen berehala Senatu Plazara, matxinoek tsartzat har zezaten eskatzeko, baina indarkeriaren erabilera saihestuz. Orduan, ehunka oinezko zibil bildu ziren plaza irekian, bi tropei begira, baina buruzagi dezenbristak ez ziren saiatu haien kausa zibiletara zabaltzen, ezta metro gutxira soldadu leialetara ere, eta zalantzan jarri zuten, antza, soldadu horiek ezagutzen zuten subirano baten aurkako matxinada bat erakarriko ote zuten.

Ordu gehiago igaro zituzten bi taldeek elkarrengandik urrun zelatan, harik eta Mikhail Milorasovitx kondea, Napoleonen Gerretako heroi errespetatua, zaldi gainean agertu zen arte matxinoen aurrean, Nikolas tsartzat har zezaten eskatzeko. Une horretan, konspiratzaileetako buru batek, Piotr Kajovski ofizialak, Miloranovicheko kondea hil zuen pistolaz tiro eginda matxinatuei hitz egiten ari zela; aldi berean, ofizial erreboltari batek, Nikolai Panov tenienteak, zaldun-karga txiki bat zuzendu zuen Neguko Jauregiaren aurka, baina berehala utzi zuten.

Handik gutxira, tsarrak kanoiak bidali zituen Senatuko plazara, eta dezenbristek amore ematen ez bazuten tiro egiteko mehatxua egin zuen. Harrigarria bada ere, buruzagi dezenbristek ez zuten erabaki beren soldaduei kanoiak hartzeko agintzea, granada-konpainia batek bakarrik defendatzen baitzituen kanoiak. Erantzunik aurkitu ez zutenean, ofizial leialek tiro egin zieten altxatuei, eta baja larriak eragin zizkieten matxinatuei, eta hauek Neva ibaira ihes egin zuten edo berehala amore eman zuten. Ilunabarrean, eta gauera arte, matxinatuak jazarri eta bilatu zituzten San Petersburgo osoan, eta matxinada amaitu zuten.

Altxamenduaren amaiera eta ondorioak

aldatu

Pavel Pestel, Hegoaldeko Elkarteko burua, abenduaren 26an atxilotu zuten Tulchingo (Ukraina) kuartel militarrean, tsarren aurkako matxinada sortzeko susmoa zutelako. Dena dela, Hegoaldeko Elkarteak hiriburuan gertatutakoaren berri izateko bi aste igaro ziren eta, berehala libre utzi zuten Pestel bere kide dezenbristek kontrako eraso baten bitartez 1826. urteko urtarrilaren 16an. Hegoaldeko Sozietatearen buruzagi militarra zen Sergei Muraviov-Apostol-ek zuzendu zuen kontrako eraso hura. Honek, batailoi errebelde bat zuzendu zuen. Hala ere, egun gutxira matxinatuak garaitu zituen tsarrak bidalitako indarren nagusitasunak.

San Petersburgoko matxinada amaitu eta berehala, Nikolas I.aren erregimena matxinatuen arteko harremanak ikertzen hasi zen, eta konturatu zen buruzagi gehienak aristokratikoak zirela, baita noblezia-tituluak zituztela ere. Tsarraren errepresioa ez zen ez oso gogorra ez zabala izan, baina matxinadaren asmoak ezagut zitzaketen pertsonak jarri zituen zaintzapean, hala nola, Pushkin poeta.

1826ko uztailaren 25ean (uztailaren 13an, egutegi gregoriarraren arabera), dezenbrista konbiktuen lehen partida Siberiara joan zen. Talde horretan zeuden, besteak beste, Trubetskoi printzea, Obolenski printzea, Piotr printzea eta Andrei Borisov, Volkonski printzea eta Artamon Muraviov, Nerchinskoko meategietara zihoazenak[1][2]. Ekialderako bidaia zailtasunez beteta zegoen. Nikolai Vasilitx Basarguin dezenbrista San Petersburgotik abiatu zen gaixorik, baina mugimenduarekin indarra berreskuratu zuen; haren oroitzapenek Siberiara egindako bidaia irudikatzen dute, "herri arrunta" eta paisaiak goraipatzen dituen argi alai batean[3].

Dezenbrista guztiak ezin ziren Basarguinen esperientzia positiboarekin identifikatu. Gizarte-maila apalagoa zutenez, «soldadu dezenbristek» enperadorearen mendeku osoa jasan zuten. Gorte martzialak kondenatuta, "plebeio" horietako askok milaka zartada jaso zituzten. Bizirik atera zirenak Siberiara joan ziren, kriminal komunekin batera kateatuta[4].

Zigor Auzitegi Gorenak 124 dezenbristatik 15 soilik zigortu zituen ‘estatu krimenagatik’ eta ‘asentamendura deportatzera’ kondenatuak izan ziren[5]. Leku isolatuetara bidali zituzten, adibidez, Beriózovo, Narym, Surgut, Pelym, Irkutsk, Yakutsk eta Viliuisk, besteak beste. Leku horietan, errusiar gutxi batzuk bizi ziren. Siberiar aborigenak, tungusak, yakutuak, tatariarrak, ostiakoak, mongoliarrak eta buriatarrak bizi ziren bertan[6].

 
Dezenbristak Siberiako Chitá hiriko errota batean lanean.

Deportatu guztien artean, preso talde handiena Chitá-ra bidali zuten, Zabaikalieko Kraira, hiru urte geroago Petrovski Zavod-era eramateko, Nérchinsketik hurbil[7]. Talde hau behartutako lanetara kondenatua izan zen eta haien artean abenduko altxamenduko buruzagi nagusiak eta poloniar iraultzaileak zeuden. Siberiako gobernadoreak, Lavinskik, argudiatu zuen konbiktuen talde handi eta kontzentratu bat[6] kontrolatzea errazagoa zela eta Nikolas I.ak (enperadorea) politika horri jarraitu zion, zaintza maximizatzeko eta iraultzaileek tokiko herriekin zuten harremana mugatzeko[8]. Presoen zaintza errazagoa zen kontzentrazioagatik, baina altxamendukoek komunitate gisa existitzen jarraitu ahal izan zuten horrela[6]. Hala ere, Petrovski Zavodera eramateak talde txikiagoetan banatzera behartu zituen dezenbristak; kokapen berria zatikatuta zegoen, ordenaren zentzu zapaltzailearekin eta ezinezkoa zen kondenatuak kasualitatez biltzea. Altxamendukoen anaitasuna ezin zuen ezerk suntsitu, baina Petrovski Zadovek bizitza pribatu gehiago bizitzera behartu zituen [9].

Zigor inperialaren murrizketa batzuen ondorioz, deportatuak uste baino urte batzuk lehenago hasi ziren beren lan betebeharrak osatzen. Lana bera lan minimoa zen; Stanislav Leparskik, Petrovski Zavoden komandanteak, ez zituen bete dezenbristen jatorrizko lan-epaiak, eta kondenatuek egin zuten lanaren zati handi bat iraultzaileen ordez. Dezenbrista gehienek Petrovski Zavod utzi zuten 1835 eta 1837 bitartean. Irkutsk, Minusinsk, Kurgán, Tobolsk, Turinsk edo Yaltorovsk ingurura joatea erabaki zuten. Siberia jada bizi edo bisitatu zuten dezenbristek, Dmitri Zavalishin kasu, aurrera egin zuten Petrovski Zavoden mugak utzi zituztenean, baina gehienen ustez oso gogorra zen fisikoki eta psikologikoki kartzela baino gogorragoa zen [10].

Siberiako biztanleek ez zuten arazorik eduki altxamendukoekin eta garrantzia handia izan zuten komunikazio lineak irekita edukitzean dezenbristen, lagunen eta senideen artean. Estatuko merkatari gehienak ere ulerkorrak ziren. Masentzat, altxamenduan parte hartu zuten erbesteratuak «Nikolas I.ari zin egiteari uko egin zioten jeneralak» ziren. Pertsona handiak ziren, eta jazarpen politikoa jasan zuten herriarekiko leialtasunagatik. Oro har, Siberiako populazio indigenek dezenbristak errespetatu zituzten neurri handi batean, eta harrera oso abegitsua izan zuten [11].

Asentamenduetara iristean, deportatuek araudi zabalak bete behar izan zituzten gobernu-erregimen zorrotz baten pean. Polizia lokalak dezenbristek egin nahi zuten mugimendu oro begiratu, arautu eta apuntatzen zuten. Dmitri Zavalishin kartzelan sartu zuten teniente baten aurrean kapela ez kentzeagatik. Jarduera politikoak eta sozialak ez ezik, erlijio-sinesmenekiko interferentzia ere egon zen. Bertako kleroak heresiaz salatu zuen Shajovskói printzea, natur zientziekiko zuen interesagatik. Agintariek beste dezenbrista batzuk ikertu eta geldiarazi zituzten elizara ez joateagatik[12]. Erregimenak gogor gaitzetsi zituen korrespondentzia guztiak, batez ere senideekiko komunikazioa. Mezuak zehatz-mehatz aztertu zituzten Siberiako funtzionarioek eta San Petersburgoko Inteligentzia Politikoko Hirugarren Dibisioak. Hautaketa prozesu horrek idazketa lehor eta arduratsua behar izan zuen dekenbristen aldetik. Bestúzhev-en hitzetan, korrespondentziak «ofizialtasunaren bizigabeko inpresioa» zeraman[13].

Asentamenduetako erregimenetan dirulaguntzak oso urriak ziren. Dezenbrista batzuk, Volkonski, Muraviov eta Trubetskoitarrak barne, aberatsak ziren, baina erbesteratu gehienek ez zuten dirurik, eta hamabost basamortu (16 hektarea inguru) lur izatetik bizi behar izan zuten, biztanle bakoitzari emandako diru-kopurua. Dezenbristak, lurraren ezagutza gutxirekin edo batere ez zutela, lurralde miserableetan bizimodua ateratzen saiatu ziren ia baliabiderik izan gabe. Senide eta lankide aberatsenen laguntza finantzarioak asko salbatu zituen; beste batzuk, berriz, hil egin ziren[14].

Murrizketak, mugak eta zailtasunak gorabehera, dezenbristek uste zuten beren egoera hobetu zezaketela ekimen pertsonalaren bidez. Petrovski Zavodek etengabe bidaltzen zizkien eskaerak Leparski jeneralari eta Nikolas I.a enperadoreari[15]. Eskaera gehienak dezenbristen emazteek egin zituzten eta Sergei Volkonski printzearen emaztea zen Maríya Volkonskaya printzesaren gidaritzapean batu ziren, eta 1832an, etengabeko eskaeren bidez, beren gizonei lan-eskakizunak formalki baliogabetzea eta hainbat pribilegio ziurtatzea lortu zuten, senarrek beren emazteekin intimitatean bizitzeko duten eskubidea barne[16][15]. Dezenbristek transferentziak eta subsidioak lortzea lortu zuten eskaera pertsuasiboen bidez, baita familiako kideen esku-hartzearen bidez ere. Eskaera prozesu hori, eta tsarraren eta funtzionarioen ondoriozko kontzesioak, Siberiako erbesteratu politikoen praktika estandarra ziren eta izaten jarraituko zuten. San Petersburgo Siberiako administrazioarekin lotzen zuten prozedura eta ordena burokratikoen katea sarritan saihestu edo baztertu egiten zen. Burokraziako haustura horiek hobetzeko eta aktibatzeko gaitasun txikia ematen zieten erbesteratuei[17].

Denera, 679 pertsona epaitu zituzten (horietako asko faltsuki akusatuak). Horietatik 112 pertsona baino ez zituzten kondenatu, 107 erbestera, degradaziora eta beren ondasunak konfiskatzera, eta 5 pertsona soilik kondenatu zituzten heriotzara eta exekutatuak izan ziren. Tsarrak orduan, bost exekutatuen alargunei pentsioak ordaintzeko ardura hartu zuen, guztia bere diru pertsonala erabiliz, eta gainera, deportatuak izandakoen senideek hogei urtez dirulaguntzak jaso zituzten, baita kondenatuen seme-alabek ere.

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 221
  2. ↑ George (1891). Siberia and the Exile System. London: James R. Osgood, McIlvaine & Co. pp. 280.
  3. ↑ G. R. V. Barratt, Voices in Exile (Montreal: McGill-Queen’s University Press, 1974), 210
  4. ↑ Andrew A. Gentes, “Other Decembrists: The Chizov Case and Lutskii Affair As Signifiers of The Decembrists in Siberia,” Slavonica, Vol. 13, No. 2, (2007): 140
  5. ↑ Andrew A. Gentes, “Other Decembrists: The Chizov Case and Lutskii Affair As Signifiers of The Decembrists in Siberia,” Slavonica, Vol. 13, No. 2, (2007): 135
  6. ↑ a b c Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 227
  7. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 213
  8. ↑ Andrew A. Gentes, “Other Decembrists: The Chizov Case and Lutskii Affair As Signifiers of The Decembrists in Siberia,” Slavonica, Vol. 13, No. 2, (2007): 136
  9. ↑ G. R. V. Barratt, Voices in Exile (Montreal: McGill-Queen’s University Press, 1974), 274
  10. ↑ G. R. V. Barratt, Voices in Exile (Montreal: McGill-Queen’s University Press, 1974), 209
  11. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 228
  12. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 231–232
  13. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 233
  14. ↑ G. R. V. Barratt, Voices in Exile (Montreal: McGill-Queen’s University Press, 1974), 303–304
  15. ↑ a b Andrew A. Gentes, Other Decembrists: The Chizov Case and Lutskii Affair As Signifiers of The Decembrists in Siberia, Slavonica, Vol. 13, No. 2, (2007): 137
  16. ↑ Anatole G. Mazour, The First Russian Revolution, 1825 (Stanford: Stanford University Press, 1937), 243
  17. ↑ Andrew A. Gentes, Other Decembrists: The Chizov Case and Lutskii Affair As Signifiers of The Decembrists in Siberia, Slavonica, Vol. 13, No. 2, (2007): 139

Bibliografia

aldatu
  • Figes, Orlando (2002), El baile de Natacha: Una historia cultural rusa. Londres. ISBN 0-7139-9517-3
  • Mazour, A.G. 1937. The First Russian Revolution, 1825: the Decembrist movement; its origins, development, and significance. Stanford University Press
  • Michalopoulos, Dimitris (2020), America, Russia and the Birth of Modern Greece, Washington-London: Academica Press, ISBN 978-1-68053-942-4.
  • Rabow-Edling, Susanna (2007ko maiatza). «The Decembrists and the Concept of a Civic Nation». Nationalities Papers 35 (2): 369-391. doi:10.1080/00905990701254391.
  • Sherman, Russell & Pearce, Robert (2002) Russia 1815–81, Hodder & Stoughton
  • Eidelman, Natan (1985) Conspiracy against the tsar, Moscú, Progress Publishers, 294 or. (Translation from the Russian by Cynthia Carlile.)
  • Crankshaw, E. (1976). The Shadow of the Winter Palace: Russia's Drift to Revolution, 1825–1917. New York: Viking Press.

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Abenduko_altxamendua&oldid=9824641"(e)tik eskuratuta