Wikipedia

Helena Villar Janeiro

Galiziako irakaslea eta idazlea

Helena Villar Janeiro (Becerreá, Lugo 1940ko irailaren 28a) Galiziako irakaslea eta idazlea da. 2017 urtetik aurrera Galiziar Errege Akademiako partaidea da.[1]

Helena Villar Janeiro


Fundación Rosalía de Castro (en) Itzuli presidentea

2005 - 2012
← Carlos Baliñas (en) Itzuli - Anxo Angueira (en) Itzuli →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakHelena Villar Janeiro
JaiotzaBecerreá, 1940ko irailaren 28a (84 urte)
Herrialdea Galizia
Familia
Ezkontidea(k)Xesús Rábade Paredes (en) Itzuli
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaliziera
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta poeta
Lantokia(k)Galizia
Jasotako sariak
KidetzaReal Academia Galega

Bizitza

aldatu

Helena Villar Lugoko Becerreá herrian jaio zen. Eskola utzi zuen 6 urte bete zituenean; eta 13rekin berriro berreskuratu zuen berak erabakita. Batxilerra bere kabuz ikasi zuen, gurasoen jostuntze dendan lan egiten zuen artean.

Batxilerra bukatu ondoren, Magisteritza ikasi zuen Lugon eta Filosofía eta Letretako lizentziatura lortu zuen, Pedagogia arloan, Madrilgo Unibertsitate Koplutentsean, Santiago de Conpostelako Unibertsitatean ere urte batzuk ikasita.

Xesús Rábade idazlearekin ezkonduta dago, eta Maria del Cebreiro poetaren eta Abe Rábade jazz musikariaren ama da.

Ibilbidea

aldatu

Idazle gisa hainbat genero lantzen ditu, bereziki poesia eta narrazioa, baina arreta berezia eskaintzen dio haur eta gazte literaturari. Clavo Hondo kolektibo poetikoko kidea izan zen. 2005etik 2012ra, Rosalia de Castro Fundazioko presidentea izan zen, eta, garai hartan, Consello da Cultura Galega Fundazioko Osoko Bilkurako kidea ere bai.

Argazkigintzan aritu zen, eta hainbat erakusketatan parte hartu zuen.

Lanak

aldatu

Poesia

aldatu
  • Alalás, 1972, egilearen edizioa.
  • Rosalía no espello, 1985, Patronato Rosalía de Castro.
  • Festa do corpo, 1994, Deputación da Coruña.
  • Album de fotos, 1999, Espiral Maior.
  • Nas hedras da clepsidra, 1999, Ediciós do Castro.
  • Pálpebra azul, 2003, PEN Clube de Galicia.
  • Remontar o río, 2014.
  • Poesía mínima./Minimal Poetry, 2018, Alvarellos Editora
  • De rosa antiga. 50 anos de poesía (1972-2022) (2022). Vigo: Galaxia. 154 or. ISBN 978-84-9151-922-5.[2]

Haur eta gazte literatura

aldatu
  • O día que choveu de noite, 1985, Galaxia. Itzulia gaztelaniara,[3] katalanera[4] eta euskarara.[5]
  • Viaxe a Illa Redonda, 1987, Galaxia.
  • Vermiño, 1988, Galaxia. Itzulia gaztelaniara,[6] katalanera,[7] euskarara[8] eta aranerara.[9]
  • A cidade de Aldara, 1989, Casals.
  • Ero e o capitán Creonte, 1989, S. M.
  • Patapau, 1989, Ir Indo.
  • A canción do rei, 1992, Galaxia.[10]
  • Don Merlo con chaqueta, 1993, Xerais.
  • Contos do paxaro azul, 1994, Sotelo Blanco.
  • Novos contos para nenos, 1994, Citania.
  • A voda do papá, 1994, Obradoiro.
  • A campá da lúa, 1999, Xerais.
  • O avó de Pipa, 2000, Bruño. gaztelaniara itzulia.[11]
  • Belidadona, 2003, Edelvives.
  • Na praia dos lagartos, 2004, Ediciós do Castro.
  • Raúl, 2005, Galaxia.
  • Rosalía, 2006, Fundación Rosalía de Castro. Umeentzako biografia.
  • O souto do anano, 2007, Obradoiro-Santillana.
  • Un rato na casa, 2008, Galaxia.
  • O caderno de Edua, 2010, Xestión Literaria Galega. Sushi Booksek berrargitaratua 2015ean. Euskarara itzulia.[12]
  • As señoras cousas, 2014, Galaxia.
  • Contos do Sol e da Lúa, 2017, Alvarellos.
  • Fina a pirata (2019). Galaxia. 40 or. ISBN 978-84-9151-354-4.
  • A fuga de Guillermo (2021). Galaxia. 72 or. ISBN 978-84-9151-610-1.
  • Alba (2021). Vigo: Galaxia. 40 or. ISBN 978-84-9151-635-4. Ilustratzailea: Abi Castillo

Narratiba

aldatu
  • O enterro da galiña de Domitila Rois, 1991, Galaxia.
  • A tarde das maletas, 1992, Contos do Castromil.

Saiakera

aldatu
  • Os equipos de normalización lingüística nos centros de ensino, 1993, Xunta de Galicia.
  • Delas, 1999, Toxosoutos.
  • Paseos literarios, 2001, Xunta de Galicia.
  • Feminino plural, 2003, El Correo Gallego.
  • O sabor da terra, 2005, Galaxia.

Lan kolektiboak

aldatu

Xesús Rábade Paredesekin batera:

aldatu
  • Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno, 1979, Patronato Rosalía de Castro. 2008an zuzendutako edizioa, Fundación Rosalía de Castro. Umeentzat.
  • Lección conmemorativa sobre Rosalía de Castro, 1980, Patronato Rosalía de Castro. Umeentzat.
  • Morrer en Vilaquinte, 1980, Universidade de Santiago de Compostela. 1992an berrargitaratua, Biblioteca 114. Narratiba.
  • O sangue na paisaxe, 1980, Edicións do Cerne. Poesia.
  • No aló de nós, 1981, Universidade de Santiago de Compostela. Poesia.
  • Viaxe e fin de don Frontán, Rafael Dieste, 1982, Ediciós do Castro. Itzulpena.
  • Contos de nós e da xente, 1983, S. M. Literatura infanto-xuvenil.
  • Cantan os nenos (O libro de María), 1984, Xunta de Galicia. Umeentzako abestia.
  • Cabeleira de pedra, 1993, Consorcio da Cidade de Santiago, hizkuntza askotara itzulia.[13] 2004an berrargitaratua. Poesia.
  • Eduardo Blanco Amor con Auria ó fondo, 1993, Xunta de Galicia.
  • Símbolos de Galicia, bideo eta guzti, 1993, Ophiusa.
  • Poemas, de Rosalía de Castro, 2002, Fundación Rosalía de Castro. Antologia hizkuntza bitan.
  • Dona e Don, 2004, Galaxia. Haur-gazte literatura.
  • Follas Novas/Hojas Nuevas, de Rosalía de Castro, 2004, Fundación Rosalía de Castro. Antologia hizkuntza bitan.
  • Versos a Compostela, de Rosalía de Castro, 2008, Consorcio de Santiago/Alvarellos. Itzulpena.

Beste obra kolektibo batzuk (escolma)

aldatu
 
Helena Villar Janeiro, Marta Dacosta, Rosa Enriquez eta Yolanda Castaño Nós tamén navegar. 40 anos de poesía galega (Gu ere nabigatzen kongresuan. 40 urte poesia galegoz), Pontevedrako Pazo de la Cultura antzokian.
  • Cravo fondo, 1977, Follas Novas Edicións. Poesía.
  • Os escritores lucenses arredor de Ánxel Fole, 1986, Concello de Lugo.
  • 8 contos, 1989, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
  • Contos eróticos / Elas, 1990, Xerais. Narrativa.
  • Contos de hogano, 1992, El Correo Gallego. Narrativa.
  • Premios Pedrón de Ouro. Certames XVI (1990) e XVII (1991), 1992, Ediciós do Castro. Narratiba.
  • Berra liberdade, 1996, Galaxia. Kontakizuna.
  • Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, 1997, Fundación Rosalía de Castro. Poesia.
  • E dixo o corvo..., 1997, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
  • Ninguén está só, 2001, Tris Tram. Narratiba.
  • A poesía é o gran milagre do mundo, 2001, PEN Clube de Galicia. Poesia.
  • Un futuro para a lingua, 2002, Xunta de Galicia. Saiakera.
  • Carlos Casares. A semente aquecida da palabra, 2003, Consello da Cultura Galega. Poesia.
  • Homenaxe poética ao trobador Xohan de Requeixo, 2003. Poesia.
  • Intifada. Ofrenda dos poetas galegos a Palestina, 2003, Fundación Araguaney. Poesia.
  • Narradio. 56 historias no ar, 2003, Xerais. Narratiba.
  • Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra, 2003, Espiral Maior. Poesia.
  • Palabra por Palabra. Contos da Policía, 2003, Ir Indo. Narratiba.
  • 23 poetas cantan a don Antonio Machado, 2004, Hipocampo. Poesíia.
  • Catro contos para unha data, 2004, Xunta de Galicia. Narratiba.
  • Contos de charlatáns, grumetes, botas e fendas, 2004, Xunta de Galicia. Literatura infanto-xuvenil.
  • Postais do Camiño, 2004, Galaxia.
  • Amor en feminino: antoloxía das poetas galegas de Rosalía á Xeración dos 80, 2006, Baía Edicións. Edición de Maximino Cacheiro Varela.
  • Poetas e Narradores nas súas voces. II, 2006, Consello da Cultura Galega.
  • Polifonías: voces poéticas contra a violencia de xénero, 2006, Espiral Maior/Xunta de Galicia. Poesia.
  • Marcos Valcárcel. O valor da xenerosidade, 2009, Difusora.
  • Quen casa ten de seu: cinco contos na casa de Rosalía, 2009, Fundación Rosalía de Castro. Hau-gazte Literatura.
  • Erato bajo la piel del deseo, 2010, Sial Ediciones. Poesia.
  • Xosé Chao Rego: renacer galego. (Actas do Simposio-Homenaxe), 2010, Fundación Bautista Álvarez de Estudos Nacionalistas. Poesía.
  • Cociñando ao pé da letra, 2011, Galaxia. Poesia eta sukaldaritzari buruzko lankidetza.
  • Vivir un soño repetido. Homenaxe a Lois Pereiro, 2011, Asociación de Escritores en Lingua Galega, liburu electronikoa. Argazkigintza kolaborazioa.
  • A cidade na poesía galega do século XXI, 2012, Toxosoutos. Poesia.
  • Unha cesta de pombas e mazás. Homenaxe a Isaac Díaz Pardo, 2013, Academia Real Isaac Díaz Pardo. Poesia.
  • Versos no Olimpo. O Monte Pindo na poesía galega, 2013, Toxosoutos. Poesia.
  • Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón. Poesia.
  • Xabarín 18, 2013, EEI Monte da Guía/Concello de Vigo/Galaxia.
  • 150 Cantares para Rosalía de Castro (2015, libro electrónico). Poesia.
  • De Cantares Hoxe. Os Cantares gallegos de Rosalía de Castro no século XXI, 2015, Fundación Rosalía de Castro/Radio Galega. Poesia.
  • 6 poemas 6. Homenaxe a Federico García Lorca, 2015, Biblos Clube de Lectores. Poesia. Egilekidea Suso Díaz. ISBN 978-84-15086-51-2
  • Verbo na arria. Homenaxe literaria a Xohan Xesus González, 2016, Fervenza.
  • Os aforismos do riso futurista, 2016, Xerais.[14] Aforismoak.
  • Pico Sacro. Ferido polo lóstrego e a lenda, 2017, Alvarellos. Poesia.
  • O libro dos libros (2018, Galaxia), co relato "Evolucións".
  • En el vuelo de la memoria. Antología para Ángel Campos Pámpano. (Editora Regional de Extremadura, 2018).

Sariak eta aintzatespenak

aldatu
  • Rosalia de Castro Patronatuaren Saria Irakasle eta Pedagogoentzat 1979an, Xesús Rábade Paredesekin batera Símbolos de Galicia. A bandeira, o escudo e o himno.
  • 1980an, Santiagoko Unibertsitateko Galiziako Narratiba Saria eman zioten, Xesús Rábade Pareisekin batera Morrer en Vilaquinte lanarekin.
  • Santiago Unibertsitateko Galizia Saria 1981ean, Xesús Rábade Paredes No aló de nós lanarekin.
  • Manuel Antonio Saria 1981ean, Xesús Rábaderekin batera egindako O sangue na paisaxe lanarekin.
  • Eusebio Lorenzo Baleirón IV. poesia saria 1991n, Nas hedras da clepsidra lanarekin.
  • Modesto R. Saria Figueiredo 1991n, O cadro lanarekin.
  • 1994ko Miguel González Garces Sariaren akzesita, Fiesta del cuerpo lanarekin.
  • Haur literaturako Arume Saria, Xosé Neira Venellas Fundazioak 2003an emana, Na praia dos lagartos lanarekin.
  • Hektometro literario bat eskaini zioten Vilalbeseko Paseo dos Soños, Xesús Rábade Paredesekin batera.
  • Galizierazko Idazleen Elkartearen saria 2016an.[15]
 
Omenaldia Helena Villar Janeiro idazleari


Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ Txantiloi:Gl-ES «Pleno» Real Academia Galega (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  2. ↑ LXI xaneiro, febreiro, marzo, 2023 ISSN 0017-4181..
  3. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  4. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  5. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  6. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  7. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  8. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  9. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  10. ↑ (Galizieraz) Vilavedra, Dolores. (2000). Diccionario da literatura galega: Obras. Editorial Galaxia ISBN 978-84-8288-365-6. (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  11. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  12. ↑ «Bitraga. Biblioteca de tradución galega» web.archive.org 2020-05-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  13. ↑ ISSN https://www.aelg.gal/centro-documentacion/autores-as/helena-villar/obra/3152/cabeleira-de-pedra..
  14. ↑ Txantiloi:Gl-ES «O libro dos libros» Editorial Galaxia (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Lugo, El Progreso de. (2016-02-13). «La Asociación de Escritores en Lingua Galega premia a la lucense Helena Villar Janeiro» El Progreso de Lugo (Noiz kontsultatua: 2024-08-21).

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Helena_Villar_Janeiro&oldid=9949820"(e)tik eskuratuta