Greziera
Greziera edo grekoa[1][2] Grezian hitz egiten den hizkuntza da. Herrialde horretaz gain, Zipren ere nagusi da, eta, beste hainbat herrialdetan, gutxiengo aipagarriak daude: Italiako grikozko nahiz grekokalabrerazko hiztunak, Albaniakoak, eta abar.
Greziera edo grekoa | |
---|---|
ελληνικά — νέα ελληνικά | |
![]() ![]() | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | ![]() ![]() |
Hiztunak | 15 milioi |
Rankinga | 52 |
Ofizialtasuna | ![]() ![]() ![]() Gutxiengo hizkuntza gisa onartua: ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Eskualdea | Balkanak |
UNESCO sailkapena | 1: ziurra |
Araugilea | arautu gabea |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak Hellenic (en) ![]() | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua, hizkuntza fusionatzailea, pro-drop language (en) ![]() ![]() |
Denbora gramatikalak | lehenaldia eta nonpast tense (en) ![]() |
Genero gramatikalak | genero maskulinoa, genero femeninoa eta genero neutroa |
Kasu gramatikalak | nominatiboa, genitiboa, akusatiboa eta bokatiboa |
Alfabetoa | alfabeto grekoa |
Hizkuntza kodeak | |
Glottolog | gree1276 |
Wikipedia | el |
ASCL | 2201 |
IETF | grk |
Hizkuntza indoeuroparra da, familia hartako adar heleniar independentea osatzen duena. Grezia, Zipre, Italia (Calabria eta Salento), Albaniako hegoaldea eta Balkanetako Kaukasoko, Itsaso Beltzeko kostaldeko, Asia Txikiko eta Ekialdeko Mediterraneoko beste eskualde batzuetan hitz egiten da. Dokumentatuta, indoeuropar hizkuntzaren historiarik luzeena du, gutxienez, 3.400 urteko idatzizko erregistroak baititu[3] Idazkera sistema alfabeto grekoa da, gutxi gorabehera, 2.800 urte dituena[4][5]: lehenago, B lineala eta Zipreko silabarioa gisako idazkera-sistemetan erregistratzen zen[6]. Alfabetoa feniziar idazkeratik sortu zen, eta, aldi berean, latindar, ziriliko, kopto, gotiko eta beste idazkera askoren oinarri izan zen.
Grezierak oso leku garrantzitsua du mendebaldeko munduaren historian. Homeroren epopeietatik hasita, Antzinako Greziako literaturak garrantzi iraunkorreko obra ugari biltzen ditu Europako kanonean. Zientziaren eta filosofiaren oinarrizko testuetako asko, jatorriz, grezieraz idatzi ziren. Kristau Bibliaren Itun Berria ere, jatorriz, grezieraz idatzi zen.[14][15] Erromatar munduko latinezko testu eta tradizioekin batera, Greziako testuek eta antzinateko greziar gizarteek osatzen dute Klasikoen diziplinaren ikasgaiak.
Antzinaroan, greziera zen, alde handiz, Mediterraneo aldean gehien hitz egiten zen lingua franca[7]. Azkenean, Bizantziar Inperioko hizkuntza ofizial bihurtu zen, eta Erdi Aroko greziera bihurtu zen[8]. Forma modernoan, Greziako eta Zipreko hizkuntza ofiziala da, eta Europar Batasuneko 24 hizkuntza ofizialetako bat. Gaur egun, gutxienez, 13,5 milioi pertsonak hitz egiten dute Grezian, Zipren, Italian, Albanian, Turkian eta Greziako diasporako beste herrialde askotan.
Haren sustraiak aspalditik oso erabiliak dira hitz berriak sortzeko, baita beste hizkuntza batzuetan ere; greziera eta latina nazioarteko hiztegi zientifikoaren iturri nagusiak dira.

Historia
aldatuGreziera Balkanetan mintzo da K.a. bigarren milurtekotik. Aztarnarik antzinakoena Kretako «Gurdiaren Taulen Gela»n aurkitu zuten. K.a. XV. mendekoa izanda, greziera lekukotasunik zaharrenetakoak dituzten munduko hizkuntzetako bat dugu. Antzinatasun hori, indoeuropar hizkuntzen artean, Vedaken sanskritoak bakarrik berdin dezake.
Alfabeto grekoa, berriz, ez da hain zaharra, eta feniziar alfabetotik eratorria da. Hizkuntzalarien aburuz, greziera bost arotan bana daiteke:
- Greziera mikenikoa: Zibilizazio mikenikoaren hizkuntza da. Aztarnarik zaharrenetakoa da.
- Greziera klasikoa (halaber, antzinako greziera deitua): haren dialektoak Antzinako Grezian erabili ziren. Erromatar Inperioan hedatua oso, Mendebaldeko Europan Erdi Aroan galdu zen, baina otomanak Konstantinopolis hartu zutenean, greziarren atzerriratzeak berriro hedatu zuen.
- Greziera helenista (koinē edo greziera komuna izenez ere aguna): atikoa greziar dialektoekin batu zenean, halako lingua franca sortu zen Mediterraneoan. Nahiz eta gero latinak garaitu, zeharo erabilia zen: adibidez, kristautasunaren hasieran, apostoluek koinēa erabiltzen zuten beren hitzaldietan.
- Erdi Aroko greziera: Bizantziar Inperioan erabili zenez, Bizantziar greziera izenaz ere ezaguna zen.
- Aro berriko greziera: Bizantziar grezieratik bilakatua da.
Erdi Aroko grezieratik aurrera, bi hizkeratan banatu da hizkuntza: dhimotikí (δημοτική), herri hizkera, eta katharévusa (καθαρεύουσα), klasikoen erara itxuratutako hizkera jasoa, testu literario, juridiko, administratibo eta zientifikoetan erabilia XIX. eta XX. mendeetan. Diglosia arazo hori 1976ko 306 Legeak irtenbideratu zuen, dhimotikía ofizial bihurtu zuenean. Bi hizkerek greziera batua (κοινή νεοελληνική edo Aro Berriko greziera amankomuna) sortu dute.
Batzuek diote Aro berriko grezierazko hiztun jasoak antzinako testuak uler ditzakeela; dena den, arrazoia, ziur aski, kultura da, eta ez hizkuntzen arteko antzekotasuna. Hala ere, koinēa erraza da oso egungo hiztunentzat.
Euskarak, Europako beste hizkuntzek bezala, hitz asko hartu dizkio, normalean zeharka, hau da, frantsesaren edo gaztelaniaren bitartez: astronomia, demokrazia, filosofia, foka, eta abar. Gainera, oraindik, greziar hitz eta morfemak erabiltzen dira hitz berriak sortzeko: antropologia, automobila, fotografia, hipermerkatu, hidromasaje, dinosauro, (elektro)entzefalograma, aromaterapia, biomekanika... eta, latinezko hitzekin batera, egungo hiztegi zientifiko eta teknikoaren erroak dira.
Diglosia
aldatuAro modernoan, greziera diglosia egoera batean sartu zen: herri-hizkuntzen eta forma arkaikoen idazkera elkarbizitzan. Grezieraren auzitzat ezagutu zen greziera modernoaren bi barietate lehiakideen arteko polarizazioa izan zen: dhimotiki (greziera modernoaren herri-hizkuntza), eta katharevousa (arautua, garbitua), XIX. mendearen hasieran garatu zen dhimotiki eta antzinako grezieraren arteko konpromisoa, Greziako estatu sortu berrian helburu literario eta ofizialetarako erabiltzeko. 1976an, dhimotikia, katharevousaren ezaugarriak sartu ondoren, Greziako hizkuntza ofizial aitortu zuten, eta horrela sortu zen greziera moderno estandarra, gaur egun helburu ofizial guztietarako eta hezkuntzarako erabiltzen dena[9].
Batasun historikoa
aldatuGrezieraren etapen arteko batasun historikoa eta etengabeko nortasuna azpimarratu ohi dira. Beste hizkuntzetan ikusten direnen pareko aldaketa morfologiko eta fonologikoak izan baditu ere, antzinate klasikotik ez da eten bere tradizio kultural, literario eta ortografikoa hizkuntza berri bat sortzen ari dela esateko adina. Egungo hiztunek, oraindik ere, antzinako grezierazko literatura-lanak beren hizkuntzaz egindakotzat hartzen dituzte, eta ez atzerriko hizkuntza baten zatitzat[10] Sarritan esaten da aldaketa historikoak txikiak izan direla beste hizkuntza batzuekin alderatuta. Estimazio batek dio greziera homerikoa, ziurrenik, demotikotik hurbilago dagoela gaur egungo ahozko ingelesa XII. mendeko ingeles ertainetik baino[11].
Hedadura geografikoa
aldatuGaur egun, gutxienez, 13 milioi lagunek hitz egiten dute greziera, batez ere Grezian, Zipren eta Greziako eta Albaniako mugatik gertu (Albanian) dagoen greziera hiztunen gutxiengo handi batekin batera[12]. Albaniako biztanleriaren ehuneko esanguratsu batek greziera ezagutzen du, hein batean, Greziara 1980ko eta 1990eko hamarkadetan albaniarren immigrazio-olatuak eta herrialdeko greziar komunitatea dela eta. Grezia-Turkia gerra eta 1923ko ondoriozko biztanle-trukearen aurretik, greziera hiztunen populazio oso handia zegoen Turkian, nahiz gaur egun oso gutxi geratzen diren[3]. Greziera hiztunen komunitate txiki bat da Bulgarian ere, Grezia-Bulgariako mugatik gertu. Greziera mundu osoan ere hitz egiten da, anitz herrialdetan komunitate nabariak baitaude: Estatu Batuetan, Australian, Kanadan, Hegoafrikan, Txilen, Brasilen, Argentinan, Errusian, Ukrainan, Erresuma Batuan eta Europar Batasuna osoan, batez ere Alemanian.
Historikoki, greziera hiztunen komunitate eta eskualde esanguratsuak izan ziren Ekialdeko Mediterraneo osoan, gaur egun, Italia hegoaldea, Turkia, Zipre, Siria, Libano, Israel, Palestina, Egipto eta Libia direnak; baita Itsaso Beltzaren eremuan ere, gaur egun Turkia, Bulgaria, Errumania, Ukraina, Errusia, Georgia, Armenia eta Azerbaijan direnak; eta, neurri txikiagoan, mendebaldeko Mediterraneoan, hala nola Massalia, Monoiko eta Mainake kolonietan eta inguruan. Nubiako kristau erreinuetan, beren historiaren zatirik handienean, gobernuaren eta erlijioaren hizkuntza ofizialtzat ere erabili zen.[13]
Estatus ofiziala
aldatuGreziera, bere forma modernoan, Greziako hizkuntza ofiziala da: hor, ia biztanleria osoak hitz egiten du[14]. Halaber, hizkuntza ofiziala da Zipren (teorian, turkierarekin batera) eta Akrotiri eta Dhekelian Britainia Handiko itsasoz haraindiko lurraldea (ingelesarekin batera)[15]. Grezia eta Zipre Europar Batasuneko kide direnez, greziera erakundearen 24 hizkuntza ofizialetako bat da[16]. Greziera hizkuntza gutxitutzat aitortzen da Albanian, eta modu koofizialean erabiltzen da bertako zenbait udalerritan, Gjirokastër eta Saranda barrutietan[17]. Italiako Apulia eta Calabria eskualdeetan ere hizkuntza gutxitu ofiziala da. Eskualdeetako edo Hizkuntza Gutxituen Europako Gutunaren esparruan, greziera, ofizialki, babesten eta sustatzen da eskualdeko eta hizkuntza gutxitu gisa: Armenian, Hungarian, Errumanian eta Ukrainan[18]. Turkian, hizkuntza gutxitutzat aitortzen da, eta babestuta dago 1923ko Lausanako Hitzarmenaz[19][20][21][22].
Maileguak beste hizkuntza batzuetan
aldatuGrezierazko hitzak beste hizkuntza batzuetan mailegatu dira, euskara barne: matematika, fisika, astronomia, demokrazia, filosofia, atletismo, erretorika, bataio, Ebanjelio, etab. Gainera, grezierazko hitz eta elementuak orainndik ere emankorrak dira hitz berriak egiteko oinarri gisa: antropologia, telefono, isomero, biomekanika, zinematografia... Latinezko hitzekin batera, nazioarteko hiztegi zientifiko eta teknikoaren oinarria osatzen dute[23][24].
Sailkapena
aldatuGreziera indoeuropar hizkuntza familiaren adarretako bat da. Hurbilen zituen antzinako hizkuntzak antzinako mazedoniera (agian grezierazko dialektoa zena) eta frigiera ziren, baina hori ez dago dokumentatuta. Egun, hurbilen dituen hizkuntzak armeniera eta indoirandar hizkuntzak dira[25].
Idazkera
aldatuGreziera alfabeto grekoaz idazten da K.a. IX. mendetik. Greziera klasikoan, latin klasikoan bezala, letra larriak baino ez zeuden. Letra xeheak Erdi Aroko eskribek sortu zituzten arinago idazteko. Egun erabiltzen den alfabetoa joniera berankorrarena bera da, K.a. 403an sortua, atiko klasikoa idazteko.
Aro berriko alfabeto grekoak 24 letra ditu, bakoitza letra larriko eta letra xeheko formetan. Sigmak beste xehezko forma du (ς), hitzaren bukaeran erabiltzeko.
Letra larriak | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | |||||||||
Letra xeheak | ||||||||||||||||||||||||||||||||
α | β | γ | δ | ε | ζ | η | θ | ι | κ | λ | μ | ν | ξ | ο | π | ρ | σ, ς | τ | υ | φ | χ | ψ | ω |
Gainera, alfabeto grekoak zenbait ikur diakritiko ditu: hiru ahoskera, arnasa hartzeko markak eta dieresia. Ikur horiek guztiek aro helenistan zehar sortu ziren, baina, egun, alde batera utzi dira. 1982tik aurrera, sistema monotonikoa izenekoa erabiltzen da, hau da, dieresia baino erabiltzen ez duena: antzinako sistema edo politonikoa greziera klasikoa idazteko erabiltzen da.
Aro berriko grezieraren adibideak
aldatu- Greziar (gizon): <Έλληνας> [ˈe̞liˌnas].
- Greziar (emakume): <Ελληνίδα> [ˌe̞liˈniða].
- Greziera: <Ελληνικά> [e̞ˌliniˈka].
- Egun on: <καλημέρα> [ˌkaliˈme̞ra].
- Arratsalde on: <καλησπέρα> [ˌkaliˈspe̞ra].
- Gabon: <καληνύχτα> [ˌkaliˈnixta].
- Agur: <χαίρετε> [ˈçe̞re̞ˌte̞] (formala); <αντίο> [aˈdiˌo̞] (erdiformala); <γεια σου> [ˈʝasu] edo <γεια σας> [ˈʝa-sas] (informala).
- Mesedez: <παρακαλώ> [paˌrakaˈlo̞].
- Barkatu: <συγγνώμη> [siˈɣno̞mi].
- Eskerrik asko: <ευχαριστώ> [e̞fˌxariˈsto̞].
- Hau: <αυτό> [afˈto̞], <(ε)κείνο> [(e̞)ˈcino̞].
- Hori: <αυτό> [afˈto̞], <(ε)τούτο> [(e̞)ˈtuto̞].
- Bai: <ναι> [ne̞].
- Ez: <όχι> [ˈo̞çi].
- Bejondeizula!: <εις υγείαν!> [ˌis iˈʝiˌan] (hitzez hitz, "osasunerako") edo arruntean: <γεια μας!> ['ʝa-mas] (hitzez hitz, "Gure osasuna").
- Zukua: <χυμός> [çiˈmo̞s̠].
- Ura: <νερό> [ne̞ˈro̞].
- Ardoa: <κρασί> [kraˈsi].
Ikus, gainera
aldatu- Antzinako greziera
- Grezierazko literatura.
- Grikoa (edo Italiako greziera).
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
- ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-19).
- ↑ a b Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc..
- ↑ (Ingelesez) Haviland, William A.; Prins, Harald E. L.; Walrath, Dana; McBride, Bunny. (2013). «Chapter 15: Language and Communication» Anthropology: The Human Challenge. Cengage Learning, 394 or. ISBN 978-1-285-67758-3..
- ↑ (Ingelesez) Comrie, Bernard. (1987). The World's Major Languages. Routledge ISBN 978-1-317-29049-0..
- ↑ Adrados, Francisco Rodríguez. (2005). A history of the Greek language : from its origins to the present. Leiden: Brill ISBN 978-90-04-12835-4. OCLC .59712402.
- ↑ Malkin, Irad. (2011). A small Greek world : networks in the Ancient Mediterranean. Oxford University Press doi: . ISBN 9780199918553..
- ↑ Manuel, Germaine Catherine. (1989). A study of the preservation of the classical tradition in the education, language, and literature of the Byzantine Empire. HVD ALEPH.
- ↑ Peter, Mackridge. (1985). The modern Greek language : a descriptive analysis of standard modern Greek. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press ISBN 978-0-19-815770-0. OCLC .11134463.
- ↑ (Browning 1983, vii–viii orr. ).
- ↑ (Alexiou 1982, 161 orr. ).
- ↑ (Ingelesez) «Greek | Ethnologue Free» Ethnologue (Free All) (Noiz kontsultatua: 2024-12-31).
- ↑ Burstein, Stanley. (2 November 2020). When Greek was an African Language. Center for Hellenic Studies.
- ↑ «Greece» The World Factbook (Central Intelligence Agency).
- ↑ The Constitution of Cyprus, App. D., Part 1, Art. 3. . states that The official languages of the Republic are Greek and Turkish. However, the official status of Turkish is only nominal in the Greek-dominated Republic of Cyprus; in practice, outside Turkish-dominated Northern Cyprus, Turkish is little used; see A. Arvaniti (2006): Erasure as a Means of Maintaining Diglossia in Cyprus, San Diego Linguistics Papers 2: pp. 25–38 [27].
- ↑ «The EU at a Glance – Languages in the EU» Europa (European Union).
- ↑ (Ingelesez) Bytyçi, Enver. (2022). In the Shadows of Albania-China Relations (1960–1978). Cambridge Scholars Publishing, 20 or. ISBN 978-1-5275-7909-5..
- ↑ List of Declarations Made with Respect to Treaty No. 148. Council of Europe.
- ↑ Tsitselikis 2013, 287–288 orr. .
- ↑ (Ingelesez) Toktaş, Şule. (2006). «EU enlargement conditions and minority protection : a reflection on Turkey's non-Muslim minorities» East European Quarterly 40 (4): 489–519. ISSN 0012-8449..
- ↑ Bayır, Derya. (2013). Minorities and nationalism in Turkish law. Farnham: Ashgate Publishing, 89–90 or. ISBN 978-1-4094-7254-4..
- ↑ Questions and Answers: Freedom of Expression and Language Rights in Turkey. New York: Human Rights Watch April 19, 2002.
- ↑ (Scheler 1977).
- ↑ Πόσο "ελληνικές" είναι οι ξένες γλώσσες. 18 November 2019.
- ↑ BBC: Hizkuntzak Europan zehar: Greziera
Bibliografia
aldatu- Alexiou, Margaret. (1982). «Diglossia in Greece» Standard Languages: Spoken and Written. Manchester: Manchester University Press, 156–192 or. ISBN 978-0-389-20291-2..
- Androutsopoulos, Jannis. (2009). «'Greeklish': Transliteration Practice and Discourse in a Setting of Computer-Mediated Digraphia» Standard Languages and Language Standards: Greek, Past and Present. Aldershot: Ashgate Publishing Limited, 221–249 or..[Betiko hautsitako esteka]
- Atkinson, Quentin D.; Gray, Russel D.. (2006). «Chapter 8: How Old is the Indo-European Language Family? Illumination or More Moths to the Flame?» Phylogenetic Methods and the Prehistory of Languages. Cambridge, England: McDonald Institute for Archaeological Research, 91–109 or. ISBN 978-1-902937-33-5..
- Babiniotis, George. (1992). «The Question of Mediae in Ancient Macedonian Greek Reconsidered» Historical Philology: Greek, Latin and Romance. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 29–40 or. ISBN 9789027277473..
- Beekes, Robert Stephen Paul. (2009). Etymological Dictionary of Greek. Leiden and Boston: Brill ISBN 978-90-04-17418-4..
- Browning, Robert. (1983). Medieval and Modern Greek. Cambridge, UK: Cambridge University Press ISBN 978-0-521-23488-7..
- Dawkins, Richard McGillivray; Halliday, William Reginald. (1916). Modern Greek in Asia Minor: A Study of Dialect of Silly, Cappadocia and Pharasa with Grammar, Texts, Translations and Glossary. Cambridge, England: Cambridge University Press.
- (Grezieraz) Dosuna, Julián Víctor Méndez. (2012). «Ancient Macedonian as a Greek Dialect: A Critical Survey on Recent Work» Ancient Macedonia: Language, History and Culture. Thessaloniki: Centre for the Greek Language, 65–78 or..
- Gamkrelidze, Tamaz V.; Ivanov, Vyacheslav. (March 1990). «The Early History of Indo-European Languages» Scientific American 262 (3): 110–116. doi: . ISSN 0036-8733. Bibcode: 1990SciAm.262c.110G..
- Georgiev, Vladimir Ivanov. (1981). Introduction to the History of the Indo-European Languages. Sofia: Bulgarian Academy of Sciences ISBN 9789535172611..
- Gray, Russel D.; Atkinson, Quentin D.. (2003). «Language-tree Divergence Times Support the Anatolian Theory of Indo-European Origin» Nature 426 (6965): 435–439. doi: . PMID 14647380. Bibcode: 2003Natur.426..435G..
- Holm, Hans J.. (2008). «The Distribution of Data in Word Lists and its Impact on the Subgrouping of Languages» Data Analysis, Machine Learning, and Applications. Proceedings of the 31st Annual Conference of the Gesellschaft für Klassifikation e.V., Albert-Ludwigs-Universität Freiburg, March 7–9, 2007. Berlin-Heidelberg: Springer-Verlag, 628–636 or. ISBN 978-3-540-78246-9..
- Hooker, J.T.. (1976). Mycenaean Greece. London: Routledge & Kegan Paul ISBN 9780710083791..
- Jeffries, Ian. (2002). Eastern Europe at the Turn of the Twenty-First Century: A Guide to the Economies in Transition. London and New York: Routledge (Taylor & Francis) ISBN 978-0-415-23671-3..
- Ligorio, Orsat; Lubotsky, Alexander. (2018). «Phrygian» Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. 3 De Gruyter Mouton, 1816–1831 or. doi: . ISBN 978-3-11-054243-1..
- Obrador-Cursach, Bartomeu. (9 April 2020). «On the place of Phrygian among the Indo-European languages» Journal of Language Relationship 17 (3–4): 233–245. doi: ..
- The Indo-European Language Family: A Phylogenetic Perspective. Cambridge University Press doi: . ISBN 978-1-108-49979-8..
- van Beek, Lucien. (2022)..
- Olsen, Birgit Anette; Thorsø, Rasmus. (2022)..
- Hyllested, Adam; Joseph, Brian D.. (2022)..
- (Grezieraz) Ralli, Angeliki. (2001). Μορφολογία [Morphology]. Athens: Ekdoseis Pataki.
- Renfrew, Colin. (1973). «Problems in the General Correlation of Archaeological and Linguistic Strata in Prehistoric Greece: The Model of Autochthonous Origin» Bronze Age Migrations in the Aegean; Archaeological and Linguistic Problems in Greek Prehistory: Proceedings of the first International Colloquium on Aegean Prehistory, Sheffield. London: Gerald Duckworth and Company Limited, 263–276 or. ISBN 978-0-7156-0580-6..
- Renfrew, Colin. (2003). «Time Depth, Convergence Theory, and Innovation in Proto-Indo-European: 'Old Europe' as a PIE Linguistic Area» Languages in Prehistoric Europe. Heidelberg: Universitätsverlag Winter GmBH, 17–48 or. ISBN 978-3-8253-1449-1..
- Renfrew, Colin. (1990). Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins. Cambridge: Cambridge University Press ISBN 978-0-521-38675-3..
- (Alemanez) Scheler, Manfred. (1977). Der englische Wortschatz [English Vocabulary. ] Berlin: E. Schmidt ISBN 978-3-503-01250-3..
- Tsitselikis, Konstantinos. (2013). «A Surviving Treaty: The Lausanne Minority Protection in Greece and Turkey» The Interrelation between the Right to Identity of Minorities and their Socio-economic Participation. Leiden and Boston: Martinus Nijhoff Publishers, 287–315 or. ISBN 9789004244740..
- Woodhouse, Robert. (2009). «An overview of research on Phrygian from the nineteenth century to the present day» Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 126 (1): 167–188. doi: . ISSN 2083-4624..
Irakurketa gehigarriak
aldatu- Allen, W. Sidney. (1968). Vox Graeca – A Guide to the Pronunciation of Classical Greek. Cambridge, England: Cambridge University Press ISBN 978-0-521-20626-6..
- Crosby, Henry Lamar; Schaeffer, John Nevin. (1928). An Introduction to Greek. Boston, MA; New York, NY: Allyn and Bacon, Inc..
- Bibliotheca Augustana. .
- Holton, David; Mackridge, Peter; Philippaki-Warburton, Irene. (1997). Greek: A Comprehensive Grammar of the Modern Language. London and New York: Routledge ISBN 978-0-415-10002-1..
- Horrocks, Geoffrey. (1997). Greek: A History of the Language and Its Speakers. London and New York: Longman Linguistics Library (Addison Wesley Longman Limited) ISBN 978-0-582-30709-4..
- Krill, Richard M.. (1990). Greek and Latin in English Today. Wauconda, IL: Bolchazy-Carducci Publishers ISBN 978-0-86516-241-9..
- Mallory, James P.. (1997). «Greek Language» Encyclopedia of Indo-European Culture. Chicago, IL: Fitzroy Dearborn Publishers, 240–246 or. ISBN 9781884964985..
- Newton, Brian. (1972). The Generative Interpretation of Dialect: A Study of Modern Greek Phonology. Cambridge, England: Cambridge University Press ISBN 978-0-521-08497-0..
- Sihler, Andrew L.. (1995). New Comparative Grammar of Greek and Latin. New York, NY: Oxford University Press ISBN 978-0-19-508345-3..
- Smyth, Herbert Weir; Messing, Gordon. (1956). Greek Grammar. Cambridge, MA: Harvard University Press ISBN 978-0-674-36250-5..
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
Kanpo estekak
aldatu