Bidania-Goiatz

Gipuzkoako udalerria

Bidania-Goiatz[4] Gipuzkoako Tolosaldea eskualdeko udalerria da. Udalerria 1964an sortu zen, ordu arte bata bestearengandik independenteak ziren Bidania eta Goiatz herriak elkartzean. Ordutik eta 2013a arte, udalerriak Bidegoian izena zuen ofizialki; 2013an hartu zuen egungo izen ofiziala, Bidania-Goiatz. 514 biztanle zituen 2016. urtean.

Bidania-Goiatz
 Gipuzkoa, Euskal Herria
Bidania-Goiatz, Euskal Herria.jpg
Bidania-Goiatz udalerriaren ikuspegia. Lehen bistara, Bidania, eta urrutira, Goiatz.
Escudo de Bidegoian.svg
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea Gipuzkoa
Eskualdea Tolosaldea
Izen ofiziala Bidania-Goiatz
Alkatea Agurtzane Zelaia
Posta kodea 20496
INE kodea 20024
Herritarra bidaniar eta goiaztar
Kokapena
Koordenatuak 43° 08′ 27″ N, 2° 09′ 30″ W / 43.140833333333°N,2.1583333333333°W / 43.140833333333; -2.1583333333333Koordenatuak: 43° 08′ 27″ N, 2° 09′ 30″ W / 43.140833333333°N,2.1583333333333°W / 43.140833333333; -2.1583333333333
Azalera 13,37 km²
Garaiera 485 m
Distantzia 36 km Donostiara
Demografia
Biztanleria 525 (2020)
Green Arrow Up.svg5 (2019)
alt_left 236 (%45)284 (%54.1) alt_right
Dentsitatea 39,27 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		 Green Arrow Up.svg% 21,53
Zahartze tasa[1] % 17,65
Ugalkortasun tasa[1] ‰ 46,88
Ekonomia
Jarduera tasa[1] % 88,06 (2011)
Genero desoreka[1] % 3,68 (2011)
Langabezia erregistratua[1] % 8,6 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1] % 86,65 (2010)
Kaleko erabilera [2] % 90,6 (2016)
Etxeko erabilera[3] % 76.36 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera 1964 udalerria
Webgunea http://www.bidania-goiatz.eus

IzenaAldatu

Bidania-ren bukaerako –a artikulua da. Hortaz, honela erabiltzekoa da: Bidania, Bidaniarekin, Bidanian...; baina Bidaniko, Bidanitik, Bidanira... Era berean, izen honek bere azken –a galtzen du ondoan beste determinatzaile bat edo adjektiboa daramanean; adibidez: Bidani maitea, Bidani osoan, Gure Bidani hau... Bestalde, udalaren izen osoa erabiltzean, honakoa da bidea: Bidania-Goiatz, Bidania-Goiatzekin, Bidania-Goiatzen, Bidania-Goiatzeko / Bidania-Goiazko, Bidania-Goiatzetik / Bidania-Goiaztik, Bidania-Goiatzera / Bidania-Goiatza...[4]

GeografiaAldatu

Bidania eta Goiatz artean kilometro eskasa dago. Gipuzkoako herrigunerik garaiena duen udalerria da Bidania-Goiatz (ia 500 metro). Udalerri honetan, halaber, herrialdean garaierarik handienean dagoen etxea dago, Hernio mendiaren magaleko Berazeaga baserria.

Udalerri mugakideakAldatu

Goierri eskualdeko Itsasondo udalerriaren iparraldean ere badu lur zati bat.

AzpiegiturakAldatu

  • Liburutegia[5]
  • Txinkorta eskola[6]
  • Eguneko zentroa[7]
  • Osasun zerbitzua[8]
  • KZ gunea[9]

HistoriaAldatu

Goiatzen lehen idatzizko aipamena 1027. urtekoa da, eta Bidaniarena 1399koa. Bi herriek Saiazko alkatetza sortu zuten, Errezilekin, Beizamarekin eta Aiarekin batera. 1563. urtean banatu zen alkatetza hori, eta Bidaniak eta Goiatzek udal bana eratu zuten.[10]

1964an bi herriek bat egin zuten, eta Bidegoian izena hartu. Gero, 2014. urtean, Bidania-Goiatz izena hartu zuen udalerriak.[10]

 
Bidania, argazki historiko batean

DemografiaAldatu

1970eko hamarkadatik aurrera populazio galera handia izan zuen Bidania-Goiatzek. XX. mendearen lehen hamarkadan, berriz, hazkunde nabarmena izan zuen.

2019an 557 biztanle zituen. Horietatik % 16,52k 65 urte edo gehiago zituen. Eta atzerrian jaiotakoak % 7,54 ziren.[11]

Bidania-Goiazko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

EkonomiaAldatu

2017an honela banatuta zegoen ekonomia jarduera, sektoreka: lehen sektorea, BEGaren % 6,2. Bigarren sektorea, % 40. Hirugarren sektorea, % 49,9. Eraikuntza, % 3,8.

PolitikaAldatu

 
Bidania-Goiazko udaletxea.

2011ko udal hauteskundeakAldatu

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Bidania-Goaitzeko alkatea Bilduko Jose Ramon Goikoetxea Amiama izan zen.

Bidania-Goiazko udalbatza

Alderdia

Bidania-Goiazko udalbatza 2011n

Zinegotziak Boto kopurua
Bildu
4 / 7
185 (% 59,87)
GOIZ-BIÑI
3 / 7
117 (% 37,86)
Alderdi Popularra (PP)
0 / 7
4 (% 1,29)
Datuen iturria: Eusko Jaurlaritza[12]

2015eko udal hauteskundeetan hauek izan ziren emaitzak: EH Bilduk 175 boto. Independenteek (Garai Berriak) 106 boto. PSE-EEk 2 boto.[13][14] Joxe Erramun Goikoetxea izendatu zuten alkate bigarrenez.[15]

2019ko udal hauteskundeetan hauek izan ziren emaitzak: EH Bilduk 169 boto. Independenteek (Garai Berriak) 110 boto. PSE-EEk 5 boto.[16][17] Agurtzane Zelaia (EH BIldu) izendatu zuten alkate.[18]

AlkateakAldatu

Agintaldia Alkatea Alderdia Oharrak
1995-1999 Juan Ugarte Toledo Eusko Alkartasuna
1999-2003 Juan Ugarte Toledo Eusko Alkartasuna
2007-2008 Juan Ugarte Toledo Eusko Alkartasuna Zentsura-mozio bidez kargutik kendu zuten.[19]
2008-2011 Pello Arzallus Egiguren Eusko Alkartasuna
2011-2019 Jose Ramon Goikoetxea Amiama EH Bildu
2019 Agurtzane Zelaia EH Bildu

Ondasun nabarmenakAldatu

 
Bidaniko San Bartolome eliza
  • Bidaniko San Bartolome eliza. 1890ean inauguratu zen.[20]
  • Goiazko Andra Mari Deunaren eliza. Erdi aroko eraikuntzaren elementu batzuk gorde ditu. Frontoia dauka erantsita.[20]
  • San Pedro ermita. XVII. mende hasierakoa.[20]
  • Santa Ageda ermita[20]

KulturaAldatu

EuskaraAldatu

Bidania-Goiazko Manuel Iraolaren[21] testigantza, eskola garaiaren ingurukoa. Euskal Herriko Ahotsak[22][23] proiekturako egindako elkarrizketa, ahozko ondarea jaso eta zabaltzeko.

Bidania-Goiazko euskara[24] gipuzkeraren[25] aldaera bat da, erdiguneko euskararen[26] parte den Tolosaldeko euskara[27] da, hain zuzen. Beterriko hizkerek[28] eta Tolosaldekoek osatzen dute Erdiguneko azpieuskalkia. 2010 eta 2011 urteetako datuen arabera, herriko euskaldun kopurua % 86,65 zen, eta euskararen erabilera % 68,9. 2016an euskaldunak % 85,34 ziren.[11]

JaiakAldatu

Herriko taldeakAldatu

  • Ernio guraso elkartea[29]
  • Kukuri kultur taldea[30]

Bidaniar eta goiaztar ospetsuakAldatu

Argazki galeriaAldatu

  • Hernio mendia, Bidanitik.

  • Bidania-Goiazko Ilunbe baserria, 1987an, eraberritze lanak egin baino lehen.

  • Udazkena, Bidania-Goiatz aldean.

  • Goiatz.

ErreferentziakAldatu

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ a b Euskaltzaindia. (PDF) 140. arauaː Gipuzkoako herri-izendegia. .
  5. ↑ «Udal liburutegia» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  6. ↑ «Txinkorta eskola» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  7. ↑ «Eguneko zentroa» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  8. ↑ «Osasun Zerbitzuak» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  9. ↑ «KZgunea» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  10. ↑ a b «Historia» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  11. ↑ a b «Web Eustat. Bidania-Goiatzko datu estatistikoak» eu.eustat.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  12. ↑ 2011ko hauteskundeen emaitzak, Eusko Jaurlaritzaren euskadi.net webgunean.
  13. ↑ www.euskadi.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  14. ↑ https://ataria.eus/hauteskundeak/udal-hauteskundeak-2015/bidania-goiatz
  15. ↑ «Joxe Erramun Goikoetxea izendatu dute alkate (Bidania-Goiatz)» Tolosaldeko ataria Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  16. ↑ https://www.euskadi.eus/ab12aAREWar/resultado/maint
  17. ↑ «Udal hauteskundeak 2019 - Bidania-Goiatz - Tolosaldeko ataria» ataria.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  18. ↑ «EH Bilduko Agurtzane Zelaia, alkate (Bidania-Goiatz)» Tolosaldeko ataria Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  19. ↑ Pello Arzallus (EA), Bidegoiango alkate berria izango da, Tolosaldeko eta Leitzaldeko Hitza (2008-04-10).
  20. ↑ a b c d «Elizak eta ermitak» Bidania-Goiatz.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  21. ↑ «Iraola Goenaga, Manuel - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-26.
  22. ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-26.
  23. ↑ «Eskolan gaztelaniaz; errespetua nagusiei - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-26.
  24. ↑ «Bidania-Goiatz - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-04.
  25. ↑ «Erdialdekoa - Gipuzkera - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-04.
  26. ↑ «Erdigunekoa (G) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-04.
  27. ↑ «Tolosaldekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-04.
  28. ↑ «Beterrikoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus Noiz kontsultatua: 2018-09-04.
  29. ↑ «Ernio guraso elkartea» Bidania-goiatz Noiz kontsultatua: 2020-04-08.
  30. ↑ «Kukuri kultur taldea» Bidania-goiatz Noiz kontsultatua: 2020-04-08.

Kanpo estekakAldatu

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Gipuzkoa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Bidania-Goiatz&oldid=8590688"(e)tik eskuratuta