Bertrand Tavernier (Lyon, 1941eko apirilaren 25a - Sainte-Maxime, 2021eko martxoaren 25a) frantziar zinemagile, gidoilari, ekoizle eta kritikaria izan zen. Frantziako zinemaren ikur nagusietako bat eta Europako zuzendari entzutetsuenetako bat izan zen.[1]

Bertrand Tavernier

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakBertrand René Maurice Tavernier
Jaiotza6th arrondissement of Lyon (en) Itzuli eta Lyon1941eko apirilaren 25a
Herrialdea Frantzia
BizilekuaLyon
Lehen hizkuntzafrantsesa
HeriotzaSainte-Maxime2021eko martxoaren 25a (79 urte)
Hobiratze lekuaQ110358187 Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: pankreatitisa
Familia
AitaRené Tavernier
Ezkontidea(k)Colo Tavernier  (1965 -  1980)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaHenrike IV.a lizeoa
Hizkuntzakfrantsesa
Jarduerak
Jarduerakfilm-zuzendaria, gidoilaria, zinema ekoizlea, idazlea, aktorea, zinema aktorea, telebista-aktorea eta errealizadorea
Altuera1,8 metro
Enplegatzailea(k)Cahiers du cinéma
Jasotako sariak
InfluentziakSatyajit Ray

IMDB: nm0851724 Allocine: 1110 Rottentomatoes: celebrity/bertrand_tavernier Allmovie: an7551 TCM: 189375%7C0 Metacritic: person/bertrand-tavernier
Musicbrainz: ffe44b7f-19ce-488a-be1a-49f2f5f444a9 Discogs: 1121836 Find a Grave: 227270294 Edit the value on Wikidata

Bizitza

aldatu

Lyonen sortu zen Bertrand Tavernier, 1941eko apirilaren 25ean. 13 urterekin jada argi zuen zinemagilea izan nahi zuela. Hala, eta Parisen zuzenbidea ikasten hasi bazen ere, gaztetan gero eta denbora gehiago eskaintzen hasi zitzaion bere bokazioari. Maiz bisitatzen zuen Frantziako Zinemateka, eta, zenbait lagunekin, zinema aldizkari bat sortu zuen, baita Nickel Odeon zinekluba ere, bazter utzita zeudela sumatzen zuten genero batzuk sustatzeko. Filmen kritikak ere idazten zituen garai hartan. Zinemagintzan gero eta sakonago murgilduz joan zen apurka, eta, besteak beste, Jean-Pierre Melville zuzendariaren laguntzaile gisa egin zituen lehen urratsak.[1]

Gidoiak idazten aritu zen hasieran, eta 1974an egin zuen lehen filma, L´horloger de Saint Paul, Georges Simenonen eleberri batean oinarritua, Philippe Noiret eta Jean Rochefort protagonistak zirelarik; lehen film hark Louis Delluc saria eta Berlinaleko Epaimahaiaren Sari Berezia ekarri zizkion. Lan hartatik aurrera, ibilbide oparoa garatuo zuen, eta edozein gai landuta ere, beti eutsi zion zinemarekiko bere ikuspegi propioari.[1]

Gertakari historikoetan jarri zuen begirada hainbat lanetan, esaterako, bere opera prima-ren osteko lehen lanean: Que la fête commence (1975), Philippe Noiret eta Jean Rochefort aktoreekin ondu zuena, berriro ere. Film hartan XVIII. menderaino atzera egin bazuen, beste hainbat lanetan historia hurbilagoari erreparatu zion, eta gerrari behin baino gehiagotan. Lehen Mundu Gerrari begiratu zion, adibidez, 1996ko Capitaine Conan lanean —aurrez La Vie et rien d’autre-n egin bezala—; Bigarren Mundu Gerrari eta zinemagintzari Laissez-passer filmean (2002); eta Aljeriako gerrari, berriz, La guerre sans nom (1991) dokumentalean. Edonola den, askotariko gaiak eta generoak landu zituen 30 lanetik gorako filmografian —film beliko eta historikoez gain, thrillerrak, komedia dramatikoak, edo musika ardatz duten lanak sinatu zituen—, eta sarri erretratatu zituen garaiko gizartearen ajeak. Beti ere, pertsonaiak jarriz istorioaren bihotzean.[1]

Begirada horri esker, maiz lortu zuen kritikaren eta zinemazaleen harrera ona, eta zinemaren munduak ere behin baino gehiagotan egin zion aitortza. Berlinaleko lehen garaikurraren ostean, Cannesko Zinemaldiak zuzendari onenaren saria eman zion 1984an, Un dimanche à la campagne lanagatik; BAFTA sari bat lortu zuen La vie et rien d’autre-rekin; 1995eko Berlinaleko Urrezko Hartza L’Appât filmari esker; eta 1999ko Donostiako Zinemaldiaren Publikoaren Saria Ça commence aujourd'hui lanarekin; izan ere, hiru aldiz lehiatu zen Donostian, eta 1999an atzera begirakoa eskaini zion jaialdiak. Bost Cesar sari jaso zituen, eta Veneziako Mostrak ibilbide osoa saritu zion 2015ean.[1]

Filmografia

aldatu

Kritikari lanak

aldatu

Sortzera ez ezik, ikertzera ere eraman zuen Tavernier zinemarekiko maitasunak. 1991n, Jean-Pierre Coursodonekin batera, 50 ans de cinéma américain lan erreferentziala eman zuen, Ameriketako Estatu Batuetako zinemaren bost hamarkadatako historia ikuspegi kritiko batetik aztertzen duena. Halaber, Voyage à travers le cinéma français dokumentala osatu zuen 2016an, non bere gustuko filmak, zuzendariak, aktoreak eta musikariak agertu, eta 1930-1970 urteen arteko Frantziako zinemaren historia modu pertsonalean islatu zuen.[1]

Erreferentziak

aldatu
  1. a b c d e f «Pertsonaien eta zinemaren aldeko, beti» Berria 2021-03-26 CC BY-SA 4.0 lizentziapean.

Kanpo estekak

aldatu