Martin Heidegger

Martin Heidegger (Meßkirch, Alemania, 1889ko irailaren 26a - Todtnauberg, Alemania, 1976ko maiatzaren 26a) filosofoa izan zen. Fenomenologiarekin eta existentzialismoarekin lotu izan da. Haren libururik ospetsuena, Sein und Zeit («izatea eta denbora»), filosofiaren arloan XX. mendeko garrantzizkoenetakotzat jotzen da.

Martin Heidegger
(1960) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Meßkirch, 1889ko irailaren 26a
Herrialdea	Weimarko Errepublika Hirugarren Reicha Mendebaldeko Alemania
Heriotza	Friburgo, 1976ko maiatzaren 26a (86 urte)
Hobiratze lekua	Meßkirch
Heriotza modua	: gaixotasun infekziosoa
Familia
Ezkontidea(k)	Elfride Heidegger (en)
Seme-alabak	ikusi Hermann Heidegger (en)
Anai-arrebak	ikusi Fritz Heidegger (en)
Hezkuntza
Heziketa	Friburgoko Unibertsitatea : Teologia, filosofia Friburgoko Unibertsitatea 1916) Ph.D. : filosofia
Hezkuntza-maila	doktoretza
Tesi zuzendaria	Heinrich Rickert (en)
Doktorego ikaslea(k)	Hans Jonas (en) Herbert Marcuse Victor Farías (en) Jacob Klein (en) Walter Bröcker (en) Hans-Georg Gadamer
Hizkuntzak	alemana
Irakaslea(k)	Edmund Husserl Heinrich Rickert (en) Carl Braig (en)
Ikaslea(k)	Hannah Arendt Carlos Astrada (en) Günther Anders Karl Löwith (en) Charles Malik (en) Ernst Nolte (en) Emmanuel Levinas Karl Rahner Jan Patočka (en) Alberto Wagner de Reyna (en)
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, poeta eta unibertsitateko irakaslea
Lantokia(k)	Marburg eta Friburgo
Enplegatzailea(k)	Friburgoko Unibertsitatea  (1915 -  1923) Marburgoko Unibertsitatea  (1923 -  1928) Friburgoko Unibertsitatea  (1928 -  1958)
Lan nabarmenak	Being and Time (en) Letter on Humanism (en) Introduction to Metaphysics (en) Black Notebooks (en)
Nominazioak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1959) Literaturako Nobel Saria (1960)
Influentziak	Edmund Husserl, Friedrich Nietzsche, Søren Kierkegaard, Heraklito, Anaximandro, Parmenides, Aristoteles, Platon, Tomas Akinokoa, Joan Duns Eskoto eta Immanuel Kant
Kidetza	Heidelberg Academy for Sciences and Humanities (en) Bavarian Academy of Fine Arts (en)
Mugimendua	Conservative Revolution (en)
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista

Bizitza

Teologia katolikoa, natura-zientziak eta filosofia ikasi zuen Friburgoko Unibertsitatean. Bertan Heinrich Ricketen ikasle izan zen, Badengo Eskolako neokantismoaren berritzaile nagusienetakoa eta gero, fenomenologiaren sortzailea hatrzen den Edmund Husserlen laguntzaile. 1915ean hasi zituen bere irakaskuntza lanak Friburgon , ondoren Marburgon aritu zen 1923tik 1928 arte eta azkenik Finburgora itzuli zen filosofia irakasle moduan.

Heideggerrek estilo berritzailea, iluna eta konplexua erabiltzen zuen bre lanetan, berak esaten zuenez ateak irekitzeko egiten zuena. Hans-Georg Gadamerren eragin handia izan zuen, Jean-Paul Sartreren estilo zail eta berezian ere bai, L'Être et le néant obran esaterako. Heideggerren obrak, arazo ontologikoak tratatzean datza bereziki, baita arazo semiotikoak tratatzean ere.

Heidegger argudiatu zuen Mendebaldeko filosofian, Platonez geroztik, "izatearen" esanahia gaizki ulertuta zegoela. Izan ere, gai hori jorratzean entitate jakinak eta haien ezaugarriak izan dituzte ardatz, edo izatea bera entitatetzat hartu dute, ezaugarriak dituen substantzia bat balitz bezala. Heideggerren ustetan, izatearen analisi baliagarriagoa litzateke izatea egun zein oinarritan ezagutzen dugun aztertzea, edota entitate jakin guztiak entitate moduan agerararzten dituzten ezaugarri komunak aztertzea.

Sustrai luzeko erratu horiek gainditzeko, Heideggerrek uste zuen filosofiak beste era batean garatu behar zela, filosofiaren historian emandako pausoak atzerantz eramanez. Heideggerren aburuz, gaizki ulertze horiek, Platonekin hasita, Mendebaldeko pentsamoldean hartutako bide guztietan utzi dutela arrastoa. Ulertzen dugun oro akastun izan daiteke izatearen natura ulertzerakoan oinarrizko akatsak baitaude.

Heideggerren lanak eragin handia izan du filosofian, teologian eta gizarte zientzietan. Filosofiaren barrenean, abiapuntua izan zen existentzialismoa, hermeneutika, dekonstrukzioa, postmodernismoa eta, oro har, filosofia kontinentala garatzeko. Entzute handiko filosofo andanak aztertu dute Heideggerren lana, hala nola Karl Jaspers, Leo Strauss, Ahmad Fardid, Hans-Georg Gadamer, Jean-Paul Sartre, Emmanuel Lévinas, Hannah Arendt, Maurice Merleau-Ponty, Michel Foucault, Richard Rorty eta Jacques Derrida.

Heideggerren bizitzaren puntu polemikoena nazismoarekin izan zuen loturarekin du zerikusia. Izan ere, 1933ko maiatzetik 1945eko maiatzera arte NSDAPren kidea izan zen. Haren aldekoek, batik bat Hannah Arendt judutarrak, zuritu dute "akats pertsonala" zela, eta haren filosofiaren gainean islarik ez duela argudiatuta. Kontrakoek, Emmanuel Lévinasek Karl Löwithek esaterako, adierazi dute Heideggerrek nazismoa babesteak haren pentsamoldearen barreneko akatsak islatzen dituela.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Martin Heidegger

• Datuak: Q48301
• Multimedia: Martin Heidegger