Wilhelm Dilthey

Wilhelm Dilthey (Biebrich, Renania, Alemania, 1833ko azaroaren 19a - Seis, Tirol, 1911ko urriaren 1a) alemaniar filosofoa eta historialaria izan zen.

Wilhelm Dilthey
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Wilhelm Christian Ludwig Dilthey
Jaiotza	Biebrich (en) , 1833ko azaroaren 19a
Herrialdea	Prusiako Erresuma
Heriotza	Seis am Schlern (en) , 1911ko urriaren 1a (77 urte)
Hobiratze lekua	Biebrich (en)
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Ezkontidea(k)	Katharina Dilthey (en)
Seme-alabak	ikusi Clara Misch (en)
Haurrideak	ikusi Karl Dilthey Lilly Usener (en) Marie Dilthey (en)
Hezkuntza
Heziketa	Heidelbergeko Unibertsitatea Berlingo Humboldt Unibertsitatea
Hezkuntza-maila	zientzietan doktorea
Doktorego ikaslea(k)	Richard Hamann Leo Baeck Eberhard Gothein Georg Misch
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, historialaria, psikologoa, teologoa, pedagogoa, soziologoa, unibertsitateko irakaslea, literatura-kritikaria eta irakaslea
Enplegatzailea(k)	Wrocławeko Unibertsitatea Berlingo Humboldt Unibertsitatea Basileako Unibertsitatea Kielgo Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena
Influentziak	Immanuel Kant, Friedrich Ernst Schleiermacher, Georg Wilhelm Friedrich Hegel eta John Stuart Mill
Kidetza	Prusiako Zientzien Akademia Zientzien Bavariar Akademia
Mugimendua	Mendebaldeko filosofia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Eliza ebanjelikoa

Biografia

Basilea, Kiel, Breslau eta Berlinen izan zen irakasle. Bere filosofian, arrazoiaren gainetik izpirituzko bizitza dagoela azaldu zuen: «giza-zientzien eta izadi-zientzien metodoa eta helburua desberdinak dira». Sistema filosofikoen sorkuntza aztertu eta filosofiaren historiaz arduratu zen batez ere.

Obra nagusiak: Izpirituzko zientzietarako sarrera (1883), Psikologia deskriptibo eta analitikoari buruzko ideiak (1894), Hegelen gaztaroa (1905) eta Mundu historikoaren egituraketa izpirituzko zientzietan (1910).

Euskal Herriaren ikuspuntutik esan behar da Eugenio Imaz (1900-1951) idazle eta filosofo donostiarrak Diltheyren teoriak penintsulan ezagutarazi zituela eta haren lan gehienak, Hilde Janhnke emaztearen laguntzaz, gaztelaniaz itzuli zituela.

Diltheyren lan nagusiak

Wilhelm Dilthey: Selected Works Rudolf A. Makkreel-ek & Frithjof RodiPrinceton-ek University Pressen argitatutakoak:

Argitaratutako liburukiak

• I: Introduction to the Human Sciences
• II: Understanding the Human World: Selected Works of Wilhelm Dilthey (2010) 312 pages.
• III: The Formation of the Historical World in the Human Sciences
• IV: Hermeneutics and the Study of History
• V: Poetry and Experience

Wilhelm Dilthey, Vandenhoeck-ek & Ruprecht-ek argitaratutakoak:

• 1: Einleitung in die Geisteswissenschaften
• 2: Weltanschauung und Analyse des Menschen seit Renaissance und Reformation
• 3: Studien zur Geschichte des deutschen Geistes
• 4: Die Jugendgeschichte Hegels und andere Abhandlungen zur Geschichte des Deutschen Idealismus
• 5: Die geistige Welt
• 6: Die geistige Welt
• 7: Der Aufbau der geschichtlichen Welt in den Geisteswissenschaften
• 8: Weltanschauungslehre
• 9: Pädagogik
• 10: System der Ethik
• 11: Vom Aufgang des geschichtlichen Bewußtseins
• 12: Zur preußischen Geschichte
• 13: Leben Schleiermachers. Erster Band
• 14: Leben Schleiermachers. Zweiter Band
• 15: Zur Geistesgeschichte des 19. Jahrhunderts
• 16: Zur Geistesgeschichte des 19. Jahrhunderts
• 17: Zur Geistesgeschichte des 19. Jahrhunderts
• 18: Die Wissenschaften vom Menschen, der Gesellschaft und der Geschichte
• 19: Grundlegung der Wissenschaften vom Menschen, der Gesellschaft und der Geschichte
• 20: Logik und System der philosophischen Wissenschaften
• 21: Psychologie als Erfahrungswissenschaft
• 22: Psychologie als Erfahrungswissenschaft
• 23: Allgemeine Geschichte der Philosophie
• 24: Logik und Wert
• 25: Dichter als Seher der Menschheit
• 26: Das Erlebnis und die Dichtung

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Wilhelm Dilthey

Erreferentziak

• Datuak: Q60080
• Multimedia: Wilhelm Dilthey / Q60080