Piru Gaintza
- Artikulu hau futbolariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gaintza (argipena)».
Agustín Gaintza Bikandi (Basauri, 1922ko maiatzaren 28a - ib., 1995eko urtarrilaren 6a), Piru Gaintza izenez ezaguna, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria izan zen.[1][2] Dublingo adarzabala (gaztelaniaz: El gamo de Dublin) goitizenarekin ere ezaguna izan zen.[3][4][5] San Mameseko lehoien lider morala, eta Athleticek duen ikonorik handienetakoa.
| Piru Gaintza | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||||
| Bizitza | |||||||||||||||||||||||||||
| Jaiotza | Basauri, 1922ko maiatzaren 28a | ||||||||||||||||||||||||||
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria | ||||||||||||||||||||||||||
| Heriotza | Basauri, 1995eko urtarrilaren 6a (72 urte) | ||||||||||||||||||||||||||
| Familia | |||||||||||||||||||||||||||
| Anai-arrebak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||
| Hezkuntza | |||||||||||||||||||||||||||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | |||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | futbolaria eta futbol entrenatzailea | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Parte-hartzailea
| |||||||||||||||||||||||||||
| Posizio edo espezialitatea | aurrelaria | ||||||||||||||||||||||||||
   | |||||||||||||||||||||||||||
Basauriarra jaiotzez, 1940. urteko denboraldian egin zuen Athletic taldearekin debuta. Athleticeko bigarren aurrealde historikoaren kidea izan zen (Iriondo, Venancio, Zarra, Panizo eta Gaintza). Guztira, hemeretzi denboraldi egin zituen taldean, 1940tik 1959. urtera bitarte.[6]
Bi liga eta zazpi kopa irabazi zituen, guztira 382 partidu jokatuz. 18 urterekin egin zuen debuta eta 37 urte bete baino 11 egun lehenago erretiratu zen. 1959ko maiatzaren 17an erretiratu zen, San Mamesen Real Madrilen aurka jokatutako Kopako partida batean izan zen.[7] Geroago entrenatzailea ere izan zen lau denboralditan, 1965-1966 denboralditik 1968-1969ra. Orduan Iriondori pasa zion entrenatzaile postua. Geroago, aholkulari eta ikuskari gisa segitu zuen beharrean, jokalari gazte bikainak detektatzen.
Espainiako futbol ligan 120 gol sartu zituen. 1946-1947 denboraldian, partidu bakar batean Celta de Vigoko taldeari zortzi gol sartu zizkion. Errege Kopan 99 partida jokatu zituen, urte askotan iraun zuen marka horrek Andoni Zubizarretak gainditu zuen arte 104ra iritsita.[7] Eta espainiar selekzioarekin 38 aldiz jokatu zuen.
Ibilbidea aldatu
Haurtzaroan ez zen futbolzale amorratua, baina Miguel anaiak (Athletic-en ere jokatu zuen) pixkanaka sortu zion zaletasuna. 15 urte zituela jokatu zuen lehen partida serioa eta bere taldea, San Faustok Urbiri aurre egin zion. Athleticek jokalari bila antolatutako txapelketa izan zen hura, Gerra Zibilean hain gaizki geratu zen taldea berreraikitzeko.[4]
Basconia laminazio-enpresan lan egin zuen hasieran, eta 1940an Bilboko Athleticek fitxatu zuenean kontratua onartu zuen, zeren eta ordainetan agindu baitzioten, aipatu lantegian aprendiz postutik tornulari postura igoko zutela. Garai hartan ezagutu zutenek zibarekin zuen trebeziaz hitz egiten dute, igelak harrapatzeko zuen trebetasunez (harrika), eta atezain bezala zuen bizitasunaz. Ezkertiak direnen trebezia zuen. Horrela zelako, justu, atea utziarazi eta ezker hegalean jarri zuten. Ordutik, hogei urtez han jarraituko zuen.[1]
1939an Bilboko taldeak deitu zion, baina filialarekin partida batzuk baino ez zituen jokatu. Lehen taldean "bala gorria" zegoen, Gorostiza, eta Piru gazteegia zen oraindik. Baina Gorostiza Valentziara igaro zenean, Piru gaztearen ezaugarriak hartu zituzten kontuan, eta pazientzia lagun zituela figura bihur tuko zen.[4]
1940-41 denboraldian, Urquizu entrenatzaile berriarekin, Piruk lehen aukera aurkitu zuen urriaren 13an. Egun horretan Lehen mailan debuta egin zuen Alacanteko Herkulesen aurrean. Orduz geroztik denboraldi hartan titular ukaezina izan zen, harik eta urtarrilaren 6an Madrilen lesionaturik erori zen arte, Abiazioko Atletikoaren aurka jokatuz. Ez zen berriro jokatu denboraldi horretan. Hurrengo denboraldian titularitatearekin egin zen berriro, eta lesioek bakarrik aldendu zuten une batez ibilbide zuri-gorrietatik.[4]
Harrapaezina zen Gaintza bandatik, tiro egiteko ahalmen itzela eta erreg zuen, regate elektrikoa ere bai, Zarrak gol bihurtzen zituen gero Gaintzaren neurri-neurriko paseak.[4]
Behin futbol profesionaletik erretiratu ondoren, Gainzak ez zuen denbora asko pasa bere klub maitatua entrenatu arte. Athletic taldeko entrenatzailea izan zen 1965-1966 eta 1968-1969 denboraldietan, eta nahiz eta ez zuen arrakasta handirik izan Ligako torneoetan, bai izan zuela beste lehiaketa batzuetan. Kopako torneotan Athletic taldea bi finaletara eraman zuen, nahiz eta modu lazgarrian galdu egin zituen 1966an (Zaragozarekin) eta 1967an (Valentziarekin). Gainera Athletic UEFA Kopan egon zen bere agindupean, eta 1968an Liverpooli irabazitako kanporaketak oroimen gozoak utzi zituen. Gero Athletic taldearen aholkulari eta ikuskatzaile izaten jarraitu zuen, gazteen trebezia baloratzeko helburuz, eta garai horretan, beste lehoi historikoa izan den Javier Clementeren adiskide handia izan zen.[1]
Zortzi gol partida bakar batean aldatu
1947ko maiatzaren 18an San Mamesen jokatutako partida batean zortzi gol sartu zituen Gaintzak. Kopako joaneko partida bat zen final-laurdenetakoa, Vigoko Celta taldeari hamabi gol sartu zizkion Athleticek eta horietatik zortzi egin zituen Piru Gaintzak; Geroago ez du inork gainditu marka hori Estatuko futbol-txapelketa ofizialetan. Lezama, Panizo, Zarra, eta Iriondo ere aritu ziren partida mitiko hartan. [8]
Hauek izan ziren Piruk sartu zituen golak: 1-0, 4-0, 6-0, 7-0, 9-1. 10-1, 11-1, eta 12-1. Beste lau golak Iriondok, Zarrak eta Panizok sartu zituzten. Celtakoen gola Pahíñok egin zuen.[8] Markagailuaren arduradunak gehienez hamaika gol aurreikusi tazituenez, azken gola jarri gabe geratu zen.
Sariak eta errekonozimenduak aldatu
- Bere jaioterria den Basaurin busto eskultura jarri zuten.
- Bi liga eta zazpi kopa irabazi zituen
Markak aldatu
- Final eta Kopako titulu gehien irabazi dituen jokalaria. (7) (Belaustek zazpi kopa irabazi zituen, baina sei final bakarrik jokatu zituen).
- Kopako final gehien jokatu dituen jokalaria. (9) Belausterekin (1913an finala eta errepikapena jokatu zituen), Messi eta Busquets-ekin partekatua.
- Kopako partida batean gol gehien. (8) Athletic 12 - Celta 1, 1947-5-18koa.
- Kopako partida gehien jokatu dituen jokalaria. (99)
Estatistikak aldatu
Munduko kopak aldatu
| Mundiala | Non | Emaitza |
|---|---|---|
| 1950eko Munduko Futbol Txapelketa | Brasil | 4. postua |
Txapelketak aldatu
| Títulua | Taldea | Non | Urtea |
|---|---|---|---|
| Liga | Athletic Club | Espainia | 1942-43 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1943 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1944 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1945 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1950 |
| Copa Eva Duarte | Athletic Club | Espainia | 1950 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1955 |
| Liga | Athletic Club | Espainia | 1955-56 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1956 |
| Kopa | Athletic Club | Espainia | 1958 |
Golak eta partidak aldatu
| Klub | Denboraldia | Maila | Liga | Kopa (1) | Nazioartekoa (2) | Guztira | Golak batzbeste | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Part. | Golak | Part. | Golak | Part. | Golak | Part. | Golak | |||||||||
| Athletic Club | 1938-39 | 1.ª | - | - | 8 | 2 | Inexistentes | 8 | 2 | 0.25 | ||||||
| Athletic Klub | 1939-40 | - | - | - | - | Inexistentes | 0 | 0 | 0 | |||||||
| Athletic Club | 1940-41 | 13 | 2 | - | - | Inexistentes | 13 | 2 | 0.15 | |||||||
| Athletic Club | 1941-42 | 13 | 2 | - | - | Inexistentes | 13 | 2 | 0.15 | |||||||
| Athletic Club | 1942-43 | 20 | 9 | 7 | 1 | Inexistentes | 27 | 10 | 0.37 | |||||||
| Athletic Club | 1943-44 | 11 | 3 | 10 | 2 | Inexistentes | 21 | 5 | 0.24 | |||||||
| Athletic Club | 1944-45 | 20 | 4 | 8 | 1 | Inexistentes | 28 | 5 | 0.18 | |||||||
| Athletic Club | 1945-46 | 22 | 8 | 3 | - | Inexistentes | 25 | 8 | 0.32 | |||||||
| Athletic Club | 1946-47 | 24 | 6 | 6 | 9 | Inexistentes | 30 | 15 | 0.50 | |||||||
| Athletic Club | 1947-48 | 20 | 10 | 2 | 1 | Inexistentes | 22 | 11 | 0.50 | |||||||
| Athletic Club | 1948-49 | 24 | 11 | 9 | 3 | - | - | 33 | 14 | 0.42 | ||||||
| Athletic Club | 1949-50 | 24 | 10 | 7 | 5 | - | - | 31 | 15 | 0.48 | ||||||
| Athletic Club | 1950-51 | 25 | 7 | 8 | 1 | - | - | 33 | 8 | 0.24 | ||||||
| Athletic Club | 1951-52 | 25 | 12 | 2 | - | - | - | 27 | 12 | 0.44 | ||||||
| Athletic Club | 1952-53 | 24 | 9 | 6 | 1 | - | - | 30 | 10 | 0.33 | ||||||
| Athletic Club | 1953-54 | 17 | 7 | 5 | 1 | - | - | 22 | 8 | 0.36 | ||||||
| Athletic Club | 1954-55 | 21 | 9 | 7 | 5 | - | - | 28 | 14 | 0.50 | ||||||
| Athletic Club | 1955-56 | 22 | 4 | 7 | - | 2 | - | 31 | 4 | 0.13 | ||||||
| Athletic Club | 1956-57 | 16 | 2 | 2 | - | 6 | 1 | 24 | 3 | 0.13 | ||||||
| Athletic Club | 1957-58 | 13 | 1 | 7 | - | - | - | 20 | 1 | 0.05 | ||||||
| Athletic Club | 1958-59 | 26 | 3 | 4 | - | - | - | 30 | 3 | 0.10 | ||||||
| Ibilbide osoan | 380 | 119 | 108 | 32 | 8 | 1 | 496 | 152 | 0.31 | |||||||
(1) Kopako emaitzak.[9]
(2) Datu hauek barne Copa Latina (1955-56); Europako kopa (1956-57). (3) Lagunarteko partidetako golak sartu barik. | ||||||||||||||||
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c «Piru Gaínza (1922-1995) | www.basauri.net» www.basauri.net (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Ranedo, Carlos. (2017). El mejor equipo del mundo : historias del Athletic Club. (1. ed. en El Gallo de Oro. argitaraldia) Ediciones El Gallo de Oro ISBN 978-84-16575-25-1. PMC 1012395712. (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
- ↑ (Gaztelaniaz) MARCA. (1963-01-01). GAINZA - El Gamo de Dublín - Futbol. (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
- ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) Ramos, Jesús. (2016-10-07). «Agustín Piru Gaínza, el gamo de Dublin» MARCA.com (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Irlanda 1 España 4 (Amistoso 1949) El día que "Piru" Gaínza se convirtió en "El Gamo de Dublín". (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
- ↑ «Berria.info - Elkarrizketak» www.berria.eus (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
- ↑ a b «61 urte Gainzak erretiroa hartu zuenetik | Athletic Club» www.athletic-club.eus (Athletic Club) (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
- ↑ a b «“Piru” Gainza: hau da marka!» Sabino Arana Fundazioa (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
- ↑ 99 partida eta 30 gol kKpan gehi 2 partida eta 0 gol Eva Duarte Kopan (1950-51), eta 7 partida eta 2 gol gerra garaiko txapelketa erregjionalean (1938-39).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
- (Gaztelaniaz) Iriondo, Venancio, Zarra, Panizo y Gainza (Gustavo S Sodupe, Youtube, 2006)
Datuak: Q399271
Multimedia: Piru Gaínza / Q399271
