Leon XIII.a

Leon XII.a (latinez: Leo PP. XIII) jaiotzez Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci Prosperi Buzzi, (Carpineto Romano, Elizaren Estatuak, gaur egungo Italia, 1810eko martxoaren 2 – Erroma, 1903ko uztailaren 20a) Eliza Katolikoko Aita santu izan zen 1878ko otsailaren 20tik bere heriotza egunera arte.

Leon XIII.a
(1878) Irudi gehiago
256. Aita santu 1878ko otsailaren 20a - 1903ko uztailaren 20a ← Pio IX.a - Pio X.a → Chamberlain of the Apostolic Chamber (en) 1877ko irailaren 21a - 1878ko otsailaren 20a ← Filippo de Angelis (en) - Camillo di Pietro (en) → kardinal 1853ko abenduaren 19a - 1878ko otsailaren 20a Artzapezpiku katolikoa 1846ko uztailaren 27a - 1877ko irailaren 21a ← Carlo Filesio Cittadini (en) Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Perugia-Città della Pieve (en) elizbarrutiko apezpiku 1846ko urtarrilaren 19a - 1880ko otsailaren 27a ← Carlo Filesio Cittadini (en) - Federico Pietro Foschi (en) → Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Perugia-Città della Pieve (en) Belgikako apostolic nuncio to Belgium (en) 1843ko otsailaren 19a - 1846ko uztailaren 27a apezpiku katoliko 1843ko otsailaren 19a - artzapezpiku titular 1843ko urtarrilaren 27a - Elizbarrutia: Damiata (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Gioacchino Vincenzo Raffaele Luigi Pecci
Jaiotza	Carpineto Romano, 1810eko martxoaren 2a
Herrialdea	Aita Santuen Lurraldea  (1810 -  1871) Italiako Erresuma  (1871 -  1903)
Heriotza	Erroma eta Vatikano Hiria, 1903ko uztailaren 20a (93 urte)
Hobiratze lekua	San Joan Laterangoa
Heriotza modua	berezko heriotza
Familia
Aita	Domenico Lodovico Pecci
Ama	Anna Francesca Prosperi Buzi
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Anai-arrebak	ikusi Giuseppe Pecci (en) Giovanni Battista Pecci (en)
Leinua	House of Pecci (en)
Hezkuntza
Heziketa	Pontifical Ecclesiastical Academy (en) Gregoriotar Pontifize-Unibertsitatea
Hezkuntza-maila	in utroque jurea
Hizkuntzak	italiera latina
Jarduerak
Jarduerak	apaiz katoliko latindarra, Monsignor (en) , Nuntzioa, artzapezpikua, Aita santua eta idazlea
Parte-hartzailea 1878ko konklabea Vatikanoko I. kontzilioa
Lantokia(k)	Erroma eta Aita Santuen Lurraldea
Kidetza	Zientzien Errusiar Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Erlijio-ordena	Frantziskotarren Ordena

Haurtzaroa eta lehen ikasketak

Lazioko familia aristokratiko batean jaio zen. Ludovico Pecci eta Anna Prosperi Buzzi kondeen zazpi seme-alabetatik seigarrena zen.

Viterboko jesuiten ikastetxean ikasi zuen. Vatikanoko diplomazia akademian graduatu zen 1832an eta teologian doktoratu 1836an Collegio Romano ikastetxean. 1837an zuzenbidean doktoratu eta apaiztu zen. Horrez gainera, Aita santuaren laguntzaile izan zen, hainbat kargutan.

Gotzaintza eta kardenaltza

1843an Damietako artzapezpiku izendatu zuten eta Bruselara bidali zuten Aita Santuaren nuntzio, 1846ra arte. Perugiako gotzain izendatu zuten, eta 1856an Pio IX.ak kardenal izendatu zuen.

Aita santu

Kardenal izendatu ondoren Italiaren batasuna burutu zen, eta, ondorioz Elizak bere estatua galdu zuen. Pecci kardenala nahiko moderatua zen gai horretan, eta horregatik Italia eta Eliza Katolikoaren artean bakea lortzeko pertsona aproposa zela uste izan zuten. Konklabe labur baten ondoren Aita Santu izendatu zuten, Leon XIII.a izenaz, 1878ko otsailaren 20an.

Leon XIII.aren garaiko egintzarik garrantzitsuena Eliza gizarte arazoez arduratzen hastea izan zen. Hasieran giro akademikoko aldaketak egitera mugatu zen arren, 1891n Rerum novarum entziklika kaleratu zuen (Gauza berrien gainean). Aberats gutxi batzuek behartsuen gainean burutzen zuten zapalkuntza ekonomikoa salatzen zuen bertan. Langileen soldata duina eta sindikatuak sortzeko eskubidea aldarrikatzen zituen, nahiz eta, aldi berean, komunismoa, sozialismoa eta anarkismoa erabat gaitzetsi. Demokraziaren aurrean jarrera nahiko itxia defendatu zuen, gizakien arteko desberdintasunak berezkoak eta beharrezkoak zirela azpimarratuz. Jabetza eskubidea eskubide ukaezina zela esan zuen, eta sozialismoa ametsezkoa, gorrotozkoa eta Jainkoaren aurkakoa iruditzen zitzaion.

«	Hauek dira langileak bete beharreko justiziazko obligazioak: hitzartutako guztia leial bete, kalterik ez eragin kapitalari ez eta ugazabei ere, bere eskubideak aldezteko indarkeriarik eta matxinadarik ez erabili eta promes zoragarriak eta gehiegizko gauzak eskaintzen dizkieten gizon maltzurrekin ez nahastu, azken batean, desengainuak eta ondasunak suntsitzea baino ez baitute lortzen.	»
—. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri

.

Europako hainbat gatazkatan eskuhartze erabakiorra izan zuen, besteak beste Alemaniako inperioan katolikoek jasatzen zuten diskriminazioari amaiera eman zion, Frantziako III. Errepublika onartu zuen eta Europako herrialde guztiak batzartu zituen bake konferentzia baterako (Errusiako tsarrak eta Herbehereetako erreginak eskatuta).

Europatik kanpo, aurrerapauso garrantzitsuak egin zituen. Ameriketako Estatu Batuetako eliza indartu zuen eta misio jarduera sendotu zuen, bereziki Afrikan. Ekumenismoan, lehen pausoak eman zituen anglikano eta ortodoxoengana gerturatuz.

Bitxikeria

Leon XIII.a izan zen historian ahotsa grabatu zitzaion lehen Aita santua. Interneteko helbide honetan ikus eta entzun daiteke Aita santu hura Agur Maria otoitza esaten.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Leon XIII.a

Kanpo estekak

• Datuak: Q43922
• Multimedia: Leo XIII / Q43922