Lazare Hoche
Louis Lazare Hoche (Versailles, 1768ko ekainaren 24a - Wetzlar, 1797ko irailaren 29a) frantziar militarra izan zen, Frantziako Lehen Errepublikako jenerala.
| Lazare Hoche | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Versailles, 1768ko ekainaren 24a | ||
| Herrialdea |  Frantzia | ||
| Heriotza | Wetzlar, 1797ko irailaren 19a (29 urte) | ||
| Heriotza modua | berezko heriotza: tuberkulosia | ||
| Hezkuntza | |||
| Hizkuntzak | frantsesa | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | ofizierra, militarra eta buruzagi militarra | ||
| Jasotako sariak | |||
| Zerbitzu militarra | |||
| Adar militarra | lur armada | ||
| Gradua | jeneral | ||
| Parte hartutako gatazkak | Battle of Wissembourg (en)  Battle of Neerwinden (en) | ||
Biografia aldatu
Antzinako Erregimena aldatu
Errege zalditegiko zaldizain baten semea, gurasoen pobreziak bere kabuz bizimodua irabaztera behartu zuen oso goiz. Hamalau urte zituela, supernumerario baten laguntzaile gisa lan egin zuen errege zalditegietan. Umezurtz gelditu zenean, Versaillesen fruta saltzaile lan egiten zuen izeba batek bere heziketa hasteko liburu batzuk erosteko eman zion laguntzaz baliatu zen, handik aurrera bere adimen gaitasunak garatuz. Eguna lanari eskaintzen zion eta gaua ikasteari. 16 urterekin , 1784ko urriaren 19an, karrera militarrean sartu zen eta Frantziako Guardia Nazionalean fusilari soil gisa sartu zuten, eta handik gutxira bere nagusien arreta erakarri zuen. 1789an sarjentu izendatu zuten.
Frantziako Iraultzako soldadua aldatu
1792ko urtarrilean erroldatu zen 104. infanteria erregimentuan. Handik gutxira ofizial izendatu zuten eta Rouergue erregimentuko ordezkaritza bat eman zioten. 58. infanteriako erregimentuaren barruan Thionville-ren defentsan parte hartu zuen teniente gisa eta Ardenetako armadako intendentziako arduraduna izan zen. Bere aholkulari bihurtu zen Leveneur jeneralaren aholkuak baliatu zituen. Thionvillen eta Neerwindengo guduan (1793) bere gaitasunaren eta balioaren erakusgarri ezin hobeak eman zituen.
Handik gutxira Parisera deituta, Salbamen Publikorako Batzordeari aurkeztu zion hain ondo pentsatutako kanpaina-plan bat, non Lazare Carnotek oihu egin baitzuen: "Hemen merezimendu handiko ofizial bat dago". Batzorde osoak bat egin zuen Carnotekin mirespenean, eta berehala jarri zuen merezi zuen postu batean.
Dunkerque aldatu
Hochek jeneral laguntzaile titulua hartuz, Dunkerque hiriko garnizonaren agindua jaso zuen, ingelesen aurka bikain defendatu zuena.
1793an Dunkerqueko gotorlekuaren defentsa antolatu zuen: intendentzia arazoak konpondu eta bere inguruko onenak aukeratu ondoren, hiria inguratzen zuen zelaia urez bete zuen. Yorkeko dukeak gidatutako setioan hainbat gertakari izan zituen tropa britainiarrentzat neketsuegia bihurtu zirenak, zeren bertan behera uztea erabaki zuten.
Arrakasta horrek azkar hierarkia militarraren hainbat postu igo arazi zuen. Eskuadrilako jeneral izendatu zuten, gero dibisioko jenerala 1793ko urrian eta, azkenean, Moselako Armadako buruzagi nagusia. Hala ere, porrota izan zuen bere lidergoaren hasieran, Landau hiriaren aurkako erasoan, Salbamen Publikorako Batzordeak aginduta.
Veurne hartu eta Weissembourg lineetan Wurmser garaitu ondoren, Landau berreskuratu eta Germersheim, Speyer eta Worms hartu ondoren, 1794ko martxoaren 20an, Moselako Armadaren agintea kendu eta Parisen espetxeratu zuten traizioa zela eta, Carnot, Collot d'Herbois, Billaud-Varenne, Robespierre eta Barère-k sinatutako ordenantza bat heldu ondoren, eta handik atera zen abuztuan Robespierre erori eta gero.
Mendebaldeko baketzea aldatu
1794ko abuztuan Brest eta Cherbourgeko armaden agintepean jarri zen Frantzia mendebaldea (Vendeea eta Bretainia) baketzeko. Ordena berreskuratu zuen, Chouannerie gerrillarien aurkako taktika eraginkorra hartu zuen eta La Jaunaye Hitzarmena sinatu zuen 1795eko otsailaren 15ean Vendée-rekin.
Uste osorik gabe sinatu zituen Mabilais hitzarmenak 1795eko apirilaren 20an. Hainbat buruzagi iraultzaileek dokumentua sinatu ez zutenez, akordioak ez zuen hilabete baino gehiago iraun. Hochek, Quiberoneko lehorreratzea bezala ezagutzen den Carnaceko "émigrés" talde handi baten lehorreratzeaz oharturik, ingelesek, Chouannerieen matxinada berrabiarazteko egin zutena, matxinatuak posizio defentsibo bat hartzera behartu zituen, eta, euren errenditzea lortu ondoren, sarraski handi bat egin zuen. Arrakasta honen ondoren, Mendebaldeko Armadaren agintea eman zioten.
Bigarren saiakera bat aurreikusita, soldaduak antolatu zituen Vendée-ko indarren kontzentrazioa ekiditeko eta britainiarrak L'Île-d'Yeu-n lehorreratzea eragotzi zuen. Matxinatuak sistematikoki desarmatu zituen eta eskualde osoa presiopean mantendu zuen. Parisekin zuen harremana onartu zen eta ozeano-kostaldeko armadaren agintea lortu zuen. Travot bere bigarren komandanteak Charette matxinoen burua harrapatu zuen 1796ko martxoaren 23an. Hochek, beraz, Anjou eskualdeko armagabetzea lortu zuen. Bakegintza uztailaren 15ean aldarrikatu zen ofizialki.
1796ko uztailaren 16an, Direktorioaren mezu batek Kontseilu Iraultzaileari Vendée baketzea iragarri zion. Gobernuko ordezkariek dekretu bidez adierazi zuten Hochek eta bere armadak nazioaren meritua lortu zutela. Bi atentatu saiakerak ia amaitu zituen bere garaipenak modu horretan: behin pozoitzen saiatu ziren eta, handik gutxira, Rennes antzokiaren kanpoaldean eraso egin zion buruan pistola batekin arrakastarik gabe tiro egin zion pertsona batek.
Saiakerak Irlandan aldatu
Saint-James-eko gobernua Frantzian gerra zibila elikatzen ari zen. Mendebaldeko "askatzaileak" Irlandan lehorreratzeko proiektu ausarta asmatu zuen orduan. Brestera joan zen eta bertan prestaketak egin zituen eta misio horri ekin zion 1796 amaieran.
Bazirudien dena ondo zihoakiola, baina, itsaso zabalera irten bezain laster, elementuek eztanda egin zuten, eta Ingalaterra salbatu zuten eginkizun horrek sortuko zizkion arazoetatik. Frantziako flota potentzia handiko urakan batek sakabanatu zuen, eta Hoche bere aberrira itzuli zen.
Sambre-et-Meuse-ko Armada aldatu
1797ko otsailaren 23an Sambre-et-Meuse-ko armadako buruzagi nagusi izendatu zuten, 80.000 gizonek osatua. Buruan, 1797ko kanpaina hasi zuen, Rhin zeharkatuz Neuwied-en etsaien kainoien mehatxupean. Neuwied, Ukerath, Altenkirchen, Dierdorf eta Heddesdorf batailetan jarraian bost garaipen lortu zituen eta Wetzlar-en sartu zen bere aurkariak oraindik oso urrun zegoela uste zuen bitartean. Behin betikoz etsaien armada paretik kentzeko maniobrak egiten ari zen, Leobenen armistizioa, Napoleon Bonapartek eta Karlos Austria-Teschengoak sinatua, Gießen-en gerarazi zuenean, Nidda-ren ondoan, une horretan, bere arrakasten gailurrean zegoelarik, eta garaile, Alemaniako lurraldera zihoala.
Uko egin zion gerra ministerioa eskaini zioten, baina Paris inguruan kokatutako armada kidego baten agindua jaso zuen Clichy Klubak Direktorioaren aurka trazatu zituen azpijokoak ekiditeko helburuarekin.
Etsaien kalumniazko salaketek ez zuten denbora asko behar izan Augereau-ren esku utzi zuten aginte hori galtzeko. magistraturak epai zezala eskatu zuen, baina ez zen halakorik gertatu. Egoera honek nahigabeturik, Wetzlarreko bere kuartel nagusira itzuli zen.
Heriotza aldatu
Gaixotu zen 1797ko irailaren lehen egunetan eta hilabete bereko 19an hil zen mina handia jasaten eta oihuka: «Nesoren jantzi pozoituaz jantzita nago?».
29 urte besterik ez zituen. Gorpuaren autopsiak, Direktorioak aginduta, bere hesteetan heriotza bortitza adierazten zuten orban beltz ugari zeudela erakutsi zuen. Egia esan, tuberkulosia zen. Jendaurreko ohore handiak jaso zituen, armadan zein herrialde barruan. Chénier poeta ospetsuak ospatu zuen, bertso nobleetan, hain gaztetan jaioterria galdu zuen heroiaren aintza.
Hoche lizeoa eta Versaillesko plaza bere omenez eskainiak daude.
Erreferentziak aldatu
- Charles Mullié: « Lazare Hoche », In Biographie des celébrités militaires des armées de terre et de mer 1789tik 1850era (1852).
- Arthur Chuquet: Les Guerres de la Révolution : 9. Hoche et la lutte pour l'Alsace, 1793–1794 (1893).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q367042
Multimedia: Lazare Hoche / Q367042
