Banka

Artikulu hau Nafarroa Behereko herriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Banka (argipena)».

Banka Nafarroa Behereko hego-mendebaldeko udalerri bat da, Baigorri eskualdekoa.

Banka
Nafarroa Beherea, Euskal Herria
Herriaren gaineko ikuspegia.
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Banca
Auzapeza	Michel Oçafrain (2014-2020)
Posta kodea	64430
INSEE kodea	64092
Herritarra	bankar
Kokapena
Koordenatuak	43° 07′ 35″ N, 1° 22′ 27″ W
Banka Banka (Nafarroa Beherea)
Azalera	49,60 km2
Garaiera	231 – 1 275 metro
Distantzia	- km Donibane Garazira
Demografia
Biztanleria	337 biztanle (2013)
Dentsitatea	6,79 biztanle/km²
Zahartze tasa	% 16,33
Ugalkortasun tasa	‰ 36,26
Ekonomia
Jarduera tasa	% 66,5 (2011)
Genero desoreka	% 7,49 (2011)
Langabezia erregistratua	% 2,79 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 63,47 (2010)
Euskararen erabilera	% 31,83 (2011)
Datu gehigarriak

Geografia

Aldude ibaiak (Ur Haundi deitua) udalerria gurutzatzen du.

Udalerri mugakideak

• Baigorri, iparraldean
• Anhauze eta Lasa, ipar-ekialdean
• Aldude eta Urepele, hego-mendebaldean
• Baztan (Nafarroa Garaia), mendebaldean
• Luzaide (Nafarroa Garaia), ekialdean
• Erroibar (Nafarroa Garaia), hegoaldean

Auzoak

• Azaldegi
• Oihansoro
• Iramehaka
• Karrika
• Basakarrika
• Aisarri
• Basoritz
• Haira
• Aisarri
• Inarabia
• Donalegi
• Ustordoki
• Oihanpea

Demografia

Biztanleriaren bilakaera 1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851 803 590 999 1.068 1.419 1.280 1.429 1.309 1.327 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896 1.064 1.069 1.020 1.020 1.027 952 944 872 828 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954 829 833 815 800 770 780 748 735 799 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2007 - - 672 634 524 450 426 373 348 - -

Oharra: 2007ko biztanleria, INSEEk emaniko behin-behineko datua da.

Ondasun nabarmenak

Sakontzeko, irakurri: «Bankako kobre meategi eta burdinola»

Herriaren iparraldean, monumentu izendaturik dagoen metalurgia-lantegi baten aztarnak topa daitezke, bere labe garaiarekin. Ura zekarren kanalak, errekatik hartzen zuena ura, ziurrenik antzina labe garaiak elikatzeko erabiltzen ziren hauspoei eragiteko errota batez egongo ziren osatuak.

Herriaren erdian kokatu Olhaberri interpretazio zentroak Bankako kobre eta burdin meategien historia erakusten du. Bertan, panelak, argazkiak, mapak, eta eskemak ikus daitezke. Bisita dohainik da.

• 

  Frontoia. Zulatua dago, bideko trafikoa ahalbidetzeko

• 

  Eliza

• 

  Baserri bat, Bankako bidean

Bankari eskainitako kantua

«	Han zaude zu ibarraren maldan, mendi mazelan dilindan Neguko izotzetan daldaran eta izerditan udan Burua apalduz haizeari, zu aztaparka lurrari Hazi xumearen laborari, bainan beti kantari Basuritz, Aisarri, Azaldegi, Inarabia, Donalegi Oihansoro eta Ustordoki, gu bankarrak izanki Erkaitzalde, Hairako Erreka, han nunbait Iramehaka Oihanpea ta Basakarrika, zutarrak gira Banka Beti jasan ditu haize txarrak, oi zure zuhaitz zaharrak Oraino bizi zaizko abarrak, baitauzka erro azkarrak Mila esker eta goraintziak, zuk gaindituz nekeziak Nolazpait baitituzu haziak zure ume guziak	»
Pantzo Hirigarai

Bankar ospetsuak

• Piarres Erramuzpe (XIX. mende bukaera - ?), bertsolaria.
• Simon Erramuzpe (1915 - ?), euskal idazlea. Piarres Erramuzperen semea.
• Juan Felix Iriarte, izengoitiz Berjinanto (1912 - 1987), bertsolaria.
• Marie Jeanne Minaberri (1926- 2017), idazlea, olerkaria eta haur ipuin kontalaria.
• Patrick Ozafrain (1974-2019), esku huskako pilotaria, trinketean aritzen zena.

Erreferentziak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Banka

Kanpo loturak

• Banka zerutik erakusten duen bideoa, YouTube.com.