Joan Mari Irigoien
- Artikulu hau euskal idazle altzatarrari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Irigoien».
Joan Mari Irigoien Aranberri (Altza, Gipuzkoa, 1948ko irailaren 30a - Donostia, 2023ko maiatzaren 17a[1]) euskal idazlea izan zen.[2]
| Joan Mari Irigoien | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Joan Mari Irigoien Aranberri |
| Jaiotza | Altza, 1948ko irailaren 30a |
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria |
| Heriotza | Donostia, 2023ko maiatzaren 17a (74 urte) |
| Familia | |
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, poeta eta itzultzailea |
| Lantokia(k) | Donostia |
| Jasotako sariak | ikusi
|
 | |
Bizitza
aldatuNahiz eta ingeniaritza ikasi, ez zuen arlo horretan jardun. Errealaren bigarren taldeko jokalaria izan zen gaztetan, eta gazte zelarik ere aldi baterako Venezuelara joan zen. Bertan Hego Amerikako literatura (Sabato, García Márquez, Benedetti...) ezagutzeko aukera izan zuen. Handik itzulitakoan, Egin egunkarian zuzentzaile aritu zen. Irakasle ere ibili zen, eta Euskal Telebistarako hainbat lan egin zituen.[3]
Lanik ezagunenak Babilonia eta Lur bat haratago eleberriak ditu (azken hori euskaraz idatziriko fikziozko libururik luzeenetakoa da). Imanol anaia ere idazlea da. Joan Mari Irigoien hogeita lau urtez idazle profesionala izan zen Elkar argitaletxean. 2013ko urrian, ordea, osasun arazoak zirela eta, erretiroa hartu zuen: alboko esklerosi primarioa diagnostikatu zioten: hitzak ahoskatzeko ez ezik, mugitzeko zailtasunak ere izan zituen. Horrek bere jarduna gutxitzera behartu zuen, baina poesia lantzen segitu zuen.[4] Azkenik, gaitzak okerrera eginda, 2023ko maiatzaren 17an hil zen.[1][5][6]
Lanak
aldatuNobela
aldatu- Oilarraren promesa (1973, Gero)
- Poliedroaren hostoak (1983, Erein)
- Babilonia (1989, Elkar)
- Consummatum est (1993, Elkar)
- Kalamidadeen liburua (1996, Elkar)
- Lur bat haratago (2000, Elkar)
- Ipuin batean bezala (2002, Elkar)
- Odolean neraman (2004, Elkar)
- Bestea da mundua (Orbetarrak I) (2008, Elkar)
- Haragiaren gauak eta egunak (Orbetarrak II) (2009, Elkar)
- Nor bere bidean (Orbetarrak III) (2010, Elkar)
- Ur arreak, ur garbiak (2011, Elkar)
- Arma, tiro, bammm! (2013, Elkar)
- Derbia (2019, Elkar)[8]
Poesia
aldatu- Hutsetik esperantzara (1975, GAK)
- Denborak ez zuen nora (1989, Elkar)
- Hautsa eta maitemina (1998, Elkar)
- Letra txikiaz bada ere (2002, Elkar)
- XX. mendeko poesia kaierak - Joan Mari Irigoien (2002, Susa): Koldo Izagirreren edizioa
- Biziminaren sonetoak (2004, Elkar)
- Bi urtetako kronika fakultatiboa (2015, Elkar)
- Txantxanberde kantaria (2015, Autoedizioa)
- Sorgin-argien ehizan (2022, Elkar)[9]
Haur eta gazte literatura
aldatu- Bakarneren gaztelua (1986, Erein)
- Udazkenaren balkoitik (1987, Erein)
- Metak eta kometak (1994, Elkar)
- Apaiz zaharraren gitarra (1996, Elkar)
- Komunista.com (2005, Elkar)
- Pistolak eta epistolak (2014, Elkar)[10]
Biografia
aldatu- Lope Agirre (1979, Lur)
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b Mallona, Olatz Enzunza. (2023-05-17). «Joan Mari Irigoien idazlea hil da» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-05-17).
- ↑ Etxebarria Bilbao, Jose Ramon. (2020). Komunikazioa euskaraz ingeniaritzan (Bigarren argitalpena zuzendua). Udako Euskal Unibertsitatea, 12 or. PMC 1222923008. (Noiz kontsultatua: 2021-11-30).
- ↑ Joan Mari Irigoien, Euskal Idazleen Elkartearen atarian.
- ↑ Igandeko Berria, 2014ko ekainaren 29a.
- ↑ Mendiguren Elizegi, Xabier. (2023-05-18). «Joan Mari» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-05-18).
- ↑ Peñagarikano Goikoetxea, Gorka. «Zapia lepoan eta ibili munduan» Argia (Noiz kontsultatua: 2023-05-18).
- ↑ .
- ↑ Derbi eleberria plazaratu du Joan Mari IrigoinekBerria, 2019-05-30
- ↑ Joan Mari Irigoien, "Sorgin-argien ehizan" eta "Babilonia" berritua. (Noiz kontsultatua: 2023-01-30).
- ↑ «Irigoienek botere gehiegikeria salatu du 'Pistolak eta epistolak' nobelan», Berria, 2014-12-26
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- «Joan Mari Irigoien», Literaturaren Zubitegia.
- Bestea da mundua nobelaren inguruko elkarrizketa Argia astekarian
- Leire Zubeldiak Irigoieni eginiko elkarrizketa Gara egunkarian (2010eko abenduaren 30ekoa)
- Igandeko Berrian Juan Luis Zabalak egindako elkarrizketa, 2014ko ekainaren 29an.
Datuak: Q11927812
Multimedia: Joan Mari Irigoien / Q11927812
