Komikiak

Komikigintzari buruzko Wikilantegia

Komikiak

Komikiak Wikiproiektua 2019ko martxoak 26an, Donostiako Intxaurrondo K.E.-n egitekoa den komikigintzari buruzko wikilantegiaren harira antolatutako egitasmoa da. Helburu nagusi gisa, komikigintzari buruzko artikuluak sortu eta osatzea dauka eta egun bakarreko saioaz harago arnasa luzeko proiektua izan nahiko luke.

Komikigintza wikitzeko zeregin horretan, ondoko lehentasunak ezarri ditugu:

• Euskal egile, obra, aldizkari eta abar historikoak
• Euskal egile, obra, aldizkari eta abar gaur egungoak
• Mundu mailako erreferentzia diren egile eta obrak

Lantegia

komikigileei eta hauen obrei buruzko artikuluak sortzeko, hobetzeko eta gaurkotzeko. Martxoak 26ean izango da,asteartea , 18:30-20:30 artean, Intxaurrondoko Kultur Etxean bertan. Aurrez izena ematea ez da beharrezkoa baina bai komenigarria. Norbere ordenagailua eramatea komeni da baita.

Parte-hartzaileak

• aitzolete
• e-gor
• mailopete
• nornai1
• olatzas
• Marta Maza
• da2lenharria
• ksarasola
• Aitzpea Leizaola

Sortzekoak edo osatzekoak diren artikuluak

Hona hemen proiektu honetan sortu edo osatu asmo diren artikuluen zerrenda. Har ezazu sortu edo osatu nahi duzun artikuluen ardura, dagokion tokian kode hau jarrita:

{{lank|zure wikilari izena}}

Ekarpenak

1 Euskarazko komikigintza historikoa

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera
Euskarazko komikigintzaren historia	ikuspegi orokor bat	mailopete	Egina

Egileak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera
Beatriz Alvarez	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Rubén Arozena Expósito	Ipurbeltzeko egilea (sorrera: 2019/06/22)	martamazao
Miguel Berzosa	Ipurbeltzeko egilea (sorrera: 2019/06/23)	martamazao
Antton Dueso	Ipurbeltzeko egilea, 2019-05-07an eguneratua	da2lenharria
Dani Fano	Ipurbeltz eta Xabiroiko egilea, eguneratze lanetan	da2lenharria
Adrián Ferreño	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Anna Fortino	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Tomas Hernández Mendizabal	Ipurbeltzeko egilea, eguneratze lanetan	da2lenharria
Iñaki G. Holgado	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Juan Luis Landa	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Jose Angel Lopetegi	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Jesús Lucas Erro	Ipurbeltzeko egilea (sorrera: 2019/06/22)	martamazao
Gaston Majarenas	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Marko	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Iñaki Martiarena	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Alvaro Matxinbarrena	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Juan Ignacio Mendizabal Mendi	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Gregorio Muro	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Antton Olariaga	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Manuel Ortega	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Mikel Plazaola	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Joaquin Resano	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Alazne Rivero	Ipurbeltzeko egilea, 2019-04-03an eguneratua	da2lenharria
Juan Miguel Sanchez Muñoz	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Pedro Sestelo	Ipurbeltzeko egilea (2019-06-24an sortuta)	martamazao
Hilario Urkia	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Mikel Valverde	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Carlos Varela	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Ignacia Zabalo (Nor-Nai)	XX. mendeko aitzindarietako bat	ksarasola
Jon Zabalo	XX. mendeko aitzindarietako bat
Jon Zabaleta	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Begoña Zia	Ipurbeltzeko egilea (erreferentzia: Ipurbeltz 1977-2002 antologia)
Mikel Begoña	Komikigilea
Adur Larrea	Komikigilea
Joseba Gómez	Komikigilea
Pello Gutierrez Peñalva	Komikigilea
Javier de Isusi	komikigilea, 2019-04-03an eguneratua	da2lenharria
Jon Mantxi	Komikigilea	aitzolete
Gonzalo Martínez de Antoñana	Komikigilea

Pertsonaiak

Pertsonaia	Azalpena	Lankidea	Egoera
Zakilixut	Egin , Euskaldunon Egunkaria eta Berriako eguneroko zintako pertsonaia )	ksarasola

Aldizkariak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera
El Thun Thun: semanario koshkero	1894an agertu zen Donostian, Biktoriano Iraolak argitaratuta. Bere zuzendaria Tiburcio Otsakar. El aurresku izenburuak eman zion jarraipena. Lehen euskarazko komikia koloreetan.
Teles eta Niko	Euzko-Deyan, 1918ko apirilaren 1ean agertu ziren lehenengoz eta euskarazko komikigintzak eman dituen lehen pertsonaia finkoak izan ziren
Txistu (komiki-aldizkaria)	"Argia" aldizkariak argitaratzen zuen osagarria, haurrei zuzendua 1927an. Poxpolin aldizkariaren aurrekaria
Poxpolin (komiki-aldizkaria)	Poxpolin komiki aldizkari edo tebeoa Ixaka Lopez Mendizabalek sortu zuen 1935ean,Tolosako Ballesteginea etxeko inprenta historikoan inprimatuta. Berehala, 1936ko lehenengo hilabeteetan Donostiara aldatu zuen egoitza, Ixaka eta Jon Zabalo, Txikiren eskutik. TBO komikia kaleratzen zuen argitaletxera jo eta beharrezko baimenak lortu zituen Poxpolinen marrazkien plantxak erabiltzeko.Euskaratuak izan ziren TBO etxeko beste hainbat autore. Besteak beste:katalanak (Ricard Opisso i Sala, Manuel Urda Marín, Josep Serra i Massana, eta frantziarrak: Maurice Cuvillier, Louis Forton
Pan-pin	Zeruko Argia aldizkariak 1960-1970 urte bitartean argitaratu zuen haurrentzako komiki-aldizkaria. Besteak beste, Bruguera argitaletxearen Mortadelo y Filemón komikia, Txorizo eta Txistorra izenarekin argitaratu zuten
Kili-Kili : ume ta gaztetxoen aldizkaria.	1966-1968 eta 1977-2003 bitartean argitaraturiko Komiki aldizkaria. Bere pertsonaia nagusia Kili-Kili zen, mutiko euskaldun bat
Ipurbeltz	Erein argitaletxeak sortu zuen eta bizirik 1977 tik 2008ra. Bere bizitan partaide asko izan zuen: Anjel Lertxundi, Antton Olariaga, Jesus Lucas,Tomas Hernandez Mendizabal, Jon Zabaleta, Antton Dueso, Miguel Berzosa, Manu Ortega, besteak beste.
Xirrixta	Euskal Kultur Erakundeak Ipar Euskal Herrian sortutako haurrentzako aldizkaria izan zen, 1992-1998 bitartean.
Kometa	1996 eta 1998 urte bitartean Letrazopa Elkarteak eta Xirriztazaleak Elkarteak argitaratutako haur eta gazte literaturaren gaineko bihilabetekaria.
Txinpum	Gipuzkoako Abesbatzen Elkarteak Lezon sortutako aldizkaria 1995-1999 bitartean
Xabiroi	Xabiroi : Euskal herriko ikastolen konfederazioaren komiki-aldizkaria da. 2005ean sortu zen. Dani Fano marrazkilariak koordinatzen du. Euskarazko literatura grafikoa zabaltzeko asmoz ekin zion bideari, eta, horretarako urtean lau aldiz argitaratzen da

2 Euskarazko gaur egungo komikigintza

Egileak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera
[Euskal Herriko Komikigileak] zerrenda osatzen	Wikipedian zehar dauden komikigileak dagokion kategorian sartu	da2lenharria

Komikiak eta aldizkariak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera
Joseph Camino saria

3 Euskal Herriko komikigintza (ez euskarazkoa)

Egileak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera

Donostian eta Bilbon

Aldizkariaren izena	Datak	Kokapena	Argitaletxea	Lankidea	Egoera
Pelayos semanario infantil	1936-1938	Donostia	Junta Nacional Carlista de Guerra	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Flecha	1937-1938	Donostia	Junta Nacional de Prensa y Propaganda de Falange Española y de las JONS	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Flechas y Pelayos	1938-1942;1943-1948	Donostia; Madril	Delegación Nacional del Frente de Juventudes	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Pinocho	1944-1948	Bilbo	Fher	Gelatxo testua	Gelatxo testua

Besteak

Aldizkariaren izena	Datak	Kokapena	Argitaletxea	Lankidea	Egoera
Buffalo Bill: aventuras emocionantes	1920	Bartzelona	Sopena	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Florita revista para niñas	1949	Bartzelona	Cliper	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Lupita	1949	Bartzelona	Cliper	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Gente menuda	1906-1911; 1912-1932	Madril	[s. n.]	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Chicos	1938	Madril	C. Gil	Gelatxo testua	Gelatxo testua
Vidas ejemplares	1954	Madril; Mexiko	Novaro	Gelatxo testua	Gelatxo testua

4 Munduko komikigintza

Egileak eta Komikiak

Egilea	Komikia	Lankidea	Egoera
Hergé	Tintin	Martamazao	Egina
Albert Uderzo	Asterix	Martamazao	Egina
René Goscinny	Asterix	Martamazao	Egina

Aldizkariak

Artikuluak	Azalpena	Lankidea	Egoera

Bibliografia

monografiak

• Alary, Viviane (ed) (2002). Historietas, comics y tebeos españoles. Presses Universitaires du Mirail: Hespérides Espagne, Université de Toulouse, Le Mirail.
• Ascunce, José Angel (ed) (1999). El cómic donostiarra. Honetan: San Sebastian , capital cultural: (1936-1940). Donostia, Mitxelena. 91-222 orr.
• Batzuk, (2017). Historietas del TBO:1917-1977. Erakusketaren katalogoa. Madrid: ABC Museoa. ISBN 978-84-946767-5-8
• Cuadrado, Jesús (2000). Atlas español de la cultura popular: De la historieta y su uso 1873-2000, Madril: Ediciones Sinsentido/Fundación Germán Sánchez Ruipérez. 2 v. ISBN 84-89384-23-1.
• Díaz de Guereñu , Juan Manuel (2004). Habeko mik : (1982-1991) : euskal komiki ahalegina, [Bilbao] : Astiberri ; Donostia : Deustuko Unibertsitatea. ISBN 84-7485-962-X
• Díaz de Guereñu , Juan Manuel (2006). 30 x 30 : dimensiones de nuestra historieta = gure komikiaren tamaina : (1976-2006). Argitaratzailea: Astigarraga : Gráficas Michelena : Asociación de Dibujantes de Cómic Atiza
• Ipurbeltz, (ed) (2002).Ipurbeltz 1977-2002. Erein. ISBN 9788497460699
• Infame , Kike, Begoña , Mikel (2002). Komikia : euskal komikia 1975-2017 = El cómic vasco. : Bizkaiko Foru Aldundia, Euskara eta Kultura Saila = Diputación Foral de Bizkaia, Departamento de Euskara y Cultura. ISBN 978-84-7752-621-6
• Komik10, (ed) (2009). Komik 10 : euskal komikia azkeneko hamarkadan. Donostia Kultura. ISBN 978-84-89668-76-8
• Kortazar , Jon (2017). Egungo euskal komikiaren historia, Bilbo : Universidad del País Vasco, Servicio Editorial = Euskal Herriko Unibertsitatea, Argitalpen Zerbitzua ISBN 978-84-9082-629-4
• Lorente Aragón, Juan Carlos (2000).Los tebeos que leía Franco en la Guerra civil. Madril: IMPHET.
• Martín Martínez, Antonio (02/1968). Apuntes para una historia de los tebeos III. Tiempos heroicos del tebeo español (1936-1946). Madrid: Revista de Educación, n.º 196.
• Martín , Antonio (1978). Historia del cómic español: 1875-193. Barcelona: Editorial Gustavo Gili.
• Muñoz , Joxean, Diaz Noci , Javier (2003). Jon Zabalo Ballarin, "Txiki". Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia.
• Otero, Luis (2000). Flechas y Pelayos. Moral y estilo de los niños franquistas que soñaban imperios, Madril: Edaf.
• Segura, Rosa (2014). Ediciones TBO ¿dígame?: memorias secretas de una secretaria, Barcelona: Diminuta. ISBN 9788494239908
• Unsain , Jose María (2004). Antecedentes del comic en Euskadi (1894-1939), [San Sebastián-Donostia] : Ttarttalo. ISBN 84-86202-47-7
• Unsain , Jose Maria, Ayerbe , Enrique (2005). Entziklopedia enblematikoa - Arte aplikatuak I - Historia grafikoa - Grabatuak, binetak, komikia, Umore grafikoa Bilbo eta Donostiako prentsan 1865-1936 (Jose Maria Unsain) eta Komikiaren aurrekariak Euskal Herrian 1890-1939 (Jose Maria Unsain) atalak. Lasarte-Oria: Etor-Ostoa argitaletxea.
• Unsain , Jose Maria, Ayerbe , Enrique, Azpilikueta , Luis Maria, Diaz de Guereñu , Juan Manuel, Domench , Jose Maria, Tuduri Esnal , Jose Maria (2005). Entziklopedia enblematikoa - Arte aplikatuak II - Historia grafikoa - Ilustrazioak, kartelak, komikiak, Komikiaren historia Euskadin 1936-2004 (Jose Maria Unsain) eta XXI. mendeko marrazkigileak Nafarroako prentsan (Luis Maria Azpilikueta eta Jose Maria Domench) atalak. Lasarte-Oria: Etor-Ostoa argitaletxea.

hemeroteka

• Xabiroi komiki-aldizkaria. Ikastolen Elkarteak. (2005-)
• El Balanzin. Getxoko Komiki Azoka. (2005-)
• Pan-pin Zeruko Argia aldizkaria (1960-1970)
• Kili-Kili. (1966-1968 eta 1977-2003)
• Ipurbeltz. Erein argitaletxea (1977- 2008)
• Habeko Mik. HABE (1982-1991)
• Xirrixta: Euskal Kultur Erakundeak Ipar Euskal Herrian (1992-1998)
• Kometa: Letrazopa Elkartea eta Xirriztazaleak Elkartea. (1996 –1998).

Iturri digitalak

• Komikeri: Euskarazko komikien bloga
• Tebeosfera: cultura gráfica. Blog de cómics