Holozeno
Holozenoa (antzinako grezieraz: ὅλος holos = erabat eta καινός kainos = berria) K.a. 9600 inguruan (BP 11.550) hasi zen garai geologikoa da, Neogenoko laugarren eta azkena. Holozenoa izotz aroa da, Pleistozenoko azken glaziazioaren ondoren (Weichselien Ipar Europan, Wisconsin Ipar Amerikan edo Würm Alpeetan), etorri zen garai beroa.
| Holozeno | ||||
|---|---|---|---|---|
| Holozeno | ||||
| Kronologia | ||||
| Hasiera | K.a. CXVII. mendea | |||
| Amaiera | baliorik ez | |||
| Honen parte da | Kuaternario eta ICS Standard Global Chronostratigraphic (Geochronologic) Scale (en)  | |||
| Osatuta | Meghalayan (en) Northgrippian (en) Greenlandian (en) | |||
| ||||
Geologia Aldatu
Holozenoa Pleistozenoaren ondoren datorren garai geologikoa da. Plaken tektonikak eragindako mugimendu kontinentalak kilometro bat baino txikiagoak dira 10.000 urteko tarte batean. Hala ere, izotza urtzearen ondorioz, munduko itsas maila 35 m inguru handitu zen Holozeno goiztiarrean eta beste 30 m Holozenoaren amaieran. Gainera, iparraldeko latitudeko 40 gradutik gorako eremu asko deprimituta zeuden Pleistozenoko glaziarren pisuagatik, eta 180 metro inguru igo dira, Pleistozenoaren eta Holozeno berantiarraren gaineko glaziazio osteko errebotearen ondorioz, eta gaur egun ere igotzen jarraitzen dute.[1]
Itsas mailaren igoerari eta lurraren aldi baterako depresioari esker, aldi baterako itsasoaren sarrerak izan ziren gaur egun itsasotik urrun dauden eremuetan. Adibidez, Holozenoaren garaiko itsas fosilak Vermont eta Michigan bezalako lekuetan aurkitu dira. Depresio glaziarrarekin lotutako latitude altuko aldi baterako itsasoaren sarrerez gain, Holozenoko fosilak batez ere laku-ohantzean, urez estal daitezkeen lautadetan eta leizeetako sedimentuetan daude. Holozenoko itsas sedimentuak oso arraroak dira latitude baxuko kostetan, periodoan itsas mailaren igoerak jatorri ez-glaziarreko edozein goratze tektoniko gainditzen baitu.
Eskandinavia eskualdeko glaziazio ondoko erreboteak Baltiko itsasoa murriztu zuen. Eskualdeak hazten jarraitzen du eta lurrikara ahulak eragiten jarraitzen du Europako iparraldean. Ipar Amerikan, antzeko gertaera bat Hudson badiako errebotea izan zen, glaziazio ondoko Tyrrell itsaso handia gaur egungo mugetara igaro baitzen.[2]
Erreferentziak Aldatu
- ↑ Gray, Louise. (October 7, 2009). «England is sinking while Scotland rises above sea levels, according to new study» The Daily Telegraph.
- ↑ Lajeuness, Patrick; Allard, Michael. (2003). «The Nastapoka drift belt, eastern Hudson Bay: implications of a stillstand of the Quebec-Labrador ice margin in the Tyrrell Sea at 8 ka BP» Canadian Journal of Earth Sciences 40 (1): 65–76. doi:. Bibcode: 2003CaJES..40...65L..
