Wikipedia

Haurrengan pentsatu

taktika erretoriko bilakatu den topikoa

"Haurrengan pentsatu" (baita ere, "Haurrekin zer?") taktika erretoriko batera eboluzionatu duen topikoa da.[1][2][3] Literalki, haurren eskubideei egiten die erreferentzia (haurren lanari buruzko eztabaidetan).[4][5][6] Debateetan, ordea, emozioak zirikatzeko erabiltzen da (argumentun ad passionese) eta, beraz, falazia logikoa bihurtzen da.

Typewritten pleas by five congressmen to "think of the children", in different fonts and pitch sizes
Estatu Batuetako Kongresuan erabilitako "haurrengan pentsatu" argudioa

Art, Argument and Advocacy idazlanak (2002) argudiatu zuen apelazioak arrazoia emozioarekin ordezkatzen duela eztabaidetan.[1] Jack Marshall etiologoak 2005ean idatzi zuen esaldiari arrazionaltasuna oztopatzeko duen gaitasunetik datorkiola ospea, batez ere moraltasunari buruzko diskurtsoan.[2] Zentsuraren aldekoek "haurrengan pentsatu" argudioa erabili izan dute ustezko arriskutik haurrak babesteko.[7][8] Community, Space eta Online Censorship liburuak (2009) argudiatu zuen haurrak modu infantil batean sailkatzea, babes beharra duten errugabetzat hartuz, purutasun kontzeptuaren obsesio modu bat dela. 2011ko Journal for Cultural Research aldizkariko artikulu batek esaldia paniko moral batetik jaio zela proposatu zuen.[9]

Disney-ren 1964ko Mary Poppins filmean erregu bat egiten zen, Mrs. Banks pertsonaiak alde egingo duen umezainari "haurrengan pentsatzea!" eta ez joatea eskatzen dioenean.[10] Esaldia 1996an The Simpsons animaziozko telebista-programaren bidez erreferentzia satiriko gisa zabaldu zen. [11] [12] Bertan, Helen Lovejoy pertsonaiak "Inork pentsatuko ote al du haurrengan, mesedez" esaten du,[13][14][15] Springfield fikzioko hiritarren polemika handiko eztabaida batean.[16][17]

2012ko Georgia State University Law Law Review aldizkarian, Charles J. Ten Brink-ek Lovejoyren "haurrengan pentsatzea" parodia arrakastatsu gisa hartu zuen.[13] Gizartean errekurtsoa gero eta gehiago erabili izan da burla moduan.[8] The Simpsons-en ezaguna egin ondoren, esaldiari "Lovejoy-ren Legea" deitu zaio,[15] "Helen Lovejoy defentsa", "Helen Lovejoy sindromea",[18] eta "haurrengan-pentsatu-ismoa".[19] [20]

Testuingurua aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Haurren eskubideak»
 
Moises uretik salbatua.

Joel Best soziologoak 1993an idatzi zuenez, XIX. mendearen amaieran helduek haurren ongizatearekiko kezka handiagoa garatu zuten. Bestek adierazi zuenez, gizarteek behera egin zuten jaiotza-tasetan industrializazioaren ondoren, eta gurasoek haur kopuru txikiagoan jarri zuten arreta. Haren arabera, une horretan helduak haurtzaroa garapen aldi sakratu gisa ikusten hasi ziren, eta haurrak izaki estimaezin, maitagarri eta errurik gabeko gisa. 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, Bestek idatzi zuen, helduek haurrak biktima potentzial gisa ikusten zituzten eta hautemandako mehatxuak ezabatzen saiatzen ziren.[21]

1995eko konpilazioan, Children and the Politics of Culture lanean, Vivienne Wee antropologoak helduek haurrei buruz zuten pertzepzioa aztertu zuen, baita haurraren eskubideen kontzeptua nola babesten zuten ere. Week idatzi zuen eredu honetan (berak europar patroia deitu zuena), haurrak babesgabe bezala ikusten zirela, kutsatu gabeak zirela eta autoritatea zuten helduen babesa behar zutela. Weeren arabera, patroi europar horrek eraman zuen ideiara haurrek Nazio Batuen Gutunaren (  testu osoa) santutegia eta Haurren Eskubideei Buruzko Konbentzioa (  testu osoa) behar zutela.[22]

Week idatzi zuen: "Txandaka, haurren zaurgarritasuna purutasun eta errugabetasun gisa interpreta liteke, heldu arduratsuen babesa behar delarik. Bigarren interpretazio-modu hori da, babeslea, haurren eskubideen ideiaren beraren azpian dagoena, Nazio Batuen gutun baten babesa behar baitute - Hortik dator Haurren Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioa ".[22] Gaztetasuna ahul eta errugabe gisa ikustea haurren eskubideak babesten ez baziren gerta zitekeenean zentratzen zela ikusi zuen.[22]

Week argudiatu zuen haurrenganako jokabide hori ez zela guztiz positiboa. Haren arabera, pentsamolde horrek hipokresiara eraman dezake beren gain hartzen duten helduen aldetik beren ekintza guztiek haurrak babestea dutela helburu, eta helduek boterea "haurren onerako" erabiltzeko arriskua sortzen du. Helduen autoritatea enpatia gisa maskara daitekeela ikusiz, Week hauxe ondorioztatu zuen: "Haurren zaurgarritasunaren interpretazio kultural alternatibo horiek beren ondorio politiko eta psikologiko propioak sortuko lituzkete".[22]

Eztabaidarako taktika aldatu

Falazia logiko gisa aldatu

Mia Love kongresista, esaldia erabiltzen.

2002ko bere liburuan, Art, Argument, and Advocacy: Mastering Parliamentary Debate, John Meany eta Kate Shusterrek eztabaidan "haurrengan pentsatu" esaldia erabiltzeari falazia logiko mota bat eta emozioarekiko apelazio bat deitu zioten. Egileen arabera, eztabaidagile batek esaldia erabil dezake entzuleen kideengan emozionalki eragiteko eta eztabaida logikoa saihesteko. Haiek adibide bat ematen dute: "Badakit misilen aurkako defentsarako plan nazional honek bere aurkariak dituela, baina, norbaitek ez al du pentsatuko haurrengan?"[1]. Margie Borschkek Media International Australia Media International Australia incorporating Culture and Policy aldizkarirako egindako artikulu batean esaldi hau jaso zuen, eta Borschkek ere erabilera taktika erretorikotzat jo zuen.[3]

Jack Marshall etikoak "umeengan pentsa ezazue!" deskribatu zuen eztabaida amaitzeko erabilitako taktika bat bezala, argudio ukaezin bat erabiliz. Marshallen arabera, estrategiak eztabaida arrazionala saihestea lortzen du. Eztabaida trabatzeko modu ez etiko bat deitu zion erabilerari, enpatia jatorrizko argumentuaren fokua izan ez zitekeen objektu baterantz desbideratuz. Esaldiaren erabilerak asmo positiboa izan dezakeen arren, eztabaida baten bi aldeek behin eta berriz erabiltzen dutenean irrazionaltasuna ekartzen duela gogora idatzi zuen Marshallek. Esaldiak arauak betetzea dilema etiko bihur dezakeela ondorioztatu zuen, gizarteari ohartaraziz ez erabiltzeko "haurrengan pentsatu!" Azken argudio gisa[2].

2015eko "Think Of The Children" artikuluan, Michael Reaganek kritikatu egin zuen politikariek esaldia erabili izana. Reaganen arabera, politikariek haurrak gobernuaren programen alde argudiatzeko tresna gisa erabiltzeari utzi behar zioten. Taktikari argudio ilogiko bat deitu zion, arrazoimenean oinarritutako argudioekin kasu ahulago bat zutela sentitzen zutenen etsipen ekintza bat. Ameriketako Estatu Batuetako demokratek zein errepublikanoek erabili dutela nabarmenduta, Reaganek "begi bistakoa zabor politikoa" (political bullshit) deitu zion taktikari[23].

Izu morala eragiteko aldatu

"Daisy" iragarki politikoa.

Journal for Cultural Researchek Debra Ferredayren artikulu bat argitaratu zuen 2010ean[24], eta 2011ko Hope and Feminist Theory liburuan berrargitaratu zuten[9]. Ferredayren arabera, komunikabideetan "norbaitek haurrengan pentsa dezala!" Erabilera ohikoa bihurtu zen izu-giro moral batean. Berak iradoki zuen esaldia hain arrunta bihurtzen ari zela, ezen Godwinen beste lege bat bihur baitzitekeen[9].

Post Script aldizkarirako 2011n idatzitako artikulu batean, Andrew Scahillek haurrek erretorikan duten botereari buruz idatzi zuen, kontrako ikuspuntu baterako jarrera jasanezina sortzeko[25]. Scahillen arabera, "haurrengatik" argudiatzen duen gizabanako batek biziki zaila egiten du aurkari batentzat "haurrengatik ez" jarrera bat mantentzea[25]. Cassandra Wilkinsonek "pentsatu haurrengan" erretorikaren eragina eztabaidatu zuen IPA Review aldizkaiarentzat 2011n idatzitako artikulu batean[26]. Wilkinsonek No Fear: Growing Up in a Risk-Averse Society egilearen, Tim Gillen, ikerketa aipatu zuen; haren arabera, haurrak balizko kalteetatik defendatzeko hipersentsibilitateak ondorio kaltegarria du: gazteek beren hautuen jabe izateko eta egoera arriskutsuen aurrean erreakzionatzeko gaitasunik ez izatea[27]. New Statesmanen, Laurie Pennyk, taktika, sinesmen politikoen sistema bezala ezaugarritu zuen, eta "haurrengan-pentsatuismoa" ("think-of-the-children-ism") deitu zion[19].

Elizabeth Stoker Bruenigek 2014ko artikulu batean First Thingsentzat idatzi zuen esaldiarekin moraltasuna sexualitateari buruzko eztabaidetan ikusten zela eskuarki, eta gizarteak moraltasuna femeninoaren domeinu gisa duen pertzepzio gero eta handiagoaren ondorio gisa[20]. NBCk abortuari buruzko film baten trailer bat emititzeari uko egitearen etiketa ere aipatu zuen Bruenigek, "Haurren pentsamendu" gisa.[20]

Zentsura bultzatzeko aldatu

 
Denk an die kinder alemanezko esaldia pareta batean.

Scott Beattiek 2009ko Community, Space and Online Censorship (Zentsura komunitarioa, espaziala eta lineakoa) liburuan idatzi zuenez, "Inork ez al du haurrengan pentsatuko?" galdera sarritan planteatu zuten zentsuraren alde zeuden pertsonek, gazteek desegokitzat jotzen zuten materiala ikustearen kezkagatik. Beattieren arabera, gazteak Interneteko harrapari sexualen biktima posibletzat hartzen ziren Interneten erregulazioa areagotzeko; haurrak haur gisa karakterizatzeak errugabetasun kontzeptu bat gogorarazten zuen, garbitasun kontzeptuarekiko obsesio modu bat zena[7].

Make aldizkarirako, Cory Doctorowek 2011ko artikulu batean idatzi zuen "norbaitek ez al du umeengan pentsatuko?!" gizabanako irrazionalek erabili zuten "Apokalipsiaren Lau Zaldunak" delakoen gaztetasunerako arriskuei buruzko argudioak babesteko: piratak, terroristak, krimen antolatua eta haur-pornografoak. Doctorowen arabera, azpiko gaien eztabaida itotzeko eta analisi arrazionala gelditzeko erabili zuten esaldia. Maiz erabiltzen zela ikusi zuen, gizartea informatikaren alderdi juridikoen ikuspegi egokia zehazten ari zenean[28].

2013ko bere liburuan, Fervid Filmmaking, Mike Wattek zentsuraren historia aztertu zuen 1959ko Erresuma Batuko argitalpen lizunen legearekin lotuta, eta aldi horretan debekatutako filmak "bideo nasties" bezala ezagutzen zirela adierazi zuen. Wattek zentsura horren egungo interpretazio bati "haurrengan pentsatzen" karakterizazioa deitu zion[29]. Brian M. Reedek Nobody's Business (urte hartan ere argitaratua) liburuan idatzi zuen esaldiak ez zuela substantziarik eta efektu komikoagatik ordezka zitekeela "zenbat katu hil behar dira?" esanez[30].

2015ean, Brendan O'Neill kazetariak idatzi zuen Marjorie Heineren Not in Front of the Children: Indecency, Censorship, and the Innocence of Youth liburuan aipatzen dela zentsura eta kontrola areagotzeko aitzakia gisa erabili dutela gobernuek mendeetan zehar "adingabeei egindako kaltea" prebenitzeko. O 'Neillen arabera, "Ez al du inork pentsatuko haurrengan?" ideiaren erabilera kultura garaikidean asko handitu zen, eta xantaia emozionalarekin autoritate morala izateko bitartekoa da[31].

Jendarteratzea aldatu

Zinema eta telebista aldatu

Kathryn Laity-ren arabera, esaldi horren lehen erabilera 1964an Walt Disney-ren Mary Poppins filmean izan zen[10]. Hasierako eszena batean, Banks andereak haurtzainari, lana utz ez dezan, haurrengan pentsatzeko eskatzen dio. Laltyk zioen esaldiaren erabilera herrikoia oso adierazkorra da estatuaren gehiegizko babesaren kontra daudenentzat, eta agerian uzten du (puritanoengandik jasotako) herrialdearen izaera kontserbatzailearen eta iragarkietan sexu-irudiak ipintzeko gogoaren (HAU ERE EZ)arteko borroka[10].

John Hustonen Annie filmean ere erabili zuten, 1982an, Eleanor Roosevelt-en ahotan, Annie Franklin D. Roosevelti Etxe Zurian "Tomorrow" abesten ari zitzaiola, Oliver Warbucksen babesa lortzeko maite ez zuen New Dealaren alde.

Haurrengan pentsatzea The Simpsons. telesaileko Helen Lovejoy pertsonaiak egin zuen are ezagunagoa[13][14][15]. Lovejoyk (1990ean agertu zen lehen aldiz lehen aldiz)[32][33] Pentsa ezazue haurrengan! errepikatzen baitzuen atal askotan[15][34][35]. Lehen aldiz Much Apu About Nothing, David X. Cohenek zuzendutako atalean esan zuen, alkateari eskatzeko ez ziezaien hartzei aldirietako natur-guneak zeharkatzen utzi[11][12][36]. Erabilera bakoitzarekin adierazkorragoa bihurtu zen oihua[36].

Bill Oakleyk, saioaren gidoilariak zioen, 2005eko DVD edizioko atalaren iruzkinetan, haurrengan pentsatu esaldia eztabaidetan nola erabili ohi den azpimarratzea izan zela erabileraren akuilua[12]. Benetako mamirik gabekoa, eztabaida jatorrizko arazotik desbideratzeko erabili ohi da. Lovejoyk esaldiaren aldaerak erabili izan zituen, besteak beste O, norbaitek pentsatuko al du, mesedez, haurrengan eta eta umeak zer?[11][16] and "What about the children",[13][37], oihuka orobat, alegiazko Springfield hiriko biztanleek arazo praktikoren baten gainean edo politikari buruz eztabaidatzen zutenetan[16][17] eta argudio logikorik ez zutenean[18]. Lovejoyren erabilera komikoak esaldiaren erabilera publikoari berari egiten dio trufa[16][15].

Lovejoyren legea aldatu 

ren aurkako manifestazio batean erabilitako kartela, salbatu haurrak esaldiarekin.]]
 
Haurrak kalera

The Simpsons telesailean ezaguna egin eta gero, askotan iseka egiteko erabili izan da[8]. Toronto Star egunkarian Edward Keenan kazetariak Lovejoy-ren legea esan zion. Keenanen arabera, Lovejoyren legea erabiltzen da norbaitek esandakoa ziurrenik jarrera ez oso logikoaren ondorio dela ohartarazteko. Haren ustez, umeekiko benetako enpatiak argudio arrazionalak behar ditu eta ez manipulazioa[15]. Carol Huntek , Irlandako Sunday Independent egunkariko artikulu batean, esamolde hori eztabaida politikoetan erabiltzeari Helen Lovejoyren defentsa esan zion, edota Helen Lovejoyren sindromea. Hunten arabera, askotan erabiltzen da balizko umeei buruz hitz egiteko, eta ez arazoak benetan eragiten dien umeei buruz[18].

Georgia State University Law Review aldizkarirako artikulu batean, Charles J. Ten Brink Michiganeko unibertsitateko zuzenbide fakultateko irakasleak idatzi zuen Helen Lovejoyren esaldi ezagunak parodia zorrotza eta eraginkorra dela[13]. The Canberra Times egunkariaren arabera, Australiako gobernuaren komunikazio sailak 2009an Interneten zentsuraren alde erabili zuen leloak Helen Lovejoyren esaldia ekartzen du gogora[37].

The Myth of Evil liburuan, Philip A. Cole-k idatzi zuen Helen Lovejoyren erreguak ontzat ematen duela umeak aratzak direla, etengabe arriskutik babestu beharreko balizko biktimak[38]. Colek ideia hori Bart Simpson pertsonaiari kontrajarri zion; izan ere, Bartek nahiago du anabasa sortu arauekiko adostasuna eta atxikimendua adierazi baino[38]. Colen arabera horrek argi erakusten du gizarteak umeei buruz duen pertzepzio duala/bikoitza: balizko harrapakin xaloak, eta izaki gaizto susmagarriak. Colek idatzi zuen, historian zehar, umeak gizateriaren iragan basatia eta, era berean, etorkizun itxaropentsua irudikatu duela[38]. Jo Johnsonek Mediating Moms (Amen alde) liburuan “Won’t Somebody Think of the Children” (Norbaitek pentsatuko al du haurrengan) atala idatzi zuen. Bertan aztertu zuen esamoldearen erabilera animazio lanetan (The Simpsons barne)[39]. Johnsonen arabera, esamoldea kultura herrikoiak amak irudikatzeko erabiltzen duen irudiaren oso adibide argia da: balio moralekiko antsietateak jotako izaki neurotikoak[39].

Erabilera COVID-19 pandemiaren testuinguruan aldatu

COVID-19 pandemiaren testuinguruan munduan 1.725 milioi ikasle eskola presentzialik gabe geratu ziren, munduko ikasleen %99,9[40]. Herrialde askotan konfinamendua ezarri zen urruntze sozial metodo gisa, baita umeena ere. Espainian, adibidez, umeek ezin izan zuten atera kalera hainbat astez, eta guraso zein hezitzaile askok[41] kezkatuta protestatu zuten egoeraren inguruan. Iñigo Urkullu eta María Chiviteri eskaera batean guraso batzuek haurrek "gehien behar dutenak" zirela esan zuten[42]. Porrotxek ere bideoa egin zuen, Haurrak kalera lehen bailehen! izenarekin[43]. Eragile batzuek eskatu zuten "haurrak eta nerabeak" kontuan hartzeko neurriak hartzerakoan[44].

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c Meany 2002, p. 65.
  2. ↑ a b c Marshall 2005
  3. ↑ a b Borschke 2011, p. 17.
  4. ↑ National Child Labor Committee 1914, pp. 39, 73.
  5. ↑ Boyce 2003
  6. ↑ Perry 2010, p. 498.
  7. ↑ a b Beattie 2009, pp. 165–167.
  8. ↑ a b c Keenan (October 1, 2014), p. GT4.
  9. ↑ a b c Coleman 2011, p. 99.
  10. ↑ a b c Laity 2013, pp. 118–119, 128.
  11. ↑ a b c Cohen 1996
  12. ↑ a b c Cohen 2005
  13. ↑ a b c d e Ten Brink 2012, p. 789.
  14. ↑ a b Shotwell 2012, p. 141.
  15. ↑ a b c d e f Keenan (April 26, 2014), p. IN2.
  16. ↑ a b c d Patrick 2000, p. B5.
  17. ↑ a b Kitrosser 2011, p. 2395.
  18. ↑ a b c Hunt 2014, p. 27.
  19. ↑ a b Penny 2011
  20. ↑ a b c Bruenig 2014
  21. ↑ Best 1993, pp. 3–6.
  22. ↑ a b c d Wee 1995, p. 188.
  23. ↑ Reagan 2015
  24. ↑ Ferreday 2010, pp. 409–429.
  25. ↑ a b Scahill 2011, pp. 69–81.
  26. ↑ Berg 2011
  27. ↑ Wilkinson 2011
  28. ↑ Doctorow 2011, p. 31.
  29. ↑ Watt 2013, p. 233.
  30. ↑ Reed 2013, p. 110.
  31. ↑ O'Neill 2015
  32. ↑ Groening 1997, p. 25.
  33. ↑ Martyn 2000
  34. ↑ Sagers 2009
  35. ↑ TelevisionWeek 2008, p. 4.
  36. ↑ a b Chappell 2014
  37. ↑ a b McLennan 2009, p. A15.
  38. ↑ a b c Cole 2006, p. 122.
  39. ↑ a b Johnson 2012, pp. 65–66.
  40. ↑ (Ingelesez) https://plus.google.com/+UNESCO. (2020-03-04). «COVID-19 Educational Disruption and Response» UNESCO (Noiz kontsultatua: 2020-04-18).
  41. ↑ .
  42. ↑ «Urkullu eta Txibiteri umeak kalera atera ahal izateko eskaera» Google Docs (Noiz kontsultatua: 2020-04-18).
  43. ↑ Porrotx. Haurrak kalera lehen bailehen!. .
  44. ↑ Begiristain, Edurne. «Haurren itxialdia arintzeko galdegin dute hainbat eragilek» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-04-18).

Bibliografia aldatu

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Haurrengan_pentsatu&oldid=9320762"(e)tik eskuratuta