Utah

Utah (ingelesez ˈjuːtɔː edo ˈjuːtɑː ahoskatua; arapahoeraz: Wo'tééneihí') Ameriketako Estatu Batuetako erdi-mendebaldeko estatu bat da. Hiriburua, eta hiri nagusia, Salt Lake City da.

Utah
Ameriketako Estatu Batuak
Ereserkia
Utah, This Is the Place (en) Utah, We Love Thee (en) Utah, We Love Thee (en)
Administrazioa
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
ISO 3166-2	US-UT
Hiriburua	Salt Lake City
Governor of Utah (en)	Spencer Cox (en)
Zatiketa	ikusi Beaver konderria (Utah), Box Elder konderria (Utah), Cache konderria (Utah), Carbon konderria (Utah), Daggett konderria (Utah), Davis konderria (Utah), Duchesne konderria (Utah), Emery konderria (Utah), Garfield konderria (Utah), Grand konderria (Utah), Iron konderria (Utah), Juab konderria (Utah), Kane konderria (Utah), Millard konderria (Utah), Morgan konderria (Utah), Piute konderria (Utah), Rich konderria (Utah), Salt Lake konderria (Utah), San Juan konderria (Utah), Sanpete konderria (Utah), Sevier konderria (Utah), Summit konderria (Utah), Tooele konderria (Utah), Uintah konderria (Utah), Utah konderria (Utah), Wasatch konderria (Utah), Washington konderria (Utah), Wayne konderria (Utah) eta Weber konderria (Utah)
Geografia
Koordenatuak	39°30′N 111°30′W
Azalera	219.653 km²
Mugakideak	Nevada, Idaho, Wyoming, Colorado, Arizona eta Mexiko Berria
Punturik altuena	King's Peak (en)
Demografia
Biztanleria	3.271.616 (2020ko apirilaren 1a) 275.697 (2015)
Dentsitatea	14,89 bizt/km²
Etxebizitzak	1.003.345
Hizkuntza ofiziala	ingeles
Ordu eremua	UTC−07:00, America/Denver (en) eta Mountain Time Zone (en)
utah.gov

Mugak: iparraldean, Idaho eta Wyoming; ekialdean, Colorado; mendebaldean, Nevada; hegoaldean, Arizona.

Geografia

Iparraldean, Wyomingeko estatuarekin muga egiten duen eremuan, Uinta mendiak daude (Kings Peak, 4.114 m); Wasatch mendiak, iparraldetik hegoaldera, (Timpanogos, 3.660 m), eta mendebaldean lautada zabal bat hedatzen da, Great Basin deitua (bertan daude Aintzira Gazi Handia eta Aintzira Gazi Handiko basamortua). Gainerakoa, lurraldearen erdia baino gehiago, Colorado ibaiaren arroak hartzen du. Hegoaldean eta hego-ekialdean ere mendi handiak daude: Delano Peak (3.730 m), Mount Ellen (3.487 m) eta Mount Peale (3.989 m). Ekialdetik mendebalera Colorado, Green (aurrekoaren adarra), Price (Green ibaiaren adarra) eta Sevier dira ibai garrantzitsuenak. Lurralde lehorra da, oro har, baina hego-mendebaldeko eremuan klima tropikala da nagusi.

Biztanleria

Iparraldeko Ogden hiritik Provo hiria bitarteko lur-eremuan bizi dira biztanle gehienak. 1970-1980ko urteetan % 38 ugaldu zen biztanleria (Estatu Batuetako epe horretako batez besteko demografia-hazkundea baino hiru bider handiagoa). Biztanleen % 1 amerindiarrak dira, % 4 hispanoak eta gainerakoak ingeles jatorrikoak. Erlijioari dagokionez, mormoiak dira biztanleen bi herenak.

Ekonomia

Nekazaritza (garia, garagarra, artoa), meategin ustiaketa (kobrea, berilioa, urrea, zilarra, uranioa, molibdenoa, beruna, ikatza, petrolioa) eta industria (janari-industria, garraiorako tresneria, ordenagailuak, metalurgia, kimika, petrolio-findegiak) eta merkataritza dira ekonomia-jarduera nagusiak.

Historia

XVIII. mendean espainiar konkistatzaileak iritsi zirenean, shoshone indiarrak bizi ziren lurraldean. 1821. urtean, Mexikoko Lehen Inperioaren barne zegoen, eta 1848. urtean Mexikar-amerikar gerraren ostean, Ameriketako Estatu Batuetako lurralde bihurtu zen, baina ez zuen Estatu egoera 1896. urtera arte lortu, orduan, 45. Estatua bihurtu zelarik.

Kanpo estekak

• Datuak: Q829
• Multimedia: Utah / Q829

Artikulu hau Ameriketako Estatu Batuetako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.