Italiako hizkuntzak

Italiako hizkuntzak estatu horretan hitz egiten dira, direla hizkuntza ofizialak, direla ez ofizialak. Hizkuntza edo dialekto izan, horietako gehienei italieraren 'dialekto' deitzen zaien Italian. Egun, baina, italiera estandarra gailendu da Italiako toki askotan, lurraldean lurraldeko hizkuntzen kalterako.

Italiako hizkuntzak
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
Izaki objektu abstraktu hizkera, hizkuntza multzo eskualdeko bateko hizkuntzak
Hizkuntza kodeak

Hizkuntzen sailkapen desberdinak

Italiako hizkuntza ofiziala italiera da. Aostako Haranean, frantsesa koofiziala da; eta Trentino-Adige Garaian, alemana (han bavarieraren aldaera bat hitz egiten baita). Beste zenbait hizkuntzak eskualde eremuko onarpena dute, baina oro har Italiako lurraldean hainbat hizkuntza gutxitu mintzatzen da.

Ikuspegi linguistiko batetik, siziliera berezko hizkuntzatzat har daiteke, eta sardiniera berez, bi mintzaira berezi bezala ere kontsideratzen da sailkapen batzuetan. Hala ere, Italiako hizkuntza hauetarik zenbait gutxiengo linguistikotzat hartuak daude, komunitate jakin batzuen mintzaira bezala, eta beste batzuk dialekto gisa. Liguriera, adibidez, Ligurian eta Sardinian mintzatzen delarik, ez legoke liguriar etnizitate edo komunitate bati lotua.

Honako mapa honek, italieraren dialektotzat hartzen ez diren hizkuntza komunitateak marrazten ditu bakarrik.

Hizkuntza-konmunitateak, italieraren aldaerak marraztu gabe.

Hizkuntza komunitate berezko hauek, mapakoak, hauek lirateke:

• Frankoprovenzera: 120.000 hiztun Aosta Ibarrean. Beste 1.400 lagun Apuliako bi herritan, frankoprovenzeraren enklabe bat osatuz.
• Okzitaniera: okzitanieraren proventzera dialektoaren hiztun batzuk, Frantziarekiko mugan. Eta hegoaldean, isolatutako komunitate bat, Calabrian, Guardia Piemonteseko komunitatea.
• Alemanera: 350.000 hiztun, Hego Tirolen. Hizkuntza koofiziala da, italierarekin batera.
• Esloveniera: 80.000 hiztun Friuli-Venezia Giulian, Esloveniako mugatik gertu.
• Ladinera: 40.000 hiztun Trentino-Adige Garaian eta Veneton.
• Friuliera: 700.000 hiztun Friuli-Venezia Giulian.
• Moliseko kroaziera: 4.000 hiztun Molisen. Moliseko kroaziarrak Erdi Aroan Balkanetatik iritsitakoen ondorengoak dira.
• Grikoa (edo grekokalabrera): 20.000 hiztun Salento eta Calabrian.
• Arbëreshera: albanieraren dialekto horren 80.000 hiztun, Apulian, Basilicatan, Calabrian, Molisen eta Sizilian.
• Gallurera: 100.000 bat hiztun, Sardinia iparraldean.
• Katalana (algerera): 15.000 hiztun Sardiniako Alger hirian.
• Sardiniera: 1.300.000 hiztun Sardinian.

Italiiar dialekto edo aldaeratzat hartuak, zurizko guneetan goiko mapan, hizkuntza hauek lirateke, oro har hizkuntza italo-erromantze gisa definitu izan direnak:

• Piemontera: Piemonten.
• Liguriera: Ligurian eta Sardinia hego-mendebaldeko tabarkinoa, San Pietro eta Sant'Antioco uharteetan.
• Lombardiera
• Toskanera.
• Emiliano-romagnoloa: Emilia-Romagnan.
• Veneziera: 2,5 milioi hiztun inguru Veneton.
• Korsikera: Sardiniako ipar-mendebaldearen (gallurera).
• Sassariera: Sardinia ipar-ekialdean, korsikerarekin harremana duena.
• Siziliera: 4.832.520 hiztun Sizilian.
• Napoliera: 7,5 milioi hiztun Napoli eta hegoaldeko probintzia italiarretan.
• Basilicatako galo-italikoa.
• Siziliako galo-italikoa.

Ikus, gainera

• Italia
• Europako hizkuntza gutxituak
• Italiar nazionalismo

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Italiako hizkuntzen mapa interaktiboa
• (Ingelesez) Italiako hizkuntzak Ethnologue-n

• Datuak: Q2085198
• Multimedia: Languages of Italy