Italiako hizkuntzak
Italiako hizkuntzak estatu horretan hitz egiten dira, direla hizkuntza ofizialak, direla ez ofizialak. Hizkuntza edo dialekto izan, horietako gehienei italieraren 'dialekto' deitzen zaien Italian. Egun, baina, italiera estandarra gailendu da Italiako toki askotan, lurraldean lurraldeko hizkuntzen kalterako.
Italiako hizkuntzak | |
---|---|
![]() | |
Datu orokorrak | |
Hizkuntza sailkapena | |
hizkuntza languages of the Earth (en) ![]() | |
Hizkuntza kodeak |
Hizkuntzen sailkapen desberdinak
aldatuItaliako hizkuntza ofiziala italiera da. Aostako Haranean, frantsesa koofiziala da; eta Trentino-Adige Garaian, alemana (han bavarieraren aldaera bat hitz egiten baita). Beste zenbait hizkuntzak eskualde eremuko onarpena dute baina, oro har, Italian hainbat hizkuntza gutxitu mintzatzen da.
Ikuspegi linguistiko batetik, siziliera berezko hizkuntzatzat har daiteke, eta sardiniera, berez, bi mintzaira berezitzat ere kontsideratzen da sailkapen batzuetan. Hala ere, Italiako hizkuntza horietarik zenbait gutxiengo linguistikotzat hartuta daude, komunitate jakin batzuen mintzairatzat, eta beste batzuk, dialektotzat. Liguriera, adibidez, Ligurian eta Sardinian mintzatu, ez legoke liguriar etnizitate edo komunitate bati lotua.
Mapa honek italieraren dialektotzat hartzen ez diren hizkuntza komunitateak marrazten ditu bakarrik.
Hizkuntza komunitate berezkoa hauek dira:
- Frankoprovenzera: 120.000 hiztun Aosta Ibarrean. Beste 1.400 lagun Apuliako bi herritan, frankoprovenzeraren enklabe bat osatuz.
- Okzitaniera: okzitanieraren proventzera dialektoaren hiztun batzuk, Frantziarekiko mugan, eta hegoaldean, komunitate isolatu bat, Calabrian, Guardia Piemonteseko komunitatea.
- Alemana: 350.000 hiztun, Hego Tirolen. Hizkuntza koofiziala da, italierarekin batera.
- Esloveniera: 80.000 hiztun Friuli-Venezia Giulian, Esloveniako mugatik gertu.
- Ladinera: 40.000 hiztun Trentino-Adige Garaian eta Veneton.
- Friuliera: 700.000 hiztun Friuli-Venezia Giulian.
- Moliseko kroaziera: 4.000 hiztun Molisen. Moliseko kroaziarrak Erdi Aroan Balkanetatik iritsitakoen ondorengoak dira.
- Grikoa (edo grekokalabrera): 20.000 hiztun Salento eta Calabrian.
- Arbëreshera: albanieraren dialekto horren 80.000 hiztun, Apulian, Basilicatan, Calabrian, Molisen eta Sizilian.
- Gallurera: 100.000 bat hiztun, Sardinia iparraldean.
- Katalana (algerera): 15.000 hiztun Sardiniako Alger hirian.
- Sardiniera: 1.300.000 hiztun Sardinian.
Italiiar dialekto edo aldaeratzat hartuak, zurizko guneetan goiko mapan, hizkuntza hauek dira, oro har hizkuntza italo-erromantze gisa definitu izan direnak:
- Piemontera: Piemonten.
- Liguriera: Ligurian eta Sardinia hego-mendebaldeko tabarkinoa, San Pietro eta Sant'Antioco uharteetan.
- Lombardiera
- Toskanera.
- Emiliano-romagnoloa: Emilia-Romagnan.
- Veneziera: 2,5 milioi hiztun inguru Veneton.
- Korsikera: Sardiniako ipar-mendebaldearen (gallurera).
- Sassariera: Sardinia ipar-ekialdean, korsikerarekin harremana duena.
- Siziliera: 4.832.520 hiztun Sizilian.
- Napoliera: 7,5 milioi hiztun Napoli eta hegoaldeko probintzia italiarretan.
- Basilicatako galo-italikoa.
- Siziliako galo-italikoa.
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- (Ingelesez) Italiako hizkuntzen mapa interaktiboa
- (Ingelesez) Italiako hizkuntzak Ethnologue-n