Friuliera
Friuliera (furlan edo marilenghe friulieraz eta friulano italieraz) erretorromanieraren dialekto nagusietako bat da, erromantxearekin eta ladinoarekin batera. Friuli-Venezia Giulia eskualdean (Italiako ipar-ekialdean) hitz egiten dute 600.000 bat lagunek.
| Friuliera | |
|---|---|
| furlan — lenghe furlane | |
 Friulieraren hedapena, gorriz. | |
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua | Italia |
| Hiztunak | 600.000 |
| Rankinga | Ez 100 mintzatuenen artean |
| Ofizialtasuna | - |
| Eskualdea | Friuli-Venezia Giulia |
| UNESCO sailkapena | 3: arriskuan |
| Araugilea | Osservatori Regjonâl de Lenghe e de Culture Furlanis |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza hizkuntza nostratikoak euro-asiar hizkuntzak indoeuropar hizkuntzak Italiar hizkuntzak Hizkuntza erromantzeak italo-mendebaldeko hizkuntzak mendebaldeko hizkuntza erromantzeak Gallo-Iberian (en)  Gallo-Romance (en) Gallo-Rhaetian (en) erretorromaniera | |
| Alfabetoa | latindar alfabetoa |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-2 | fur |
| ISO 639-3 | fur |
| Ethnologue | fur |
| Glottolog | friu1240 |
| Wikipedia | fur |
| Linguasphere | 51-AAA-m |
| UNESCO | 353 |
| IETF | fur |
| Endangered Languages Project | 3400 |
EstatusaAldatu
Italiako estatuak babestuta dago, baina ez da ofizialki onartua.
Hizkuntza batuaAldatu
Friuliera batua (furlan standard, coinè, lenghe comun edo furlan normalizât) idazteko sortu zuten 1996an.
AldaerakAldatu
- Furlan centrâl: Udine/Udin ingurukoa.
- Furlan gurizan: Gorizia/Gurizekoa.
- Furlan concuardiês: Pordenone/Pordenon ingurukoa.
- Furlan de Cjargne: Carnia/Cjargnekoa.
AdibideakAldatu
- Nola zaude?: Cemût stâstu?
- Egun on, Jakue dut izena: Bondì, jo mi clami Jacum.
- Ni Jakue naiz: Jo o soi Jacum.
- Friuldarra naiz, Udinetik nator: O soi furlan, o ven di Udin.
Aita Gurea katolikoaren hasiera:
Pari nestri, che tu sês tal cîl,
ch'al sedi santificât il to non,
ch'al vegni il to reâm,
ch'e sedi fate la tô volontât
como in cîl, cussì in tiere.
(Adibideak, italierazko eta frantsesezko wikipedietatik hartuta)
BibliografiaAldatu
- Paola Benincà, Laura Vanelli, Linguistica friulana, Unipress, Padova, 2005.
- Franc Fari (cur.), Manuâl di lenghistiche furlane, Forum, Udine, 2005.
- Giuseppe Francescato, Dialettologia friulana, Società Filologica Friulana, Udine,1966.
- Giovanni Frau, I dialetti del Friuli, Società Filologica Friulana, Udine, 1984.
- Sabine Heinemann, Studi di linguistica friulana, Società Filologica Friulana, Udine, 2007.
- Carla Marcato, Friuli-Venezia Giulia, Laterza, Roma - Bari, 2001.
- Piera Rizzolati, Elementi di linguistica friulana, Società Filologica Friulana, Udine, 1981.
- Paolo Roseano, La pronuncia del friulano standard: proposte, problemi, prospettive, Ce Fastu?, LXXXVI (2010), n. 1, p. 7-34.
- Federico Vicario (cur.), Lezioni di lingua e cultura friulana, Società Filologica Friulana, Udine, 2005.
- Federico Vicario, Lezioni di linguistica friulana, Forum, Udine, 2005.
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
| Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |
Datuak: Q33441
Multimedia: Friulian language
