Egurtzao

Egurtzao
	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Nabaskoze
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Egúrzanos
Posta kodea	31450
Herritarra	egurtzaotar
Geografia
Koordenatuak	42°44′35″N 1°11′46″W / 42.74305299°N 1.19618606°W
Garaiera	660 metro
Distantzia	50,3 km (Iruñetik)

Egurtzao^[1]^[a] Nabaskoze almiranterriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.

1366n jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Aizpurgiko Almiranterrira pasa ziren.

Bertako biztanleak egurtzaotarrak ziren.

Izena

Egurtzao toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

Egurzano (1057)
Egurçanos (1064)
Gurçanos (1280)
Eguicano (1349)
Gurzano (1534)
Egurzanos (1704)
Egurzanos (1800)
Egurzano (1898)
Egurzanos (1995)

Geografia

Egurtzao Nabaskoze almiranterrian barruan dago, Zaraitzu ibaiaren ibar geografikoan. Ibar hau Pirinioetako ibarra da, Aezkoa eta Erronkaribar ibarren artean. Ibai hau Irati ibaiaren adarra da.

Ingurune naturala eta kokapena

Nabaskozeko Almiradioa Nafarroako Foru Komunitatearen ekialdean dago. Nabaskoze kontzejuak edo almiradioburuak 636 metroko altitudea du itsas mailatik. Bere barruan bi unitate geomorfologiko handi bereizten dira: hegoaldean mendilerro bat eta iparraldean ordoki uhindu bat. Idokorriko mendilerroak Nabaskoze udalerriaren eta Gazteluberri eta Erromantzatua udalerrien arteko muga markatzen du. Mendebaldean, Idokorri gainak eta Illongo mendilerroak osatzen dute. Azken horren barruan daude San Kiriko mendia (1172 m), Monda (1281 m), Collado (1219 m) eta Borregil (1420 m). Mendilerroa Zaraitzu ibaiak mozten du zeharka, Aizpurgiko arroila eratuz. Goi-lautada uhindua udalerriaren iparraldean zabaltzen da, Zaraitzu eta Biniese ibaien artean, batez beste 790 metroko altuera du eta bi ibaien haranen artean dago zintzilik.

Klima eta landaredia

Egurtzaok klima submediterraneoa du, hego-mendebaldeko zenbait puntu izan ezik, horiek subatlantikoak baitira, eta foke eta karasol babestuak, gune mediterraneoak baitira. Urteko batez besteko tenperatura 12º eta 9 ° C artekoa da, urteko prezipitazioak 1000 eta 1400 mm artekoak, urtean 100 eta 120 egun euritsu bitartean gertatzen dira, eta ebapotranspirazio potentziala 700 eta 650 mm artekoa.

Almiranterriko baso-azaleraren % 42,6 pinu gorriak dira. Eremu hezeenetan pagoek populatzen dute, baso-azaleraren eta haritzen % 22,6, eta arroila eta karasoletan, klimatologikoki Mediterraneoko enklabeak direnak, arte artadi karraskak, % 3,4. 317 ha inguru birpopulatzekoak dira, batez ere basoko pinuak (baso-azalera osoaren % 20,2), Austriako pinu beltzak % 26,6 eta Austriako larizioak % 23,7.

Estazio meteorologikoak

Nabaskoze almiranterrian dagoen, Nabaskoze kontzejuan, itsasoaren mailatik 615 metrora, Nafarroako Gobernuak 1928n jarritako estazio meteorologikoa dago.^[3]

Datu klimatikoak (Nabaskoze, 1984-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	20.0	24.0	26.0	29.0	34.0	40.0	40.0	41.0	38.0	31.0	25.0	23.5	41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	9.1	11.0	14.3	16.5	20.7	25.7	29.5	29.5	25.0	19.3	12.8	9.7	18.6
Batez besteko tenperatura (ºC)	4.0	5.2	8.0	10.4	14.2	18.2	21.0	21.0	17.2	13.1	7.8	4.7	12.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-1.2	-0.7	1.7	4.2	7.7	10.6	12.5	12.4	9.4	6.8	2.7	-0.2	5.5
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-16.0	-13.0	-14.0	-5.0	-4.0	0.0	5.0	3.0	-1.5	-5.0	-10.0	-15.0	-16.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	86.3	77.7	73.8	107.9	79.2	66.0	38.9	39.8	62.1	103.0	113.0	88.4	936.1
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	58.0	60.0	52.0	71.5	45.0	71.5	66.0	48.0	54.0	120.0	75.0	76.0	120.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	12.4	10.9	10.4	13.1	12.1	7.8	5.2	5.2	7.9	10.7	12.9	12.0	120.5
Elur egunak (≥ 1 mm)	2.8	2.9	1.7	0.7	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.9	1.8	11.0
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua^[4]

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Bere Aingeru Santuaren monasterioa Leireko abadiari eman zion Gartzea III.a Santxitz erregeak, ondoren Joan II.a gotzain iruindarrak berretsi zuen dohaintza 1057n. 1064an ere aipatzen da. 1280an Urraul ibarran inskribatuta agertzen da, eta bertan zeudenek Nafar Koroari 3 lapurreta eta erdi gari, kahitze bat eta 3 garagar eta olo lapurreta eta erdi zor zizkioten urtero. 1348ko izurritearen ondorioz, despopulatu egin zen. Aizpurgiko almiranterriak bere gain hartu zuen udalerriaren zati bat 1418n, erregetzaren aldeko urteroko errolda baten truke.

Oharrak

↑ /eɣ̞úɾt͡s̺à.o/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza bigarren eta kamutsa hirugarren silaban

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
↑ «Egurtzao - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
↑ Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Nabaskoze» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
↑ Nabaskozeko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q110972159

[2] /eɣ̞úɾt͡s̺à.o/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza bigarren eta kamutsa hirugarren silaban

[1] Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.

[3] «Egurtzao - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).

[4] Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Nabaskoze» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).

[5] Nabaskozeko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]